WELL BEING ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Ένας κόσμος χωρίς σωματική επαφή: Τι θα αλλάξει από εδώ και πέρα


8 Μαΐου 2020

Ένας κόσμος χωρίς σωματική επαφή: Τι θα αλλάξει από εδώ και πέρα

Μία από τις πιο περίπλοκες πτυχές που πρέπει να διαχειρισούμε σε αυτή τη νέα φάση της έκτακτης ανάγκης του κορωνοϊού, θα είναι η κοινωνική αποστασιοποίηση. Το χωνέψαμε μόλις στη φάση 1, ωστόσο, ακόμη και στη φάση 2, και πιθανώς στη 3 και 4, μας ζητείται να διατηρήσουμε την απόσταση μεταξύ των ανθρώπων που αγαπάμε.

Είστε έτοιμοι να ζήσετε σε έναν κόσμο όπου δεν θα αγγίζετε ο ένας τον άλλον; Που δεν φιλάτε και δεν θα αγκαλιάζετε; Τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στη ζωή μας ένα σενάριο όπου η σωματική επαφή είναι επικίνδυνη; 

Θα δούμε ξανά την οικογένεια και τους φίλους μας, αλλά δεν θα μπορέσουμε να τους αγκαλιάσουμε τόσο εύκολα. Θα δούμε ξανά τους συναδέλφους μας και δεν θα μπορέσουμε να σφίξουμε τα χέρια. Αν συναντήσουμε κάποιον που γνωρίζουμε, θα πρέπει να μείνουμε ένα μέτρο μακριά. Δεν είναι μια ελκυστική προοπτική, ειδικά για τους ανθρώπους που θέλουν να έχουν σωματική επαφή με τους γύρω τους. 

Η σημασία της σωματικής επαφής.

Στη ψυχολογία το θέμα της σωματικής επαφής μελετάται ευρέως. Οι μελέτες σχετικά με τη σημασία της είναι αναρίθμητες και βεβαιώνουν, μεταξύ των πολλών πλεονεκτημάτων, ότι μειώνει τα επίπεδα άγχους, την αίσθηση του πόνου ενώ διεγείρει την παραγωγή οξυτοκίνης, την ορμόνη της αγάπης. 

Ένα παράδειγμα του πόσο χρήσιμος είναι ο ρόλος της επαφής, είναι οι μελέτες του ανθρωπολόγου Robin Dunbar, ο οποίος παρατήρησε ότι μεταξύ των πρωτευόντων - η τυπική χειρονομία του καλλωπισμού - χρησιμεύει όχι μόνο για τον καθαρισμό, αλλά και ως επικοινωνία. Οι πίθηκοι περιποιούνται ο ένας τον άλλον περισσότερο από ό, τι είναι απαραίτητο, επειδή το να αγγίζονται είναι μια κοινωνική λειτουργία. Οι σχέσεις που δημιουργούνται από τον καλλωπισμό, είναι τόσο στενές που σε περίπτωση απειλής ο ένας πίθηκος θα υπερασπιστεί τον άλλον. Όσοι δεν συμμετέχουν στην περιποίηση θα εξαιρούνται.

Αυτή η συμπεριφορά μας δείχνει το πόσο πολύ χρειαζόμαστε την επαφή για να συνεργαστούμε. Οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την αφή, υφίστανται βραδύτερη γνωστική επιδείνωση από εκείνες που χρησιμοποιούνται για τη γλώσσα. Για παράδειγμα στους ηλικιωμένους η επαφή είναι πολύ σημαντική για την παροχή ασφάλειας και για την επικοινωνία - η οποία, έλειπε δραματικά σε αυτήν την περίοδο.

Μια κοινωνία χωρίς σωματική επαφή.

Ας φτάσουμε στην τρέχουσα κατάσταση: πώς θα μπορούσε η απουσία φυσικής επαφής να επηρεάσει την ψυχή των ανθρώπων; Μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις, φυσικά, αλλά το πιο πιθανό είναι πως θα επηρεαστεί αρνητικά η ψυχολογία μας. Η νόσος Covid-19 μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε την επαφή ως επικίνδυνη και αυτό θα επιδεινώσει το άγχος και το στρες. 

Ο τρόπος που αγγίζόμαστε εξαρτάται, όχι μόνο από τον βαθμό εμπιστοσύνης, αλλά και από πολιτιστικούς παράγοντες : σκεφτείτε τις διαφορές μεταξύ του τρόπου χαιρετισμού σε διάφορα μέρη του κόσμου. Στην Ελλάδα όπου τα φιλιά, οι αγκαλιές, οι χειραψίες είναι κοινά μεταξύ γνωστών, ξαφνικά θα πρέπει να σταματήσουν και να μάθουμε μια νέα μέθοδο επικοινωνίας. Όσο οι άνθρωποι διατηρούν αποστάσεις, τόσο περισσότερο θα χάνουν την εμπειρία της επαφής. Εν ολίγοις, θα πρέπει ξαφνικά να αποφεύγουμε μια συμπεριφορά που έχουμε αφομοιώσει από την παιδική ηλικία. 

Ένα μεγάλο κεφάλαιο πρέπει επίσης να είναι αφιερωμένο στα παιδιά. Για εκείνα, το άγγιγμα είναι μια θεμελιώδης και πολύ σημαντική έννοια, κυρίως στα πρώτα στάδια της ζωής τους. Μέσω της αφής επεξεργάζονται το περιβάλλον, συνειδητοποιούν τον εαυτό τους. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι είναι η πρώτη αίσθηση που αναπτύσσεται. Έτσι λοιπόν η κοινωνική αποστασιοποίηση θα έχει ισχυρό αντίκτυπο στην αντίληψή τους: Οι γονείς θα ελέγχουν περισσότερο τι αγγίζουν τα παιδιά τους, επομένως θα αισθάνονται μεγαλύτερη ανησυχία και μπορεί να τη μεταδώσουν και σε εκείνα.

Πώς θα διαχειριστείτε την αγάπη από τώρα και στο εξής;

Το ζήτημα της συνειδητής επαφής είναι πολύ σημαντικό όσον αφορά τις σχέσεις. Φυσικά, θα βρεθείτε σε μεγαλύτερη δυσκολία από πριν και κυρίως οι νεότεροι, οι οποίοι συνηθίζουν να φλερτάρουν αναζητώντας έναν σύντροφο. Πλέον ο εγκέφαλος στέλνει σήματα συναγερμού: αγγίζω το χέρι ή κινδυνεύω να με μολύνει; 

Το άγγιγμα παίζει σημαντικό ρόλο στο να δημιουργηθεί μια πιο εγκάρδια ατμόσφαιρα, έχει τόσο πολύ σημασία που έχει παρατηρηθεί ότι οι συζητήσεις των ζευγαριών γίνονται πιο οικείες αν κρατιούνται χέρι χέρι. Αυτός είναι και ο λόγος που οι ειδικοί φοβούνται πως οι σεξουαλικές διαταραχές θα αυξηθούν. 

Τι να περιμένετε από τους επόμενους μήνες;

Οι ειδικοί επισημαίνουν πως η έλλειψη της φυσικής επαφής μπορεί να μας οδηγήσει σε μεγαλύτερο κυνισμό, μεγαλύτερη κοινωνική αποσύνδεση και μεγαλύτερο ατομικισμό. Η πανδημία μας έκανε όλους να είμαστε πιο προσεκτικοί και πιο απομονωμένοι, αλλά όταν ο κίνδυνος μειωθεί και εν τω μεταξύ θα έχουμε μάθει να προσέχουμε την ανθρώπινη επαφή, διακινδυνεύουμε να εμφανίσουμε κυνικές και ψυχωτικές συμπεριφορές. 

Οι λίγοι μήνες, ευτυχώς μπορεί να μην είναι αρκετοί για να δημιουργήσουν μεγάλες ανισορροπίες, παρόλα αυτά σε ένα μικρό μέρος του πληθυσμού θα μπορούσαν να συμβούν αλλαγές. Για αυτόν τον λόγο, θα ήταν χρήσιμο λαμβάνετε επαρκείς και αληθείς πληροφορίες, αλλά και να ζητάτε βοήθεια, όταν αντιλαμβάνεστε ότι την έχετε ανάγκη.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είμαστε όλοι συνδεδεμένοι, όχι μόνο με το σώμα αλλά και με το μυαλό και ως ανθρώπινα όντα έχουμε μεγάλη ικανότητα για ενσυναίσθηση και αλληλοβοήθεια σε περιόδους κοινωνικών δυσκολιών. Η διατήρηση της κοινωνικής απόστασης δεν χρειάζεται να το αλλάξει αυτό.

Κάντε like στη σελίδα μας στο facebook για να μαθαίνετε όλα τα νέα.

Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.