Η βία κατά των γυναικών δεν είναι πάντα αυτό που νομίζεις - 13 γυναίκες μας αφηγούνται τις δικές τους εμπειρίες συναισθηματικής βίας

Σε TikTok και YouTube, γίνονται viral ASMR βίντεο «κακοποιητικών συντρόφων». Δεν θα δεις πλέον creators να κόβουν πράγματα κοντά σε μικρόφωνο, ούτε να μασούν δυνατά το φαγητό τους. Θα ακούς άνδρες να σε κακοποιούν λεκτικά. Θα σε αποκαλούν άχρηστη, θα σου λένε ότι εσύ είσαι το πρόβλημα, ότι θα σου φέρονταν καλά, αν σου άξιζε.

Στη συντρηπτική του πλειονότητα, το κοινό αυτών των ανδρών είναι γυναίκες. Ο Μαρκέλ Γιανγκ είναι 17, κάνει τέτοια βίντεο εδώ και μερικούς μήνες, έχει δηλώσει στο Dazed ότι οι περισσότερες viewers του είναι θύματα κακοποίησης, ενώ ο ίδιος πιστεύει ότι το περιεχόμενο που παράγει «δεν προσπαθεί να παρουσιάσει την κακοποίηση ως κάτι φυσιολογικό, αλλά τις βοηθά να ξαναζήσουν το τραύμα».

Γυναίκες γράφουν στο Reddit ότι αυτό το είδος βίντεο τις κάνει να αισθάνονται ότι έχουν τον έλεγχο, καθώς μπορούν να κλείσουν το app ή την καρτέλα, σε αντίθεση με τα πραγματικά περιστατικά κακοποίησης. Δεν μπορείς να κάνεις mute έναν κακοποιητικό σύντροφο, και όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να φύγεις, αν δεν είσαι απόλυτα συνειδητοποιημένη. Άλλες, αισθάνονται ενθουσιασμό όταν ακούν τη συγγνώμη στο τέλος. «Μερικές φορές, κάνω και βίντεο που το αγόρι δεν ζητά συγγνώμη και στα σχόλια βλέπω ότι το κοινό δυσαρεστείται λιγάκι, ενώ άλλες γράφουν “το αξίζω, είμαι άχρηστη”», είπε ο Γιανγκ.

Η ειδικός στην έμφυλη βία και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Άρκανσας, Μαρία Σκαπτούρα, θεωρεί ότι η πατριαρχία κι ο μισογυνισμός που βρίσκονται στα θεμέλια της κοινωνίας μας είναι που κάνουν τους νέους, ανεξάρτητα από το φύλο τους, να ρομαντικοποιούν την κακοποιητική συμπεριφορά. Μας μαθαίνουν από νωρίς ότι η κακοποιητική συμπεριφορά των αγοριών κρύβει πίσω της την έλξη και, σε συνδυασμό με την πατριαρχία που μας λέει από πάντα να διεκδικούμε την προσοχή των ανδρών, έχουμε την παραγωγή content που εξιδανικεύει την κακοποίηση. «Είναι η τέλεια καταστροφή», σημειώνει.

«Μου έλεγε καθημερινά ότι είμαι άσχημη. Συγκεκριμένα, μεταξύ σοβαρού και αστείου, έλεγε αυτολεξεί: “Κοίτα μη σε χωρίσω. Και καλά εγώ, κάτι θα βρω, εσύ έτσι όπως είσαι θα μείνεις μόνη σου”».

«Βγήκαμε και περάσαμε ωραία, αλλά δεν είχαμε καμία χημεία. Μου έστειλε να ξαναβρεθούμε, εγώ δεν είπα ξεκάθαρα όχι αλλά έβρισκα δικαιολογίες και το απέφευγα, μέχρι που μία μέρα απλώς μου έστειλε “Δεν έχεις ίχνος τσίπας πάνω σου” και ένα κατεβατό, όλο βρισιές, και το πρόβλημά του ήταν ΟΤΙ ΜΕ ΚΕΡΑΣΕ και πήγαν χαμένα τα 6,5 ευρώ για το ποτό. Του τα έστειλα με IRIS, τον μπλόκαρα από παντού και τώρα βλέπει τα stories μου από το προφίλ της αδερφής του (δεν με ακολουθεί καν)».

«Εγώ κατάλαβα ότι κάτι πήγαινε λάθος όταν μίλησα σε φίλη μου για όσα συνέβαιναν στη σχέση μου. Είχα γνωρίσει ολόκληρο τον κύκλο του, όμως εκείνος δεν ήθελε να γνωρίσει τις παρέες μου. Δεν το είχε πει ξεκάθαρα, αλλά πάντα έβρισκε δικαιολογίες –είχε πει μέχρι και ότι νιώθει ανασφάλεια, επειδή ήταν δύο (2) χρόνια μικρότερος. Και δεν ήμασταν ανήλικα, ήμασταν 27 και 25 χρονών. Κάναμε παρέα μόνο με δικούς του ανθρώπους, πηγαίναμε όλοι μαζί διακοπές, οι φίλες μου μού έκαναν intervention συχνά και εξηγούσαν ότι χάνομαι, αλλά δεν το καταλάβαινα. Το συζητούσα μαζί του και κατέληγε στο ότι μας ζηλεύουν, επειδή είμαστε αγαπημένοι. Σταδιακά, αυτό άρχισε να μου βγάζει νόημα και ήμουν επιφυλακτική απέναντι σε άτομα που ήξερα από το σχολείο, θεωρώντας ότι δεν χαίρονταν με τη χαρά μου. 

Παραλίγο να μείνω εντελώς μόνη. Έκανα ghosting στην κολλητή μου για σχεδόν έναν χρόνο, μέχρι που αποφάσισα να της πω να βγούμε, μία μέρα πριν τα γενέθλιά της. Του το είπα χαρούμενη και έγινε έξαλλος, επειδή θα πηγαίναμε για ποτό, βράδυ. Εγώ, αντί να εκνευριστώ και να σηκωθώ να φύγω όπως ήμουν, ΑΚΥΡΩΣΑ ΤΟ ΡΑΝΤΕΒΟΥ και κανονίσαμε να πάμε για καφέ, κάπου κοντά στο σπίτι. 

Της μιλούσα για τη σχέση μου και η έκφρασή της με προβλημάτισε, ήταν λες και κοιτούσε εξωγήινο. Χώρισα έναν χρόνο αργότερα, όμως τότε ήταν που άρχισα να βλέπω πιο καθαρά». 

«Μου έλεγε διαρκώς πόσο εγωίστρια ήμουν, ενώ ειλικρινά, δεν ήμουν καθόλου. Μου έλεγε να μπω στη θέση του, ενώ δεν έμπαινε ποτέ στη δική μου. Έκλαιγα όταν τσακωνόμασταν και ήμουν υπερβολική – έφευγε, μετά από ένα σημείο, “μέχρι να  ηρεμήσεις και να μιλήσουμε σαν ενήλικες”. Με έκανε να νιώθω τύψεις όταν δεν του αφιέρωνα όσο χρόνο ήθελε, ενώ εγώ έπρεπε να είμαι εντάξει που ακύρωνε τα ραντεβού μας για να παίξει στον υπολογιστή με τους φίλους του».

«Φαίνεται αδιάφορο, αν σκεφτεί κανείς τις συνθήκες, αλλά δεν είναι. Είμαστε παντρεμένοι 32 χρόνια και, από τη στιγμή που μείναμε στο ίδιο σπίτι, την ημέρα του γάμου, ήθελε να σταματήσω να δουλεύω. Σταμάτησα όταν γέννησα, για να είμαι σπίτι και να μεγαλώσει το παιδί μαζί μου, να μην είναι μόνο του. Και εγώ ήθελα να είμαι εκεί σε όλα, εφόσον είχαμε την οικονομική δυνατότητα. Το παιδί είναι 30 χρονών σήμερα και εγώ δεν έχω ξαναβρεί δουλειά, όχι επειδή δεν μπορώ αλλά επειδή ο σύζυγός μου δεν μου το επιτρέπει. Θέλει να του δίνω τους λογαριασμούς από τα καθημερινά έξοδα, δεν έχω κάρτα ΑΤΜ και πρέπει να ζητάω χρήματα, ακόμη και για να πάρω έναν καφέ στο χέρι. Όταν τσακωνόμασταν, πάντα έλεγε ότι εκείνος φέρνει τα λεφτά στο σπίτι. Τώρα, δεν τσακωνόμαστε πια, έχω κουραστεί».

«Απείλησε να αυτοκτονήσει, όταν του είπα να χωρίσουμε επειδή με απατούσε».

«Δεν σεβόταν τα συναισθήματά μου. Ένιωθα ντροπή όταν έπρεπε να του πω ότι κάτι με ενοχλούσε, και πάντα με έβγαζε τρελή. Ήταν ο τρόπος που μιλούσε κάθε φορά που προσπαθούσα να εξηγήσω γιατί δεν ήμουν καλά στη σχέση μας – έκανε λες και αυτά που θα έλεγα ήταν τόσο ηλίθια, που έχανα τα λόγια μου και, τελικά, αισθανόμουν ότι μάλλον εκείνος είχε δίκιο και εγώ ήμουν η υπερβολική».

«Είχε ακραία ξεσπάσματα θυμού. Η πόρτα στο δωμάτιό του, έχει τρύπα από μπουνιά που έριξε, “για να μην τη φας εσύ”. Ακριβώς αυτό είχε πει τότε».

«Με έκανε να νιώθω ότι μου αξίζει, κάθε φορά που πήγαινε με άλλες. Έλεγε, μάλιστα, ότι αν τον ικανοποιούσα σεξουαλικά, δεν θα χρειαζόταν να ξενοκοιτάει. Και εγώ έλεγα ότι είχε δίκιο, και προσπαθούσα να γίνω πιο ανοιχτόμυαλη. Τελικά, όταν βγήκα από όλο αυτό, κατάλαβα ότι είναι εντάξει να ενοχλείσαι, αν ο σύντροφός σου πηγαίνει σε strip clubs και δεν σου στέλνει για δύο μέρες. Δεν είσαι ούτε ξενέρωτη, ούτε σκέφτεσαι σαν να είσαι 50».

«Όταν δεν του άρεσαν τα ρούχα μου, με έστελνε πίσω για να αλλάξω για "να μπορούν να τον δουν μαζί μου". Δεν μπορούσα να φοράω πολύ κοντές φούστες, τα crop tops έπρεπε να περνούν από έγκριση και, σε καμία περίπτωση, δεν γινόταν να βγω έξω με κόκκινο κραγιόν. Θα με ρωτήσεις γιατί το δεχόμουν; Ε, δεν έχω ιδέα».

«Του άρεσε να με κοροϊδεύει και να με μειώνει μπροστά σε άλλους, για να φαίνομαι λιγότερο έξυπνη από εκείνον. Αγαπημένο του, το ότι δεν είχα τελειώσει πανεπιστήμιο (πήγα σε ΙΕΚ, άρα, με τη δική του λογική, αγόρασα το πτυχίο μου) και εκείνος είναι προγραμματιστής».

«Νυχτερινό μαγαζί, αρχές των 00’s. Έχει έρθει στην πόλη ένας τραγουδιστής, που οκ δεν τον λάτρευα, αλλά για την παρέα πήγα. Πλάκα είχε, γελάσαμε, χορέψαμε και ξαφνικά μου λέει μια φίλη να πάμε να πάρει αυτόγραφο, γιατί ντρεπόταν μόνη της. "Άντε πάμε", της λέω. Φτάνουμε στα καμαρίνια -λέμε τώρα- και μπαίνουμε στην ουρά για τα αυτόγραφα. Έρχεται η σειρά της φίλης μου, πάει κοντά, παίρνει το πολυπόθητο, βγάζει και μια φωτογραφία με αυτή όρθια, περήφανη fan, δίπλα στον καθισμένο σε μπερζέρα τραγουδιστή και λέει ο αοιδός "Έλα να βγάλουμε και μια μαζί". Δεν ήθελα, αλλά δε θα την έδειχνα πουθενά, θα έμενε μεταξύ μας, οπότε πήγα. Με πιάνει από το χέρι και με βάζει να κάτσω πάνω στα γόνατά του. Ήδη κάπως άβολο. Ακούγεται το κλικ, σηκώνομαι και ξαφνικά νιώθω ένα χέρι να μου χτυπάει μαλακά τα οπίσθια. Καλησπέρα και καλή βραδιά. Η φίλη μου γέλασε, εγώ όχι. Αν είχε γίνει αυτό σήμερα θα τον είχαμε ξεμπροστιάσει στα social. Α ναι, ήμουν ανήλικη».

«Με προσέγγισε κάπου στα 26 μου. Όλα φαίνονταν ιδανικά στην αρχή. Μου έδειχνε ανοιχτά το ενδιαφέρον του, την προσοχή του, το πόσο με εκτιμάει και πόσο έχει χαρεί που με έχει γνωρίσει. Τα πράγματα εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα και μετά από λίγους μήνες είχαμε σχέση. 

Μόλις είχα αρχίσει και εγώ να νιώθω έντονα συναισθήματα, και να εκφράζω το πόσο μου αρέσει, τα πράγματα άρχιζαν να αλλάζουν. Μέσα από μια συζήτηση για το παρελθόν μου και τους πρώην συντρόφους μου, παρεξηγήθηκε πολύ έντονα και χωρίσαμε μέσα σε μια στιγμή για ασήμαντο λόγο. Ήμουν μπερδεμένη, πληγωμένη και ένιωθα τρομερές ενοχές και τύχεις για ότι είχα πει. Στη συνέχεια, μετά από ένα μήνα περίπου, και έχοντας κόψει κάθε επαφή με ξαναπροσέγγισε. Ήταν σαν να μου έκανε χάρη, ισχυρίστηκε πως με συγχώρεσε για ό,τι είχα πει. Δεν ήξερα, όμως, πως αυτή ήταν μόνο η αρχή. 

Με πρόφαση πως δεν σέβομαι τον ίδιο και τη σχέση μας, οι περιορισμοί γίνονταν όλο και περισσότεροι. “Μη βγαίνεις με αυτήν την φίλη σου, είναι σε άλλη φάση της ζωής της, ελεύθερη και σε παρασύρει”.

“Δεν μου αρέσει να βγαίνεις αργά το βράδυ για ποτό, γιατί δίνεις πατήματα σε άλλους άνδρες να σε προσεγγίσουν. Εσένα σε εμπιστεύομαι, αλλά τους άλλους όχι”.

Η τοξικότητα, και ο έλεγχος είχε φτάσει μέχρι και στα social media. Το ποιον δέχομαι, ποιον όχι. Τι ανεβάζω, τι φοράω. 

Είχα καταλάβει πως πρόκειται για μια τόσο λάθος και τοξική σχέση. Είχα πιεστεί απίστευτα με όλους αυτούς τους περιορισμούς, αλλά πίστευα ότι με συζήτηση και κατανόηση θα δεχτεί και εκείνος κάποια πράγματα. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ, ή ακόμη και αν έγινε δεν κράτησε. 

Το αποτέλεσμα ήταν να έχω απομονωθεί από φίλους και οικογένεια, να υποχωρώ διαρκώς για να είναι εκείνος ευχαριστημένος και για να μην υπάρχουν εντάσεις, και να χάνω σταδιακά τον εαυτό μου. 

Όταν μιλούσα ξανά και ξανά για όλα αυτά, προφανώς εκείνος θεωρούσε πως δεν είχε καμία ευθύνη. Πως εγώ ήμουν απλά σε άλλη φάση της ζωής μου από εκείνον, και δεν τον σεβόμουν».