Covid, φωτιές, Αφγανιστάν: Πού πήγε η ενσυναίσθησή μας;

Ενσυναίσθηση: Η συναισθηματική ταύτιση με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου, η κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του... Και ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής, θα προσθέταμε ανεπίσημα δίπλα από τον ορισμό της λέξης που τείνει υπό εξαφάνιση. 

Η πανδημία το απέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο. Όσοι δεν νόσησαν, δύσκολα κατάφεραν να μπουν στα παπούτσια όσων βρέθηκαν να νοσηλεύονται ή διασωληνώθηκαν σε νοσοκομεία, εκεί όπου κανείς δεν μπορούσε να απλώσει το χέρι στους ασθενείς για να νιώσουν λίγο καλύτερα.

Οι περισσότεροι από τον περίγυρο στέκονταν σε απορίες που δεν εκδήλωναν καμία συναισθηματική ταύτιση, κουνώντας το δάχτυλο επιδεικτικά και κάνοντας το σταυρό τους που το κακό δεν χτύπησε τη δική τους πόρτα. 

Το να μπορείς να συναισθάνεσαι, είναι μεγάλο πράγμα και αποτελεί βασικό συστατικό για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Οι ψυχολόγοι και οι ερευνητές έχουν αποδείξει ότι το IQ συνεισφέρει μόνο κατά 20% στη μελλοντική επιτυχία, ευτυχία και ισορροπία μας. Στην πραγματικότητα, το σημαντικό υπόλοιπο 80% βασίζεται στην ανάπτυξη του E.Q. μας που θέτει ως βασική προϋπόθεση την ικανότητα να βιώνουμε την πολύτιμη «ενσυναίσθηση». Αλήθεια, πόσοι από εμάς το κατορθώνουμε με επιτυχία; 

Συνήθως βάζουμε σε flight mode τα συναισθήματα που δείχνουν επαρκή κατανόηση απέναντι σε εκείνα των άλλων. Κάνουμε ότι καταλαβαίνουμε αλλά αδυνατούμε να μπούμε στη θέση του άλλου σε απόλυτο ή ικανοποιητικό βαθμό. Μια προσεκτική ματιά γύρω το αποδεικνύει σε έναν μάλλον απογοητευτικό βαθμό. Σκεφτόμαστς πως ευτυχώς, ο ιός δεν μας επισκέφθηκε και παίρνουμε για δεδομένο πως όσοι νόσησαν, καλά έπαθαν γιατί δεν πρόσεχαν. Δεν σκεφτήκαμε ποτέ όμως να μπούμε για λίγο στη θέση εκείνων που πρόσεχαν πιο πολύ από τον καθένα αλλά κόλλησαν επειδή στο στενό περιβάλλον τους βρέθηκε εκείνος ο ένας και μοναδικός ασυμπτωματικός που έκανε τη διασπορά. 

Σε συνέχεια της επικαιρότητας, οι φωτιές που ξέσπασαν στην Εύβοια, τη Μάνη και σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, νιώσαμε έστω και μία φορά πως τουλάχιστον δεν ήταν κοντά στα δικά μας σπίτια. Μερικοί απολαμβάναμε αμέριμνοι τις διακοπές μας, ποστάροντας ειδυλλιακά τοπία και ηλιοβασιλέματα την ώρα που άνθρωποι προσφέρονταν εθελοντικά να σώσουν αδέσποτα και κομμάτια μιας ολόκληρης ζωής, και ευτυχώς οι άνθρωποι ήταν πολλοί και κατάφεραν στα αλήθεια να συναισθανθούν το κακό που βίωσε η Ελλάδα και ολόκληρος ο πλανήτης μέσα σε λίγα λεπτά. 

Η ικανότητα να συμπάσχουμε είναι από τις πιο σπάνιες και αν την καλλιεργήσουμε, θα έχουμε πάει ένα βήμα παραπέρα την ανθρωπότητα. Από τις επόμενες ειδήσεις που απασχόλησαν την επικαιρότητα και χρειάστηκαν την ενσυναίσθησή μας, είναι το κεφάλαιο του Αφγανιστάν. Πόσες φορές αλήθεια μπήκαμε στη θέση ενός πρόσφυγα που ξεριζώνεται από τον τόπο του επειδή έζησε σε συνθήκες πολέμου και αναζητά ένα ασφαλές μέλλον σε μια χώρα που δεν προτίθεται να μπει σε καμία περίπτωση στη θέση του;

Παρατηρούμε από απόσταση, δείχνουμε απάθεια και ξέρουμε να επιχειρηματολογούμε χωρίς ίχνος επιχειρημάτων, αραδιάζοντας ένα σωρό λόγους που δικαιολογούν το γεγονός ότι γινόμαστε αμέτοχοι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας και φυσικά προσποιούμαστε ότι δεν μας αφορούν. Περιοριζόμαστε σε έναν ασφυκτικά εγωιστικό μικρόκοσμο που το τοίχωμα του περιβάλλεται αποκλειστικά και μόνο από όσα θεωρούμε ότι μας επηρεάζουν. Για όλα τα υπόλοιπα δείχνουμε κατανόηση που επιπλέει στην επιφάνεια αλλά αδυνατούμε να συναισθανθούμε τη χαρά, τη λύπη, την απόγνωση, την απελπισία του κόσμου.

Η ικανότητα να αισθανόμαστε τα συναισθήματα του άλλου ανθρώπου σαν να είναι δικά μας εκλείπει και ταυτόχρονα η απουσία της τρομάζει. Τρομάζει από την παρακάτω εξίσου τρομακτική συνειδητοποίηση που δεν χρειάζεται να πάμε μακριά για να την αντιληφθούμε. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε όσα μας αφορούν καθημερινά. Σχεδόν πάντα συγκρίνουμε τη χαρά ή τη λύπη μας με τη συναισθηματική κατάσταση των υπολοίπων. Εάν είμαστε καλά συναισθηματικά, τότε μπορούμε να χαρούμε πιο εύκολα με τον διπλανό μας και αν όλα μας πάνε άσχημα, τότε δύσκολα μπορούμε να συναισθανθούμε τη χαρά του. 

Είναι άραγε η ανθρώπινη φύση αλλεργική στην ενσυναίσθηση ή ήρθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι η εφαρμογή της είναι ο πιο ισχυρός μετρητής της συναισθηματικής μας ευφυίας;

Δείτε ακόμη: Δέκα μουσεία που πρέπει να επισκεφθείτε