Παγκόσμια Ημέρα Εμμηνόπαυσης: Πώς η ποπ κουλτούρα την ανέδειξε στο «πιο θαυμάσιο γ@μημένο πράγμα σε όλο τον κόσμο»
Έλενα Κρητικού
18 Οκτωβρίου 2022
Παγκόσμια ημέρα της εμμηνόπαυσης σήμερα, και όσα χρόνια μιλάμε για τον «απολύτως φυσιολογικό σταθμό στη ζωή μιας γυναίκας», το πρόσημο είναι (σχεδόν) πάντα αρνητικό. Και μόνο στο άκουσμα της λέξης, έρχονται στο μυαλό άβολες συζητήσεις και εικόνες από το παρελθόν στον κινηματογράφο και την τηλεόραση με περιγραφές που είναι χειρότερες και από τις πρώτες εφηβικές περιόδους στη ζωή ενός κοριτσιού.
Εξάψεις, μειωμένη λίμπιντο, ψυχολογικές διακυμάνσεις, πονοκέφαλοι, κολπική ξηρότητα, αυπνία, κόπωση. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης τα έχουν περιγράψει πολλοί, διάσημοι και μη, όπως η Courteney Cox που τον Σεπτέμβριο ανέβασε ένα video, ναι μεν ρεαλιστικό, αλλά που σε κάνει να έχεις εφιάλτες για τη στιγμή που θα μπεις σε αυτή την αναπόφευκτη φάση.
Η εμμηνόπαυση ήταν πάντα ένα θέμα, άξιο για να βλέπεις εφιάλτες κάθε φορά που το προσεγγίζεις, κι αν δεν έχεις δει ένα από τα επεισόδια του Absolutely Fabulous που αφιερώνονται σε αυτή, ίσως δεν μπορείς να καταλάβεις τι λέμε. Η Patsy Stone, που υποδύεται η ηθοποιός Joanna Lumley, δείχνει πώς είναι να υποφέρεις από νυχτερινές εφιδρώσεις και εξάψεις όσο πλησιάζεις προς αυτό που ορίζεται ως εμμηνόπαυση και αντιμετωπίζεται δυστυχώς, ακόμη και σήμερα ως ταμπού.
Μπαίνοντας σε ένα υποστηρικτικό group, η πρωταγωνίστρια έρχεται σε επαφή με άλλες γυναίκες που βιώνουν ιστορίες με απώλεια μνήμης, πολύ ιδρώτα, εμφανή πτώση στη σεξουαλική ζωή και ακράτεια.
Έτσι προετοιμάζεται για τη «χειρότερη και πιο επικίνδυνη» φάση της ζωής της. Όσο οι υπόλοιπες περιγράφουν την κατάσταση που βιώνουν, η Patsy και η Edina, εμφανώς αηδιασμένες και με τρόμο στα μάτια, είναι έτοιμες (;) να υποδεχτούν το εφιαλτικό μέλλον που τις περιμένει. Και δυστυχώς, υπάρχουν πολλοί που προσεγγίζουν ακόμη έτσι το κεφάλαιο της εμμηνόπαυσης.
Οι ελάχιστες προσεγγίσεις του θέματος στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο θυμίζουν αρκετά την παραπάνω. Προάγουν τον φόβο και προσφέρουν ελάχιστη κατανόηση από το πώς είναι να βιώνει μία γυναίκα στην πραγματικότητα, την οριστική διακοπή της περιόδου της. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες ωστόσο, κάτι αλλάζει και αυτό αχνοφαίνεται στον ορίζοντα.
Η «αλλαγή» φέρνει ελπίδα και γίνεται το πιο hot topic της νέας γενιάς καλλιτεχνών, δημιουργών και συγγραφέων.
Η σημερινή ημέρα είναι μια καλή αφορμή για να υμνήσουμε την ορατότητα που απλώνεται μέσα από το πιο ευαίσθητο ζήτημα και διαλύει επιτέλους (σταδιακά αλλά αισιόδοξα) προκαταλήψεις και στερεότυπα που θέλουν τη ζωή μιας γυναίκας να τελειώνει γύρω στα 51, με μια απόκλιση 3-4 ετών. Οι οπτικές προσέγγισης φέρνουν μια κάποια «ενδυνάμωση», (λέξη που εν μέρει απεχθανόμαστε γιατί δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει) αλλά δείχνει τον δρόμο προς την αλλαγή.
Η «αλλαγή» που άργησε μια μέρα
Η ιδέα της εμμηνόπαυσης αρχίζει να συζητιέται περίπου από το 1821. Αν μέχρι πριν λίγα χρόνια, ήταν ένα ατελείωτο ταμπού, μην ρωτάτε καν για εκείνα τα χρόνια. Οι πρώτες αναφορές γίνονται από τον Γάλλο γιατρό, Charles Pierre Louis De Gardanne και κάπου εκεί, γράφεται το πρώτο (επιτέλους) άρθρο για το θέμα με τίτλο De la ménépausie, ou de l’âge critique des femmes (Εμμηνόπαυση: Η κρίσιμη ηλικία των γυναικών).
Μαζί με τον τίτλο, ιδιαίτερα προβληματικό ήταν και είναι το γεγονός πως η προσέγγιση ενός τέτοιου γυναικείου θέματος έγινε από μια εντελώς ανδρική ματιά.
Σήμερα όλο και πλησιάζουμε προς αυτό που θέλουμε να βλέπουμε ως «αλλαγή». Η ιατρική έχει κάνει εδώ και αιώνες, έρευνες σχετικά με τους κινδύνους που φέρνει στη ζωή μιας γυναίκας ο ερχομός της εμμηνόπαυσης, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, των καρδιακών παθήσεων, της οστεοπόρωσης, των γνωστικών προβλημάτων, ακόμη και της άνοιας.
Παρουσιάζοντας την εμμηνόπαυση ως «ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί ή ένα απαραίτητο κακό που πρέπει να εξαλειφθεί», οι ιατρικές περιγραφές άρχισαν να την κάνουν «αόρατη».
Αναρωτιέστε αν μπορεί να γίνει χειρότερο; Κι όμως μπορεί καθώς η εμμηνόπαυση κάποτε παρουσιαζόταν ως ένα «γυναικείο πρόβλημα» που μπορούσε να λυθεί από την «ιατρική παρέμβαση ενός άνδρα»
Όσο όμως άρχισε να γίνεται αντιληπτό πως η ζωή μιας γυναίκας συνεχίζεται μετά από αυτή την περίοδο (χωρίς περίοδο και περισσότερη εμπειρία και σοφία), άρχισε να συζητιέται επιτέλους η ορατότητα μέσα από τις πολιτιστικές αναπαραστάσεις του θέματος. Το 2018, η Gwyneth Paltrow είχε πει πολύ εύστοχα ότι η εμμηνόπαυση έχει ανάγκη από "rebranding". Και αυτό είναι απαραίτητο για τη νέα γενιά των γυναικών.
Πες το "meno- makeover"
Από εκεί λοιπόν που οι γυναίκες με κωμικό και (τραγελαφικό) τρόπο, έβλεπαν μέσα από την οθόνη το σώμα τους να αλλάζει με τα χρόνια και τον δρόμο προς την πλήρη αποσεξουαλικοποίησή τους, τώρα μέσω της pop κουλτούρας, αρχίζουν να φέρονται καλύτερα στον εαυτό τους σχετικά με τις αλλαγές που έτσι κι αλλιώς θα έρθουν. Μία δυνατή κι επιτυχημένη τέτοια απεικόνιση προσφέρει η βραβευμένη τηλεοπτική σειρά Fleabag. Μπορείς να σταματήσεις ό,τι κάνεις και να δεις αυτή τη σειρά, θα σε ανταμείψει με περισσότερους από έναν τρόπους.
Δεν έχει σημασία αν ανήκεις στο γυναικείο φύλο. Ούτως ή άλλως, έχουμε φαινομενικά ή μη, αφήσει προ πολλού πίσω μας την εποχή όπου όσα παρακολουθούσαμε, κρίνονταν βάσει του φύλου μας. Η πλοκή του Fleabag περιστρέφεται γύρω από τρισδιάστατους, τσαλακωμένους, αληθινούς χαρακτήρες και μια από τις πιο αυθόρμητες και πραγματικά συγκλονιστικές (μέσα στην απλότητά τους) κουβέντες που περιλαμβάνει, στήνεται ανάμεσα στην πρωταγωνίστρια (Phoebe Waller-Bridge) που έχει το όνομα του τίτλου και μια μεγαλύτερη σε ηλικία επιχειρηματία (που υποδύεται φανταστικά η Kristin Scott Thomas). Η όλη συζήτηση ξετυλίγεται γύρω από την ηλικία και το πέρασμα του χρόνου και μιλάει για όλες τις προκλήσεις που φέρνουν την «αλλαγή».
«Η εμμηνόπαυση έρχεται. Η γ@μημέν@ εμμηνόπαυση έρχεται και είναι το πιο... θαυμάσιο γ@μημέν@ πράγμα σε όλο τον κόσμο»
Προσοχή! Η εμμηνόπαυση εδώ, δεν ωραιοποιείται από την 50άρα γυναίκα η όπως πολλοί θα πιστέψουν λανθασμένα. Αντίθετα, η ειλικρίνειά της και η ισορροπία πλέον που διέπει τη ζωή της, προσφέρει την ελπίδα που αντικαθιστά τον φόβο και την απόγνωση. Κάπως έτσι η ιστορία της από «τραγική», γίνεται «θαυμάσια».
Η σειρά Fleabag δεν είναι η μοναδική που πετυχαίνει τον στόχο. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που ακολουθούν τον ίδιο δρόμο όπως το Menopause the Musical (2001) και το sequel του, Cruising Through Menopause (2020), το House of Cards(2013-18) το Nine Perfect Strangers (2021) αλλά και όλο το Sex and the City franchise (1998-2004).
Οι απεικονίσεις γίνονται πιο ρεαλιστικές και πλέον κάθε γυναίκα μπορεί να αντικρίσει τον εαυτό της όπως ακριβώς είναι σε μια ορισμένη ηλικία. Με τη σωστή ενημέρωση, έρχεται πιο κοντά στη νέα εκδοχή της μακριά από φόβους, προκαταλήψεις και στερεότυπα που προμηνύουν εσφαλμένα πως δεν θα χαίρεται τίποτα πια στη ζωή της.
Αν δεν σε έπεισαν ακόμη όλα τα παραπάνω, η Naomi Watts πριν περίπου 3 εβδομάδες, είχε περιγράψει μέσα από ένα ολιγόλεπτο σχετικό video αμέτρητους λόγους για να χαίρεσαι. Άλλωστε, μην ξεχνάς ότι πρόκειται για το «πιο θαυμάσιο γ@μημένο πράγμα σε όλο τον κόσμο», κοίτα να το ζήσεις!
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
