Βασικά δεν πρέπει να προσπαθείς να ξεπεράσεις το "σύνδρομο του απατεώνα" - Τι λέει νέα έρευνα για την αποδοχή

Αν δεν το γνωρίζεις ήδη, ο όρος «σύνδρομο του απατεώνα» (Imposter Syndrome) περιγράφει το αίσθημα ότι κάποιος είναι ανεπαρκής ή μετριότατος, παρά τα στοιχεία που μπορεί να δείχνουν ότι είναι ικανός, καταξιωμένος ή ταλαντούχος. Φαίνεται, λοιπόν, ότι οι περισσότερες πηγές εστιάζουν στο πώς να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα, να το διαχειριστείς και να το ξεπεράσεις. Μάλιστα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of General Internal Medicine εκτιμά ότι πάνω από το 80% των ενηλίκων βιώνουν το σύνδρομο του απατεώνα κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι το σύνδρομο του απατεώνα τείνει να είναι πιο συχνό μεταξύ ανθρώπων με υψηλές επιδόσεις. Ακόμα και ο Paul McCartney «υποφέρει» από το σύνδρομο του απατεώνα. Εξάλλου, πρώτα πρέπει να πετύχεις κάτι για να αισθανθείς ότι η επιτυχία σου βασίστηκε στην τύχη ή στις περιστάσεις και ότι σύντομα οι γύρω σου θα το καταλάβουν. Ακόμα κι αν αυτό δεν ίσχυε ποτέ.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Μήπως πάσχεις από το «σύνδρομο του απατεώνα»; Το τεστ που θα σου πει την αλήθεια

Πότε το Σύνδρομο του Απατεώνα είναι βοηθητικό και όχι επιβλαβές

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Academy of Management Journal, όταν οι άνθρωποι βιώνουν το σύνδρομο του απατεώνα αισθάνονται ότι οι άλλοι πιστεύουν πως είναι πιο έξυπνοι, ικανοί ή έμπειροι από ό,τι οι ίδιοι θεωρούν τον εαυτό τους και ενστικτωδώς στρέφουν την προσοχή τους στους γύρω τους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στον εργασιακό χώρο. Οι ερευνητές αναφέρουν χαρακτηριστικά:

«Οι εργαζόμενοι που συχνά έχουν τέτοιες σκέψεις υιοθετούν μια περισσότερο επικεντρωμένη στους άλλους στάση ως απάντηση στην απειλή για την αυτοεκτίμησή τους… Γι’ αυτό οι άνθρωποι τους θεωρούν πιο αποτελεσματικούς στις διαπροσωπικές σχέσεις».

Αλλά ένα μικρό σύνδρομο του απατεώνα δεν σε κάνει μόνο πιο «αποτελεσματικό στις διαπροσωπικές σχέσεις». Σε κάνει επίσης να δουλεύεις πιο σκληρά. Όπως γράφουν οι ερευνητές:

«Οι εργαζόμενοι που συχνά έχουν τέτοιες σκέψεις αξιολογούνται ως πιο αποτελεσματικοί στις διαπροσωπικές σχέσεις επειδή υιοθετούν μια περισσότερο επικεντρωμένη στους άλλους στάση που επηρεάζει θετικά αποτελέσματα που σχετίζονται με την απόδοση».

Ναι, καλά κατάλαβες. Όταν αισθάνεσαι ότι «δεν επαρκείς», πιθανότατα δουλεύεις πιο σκληρά, έστω και μόνο για να μην ανακαλύψουν οι άλλοι την υποτιθέμενη έλλειψη δεξιοτήτων σου.

Pexels

Γιατί πρέπει να το αποδεχτείς αντί να το "παλέψεις"

Το θέμα με το σύνδρομο του απατεώνα είναι ότι στην πραγματικότητα δεν προσποιείσαι ότι είσαι κάτι που δεν είσαι. Υποθέτεις ότι είσαι κάτι που δεν είσαι και ελπίζεις ότι οι άλλοι δεν θα το καταλάβουν. Μπερδεμένο; Ναι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αισθάνεσαι σαν απατεώνας επειδή πιστεύεις ότι οι άλλοι σε υπερεκτίμησαν –κάτι που κάνει πιο πιθανό να δουλέψεις σκληρά ώστε να νιώσεις ότι αξίζεις την εκτίμησή τους.

Εν ολίγοις, ενώ κάποιες συμβουλές σχετικά με το σύνδρομο του απατεώνα εστιάζουν στο να μην κρύβεσαι από τους άλλους για να μη «ξεσκεπάσουν» τον «πραγματικό» σου εαυτό, συμβαίνει συνήθως το αντίθετο. Ακούς περισσότερο. Κάνεις καλύτερες ερωτήσεις. Πιθανότατα αναγνωρίζεις και επαινείς περισσότερο. Είναι πιο πιθανό να στρέψεις την προσοχή στους άλλους.

Όπως λένε οι ερευνητές, υιοθετείς μια πιο «επικεντρωμένη στους άλλους» προοπτική, που σε κάνει καλύτερο συνάδελφο, ηγέτη και συνεργάτη. Το ίδιο και το να δουλεύεις σκληρότερα.

Όποτε αισθάνεσαι ότι σε έχουν υπερεκτιμήσει και ανησυχείς ότι σύντομα θα εκτιμηθείς «σωστά», μην το βλέπεις ως αρνητικό συναίσθημα. Αντίθετα, αποδέξου το. Χρησιμοποίησέ το προς όφελός σου. Οι καλοί ηγέτες στρέφουν συνεχώς την προσοχή από τον εαυτό τους στους άλλους. Οι καλοί ηγέτες δουλεύουν σκληρά για να βελτιώσουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους.

Οι καλοί άνθρωποι πάντα έχουν κάτι να αποδείξουν – στον εαυτό τους και στους άλλους. Πάντα θέλουν να γίνουν λίγο καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους. Αν το σύνδρομο του απατεώνα σε παρακινεί να δουλέψεις λίγο περισσότερο για να γίνεις το άτομο που πάντα ήθελες να είσαι; Το λες και καλό.