Αν έχετε ποτέ αποκοιμηθεί μετά το δείπνο των Χριστουγέννων ή ένα μεγάλο brunch, γνωρίζετε καλά αυτή την αίσθηση και είναι φυσιολογική. Αυτό συχνά οφείλεται στο ότι τρώτε περισσότερο από ό,τι συνήθως σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, το να αισθάνεστε μεγάλη κόπωση μετά το φαγητό σε τακτική βάση δεν είναι φυσιολογικό ή ιδανικό και μπορεί να έχει να κάνει με τα τρόφιμα που επιλέγετε ή μπορεί ακόμη και να είναι σημάδι μιας χρόνιας κατάστασης υγείας.
Λοιπόν, πώς μπορείτε να διακρίνετε μεταξύ μιας φυσιολογικής λαχτάρας για έναν ύπνο μετά το γεύμα και ενός προβλήματος υγεία; Παρακάτω θα διαβάσετε τη διαφορά, γιατί νιώθετε κόπωση μετά το γεύμα και τι μπορείτε να κάνετε για αυτό.
Μεταγευματική υπνηλία
Η μεταγευματική υπνηλία μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα μεγάλο γεύμα ή ακόμα και μετά από μικρότερα γεύματα που δεν είναι καλά ισορροπημένα.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτή την κούραση μετά το γεύμα. Μερικοί συνδέονται άμεσα με το τι και πόσο τρώτε και με το πόσο καλά επεξεργάζεται (ή όχι) το σώμα σας το φαγητό σας. Άλλοι λόγοι είναι πιο ιατρικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων των καταστάσεων που σχετίζονται με τον θυρεοειδή σας ή τις διαταραχές του ύπνου.
Γίνεται επίσης ανησυχητικό όταν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως αυξημένη δίψα ή ούρηση, γιατί μπορεί να είναι σημάδια υποκείμενου διαβήτη.
Τι και πόσο έχετε φάει
Ένα μεγάλο γεύμα θα στείλει περισσότερη ροή αίματος στο στομάχι για να σας βοηθήσει να χωνέψετε - και λιγότερο στον εγκέφαλό σας (που σας κρατά σε εγρήγορση). Εάν αυτό το γεύμα είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες καθώς και σε πρωτεϊνούχες τροφές που περιέχουν τρυπτοφάνη (η τρυπτοφάνη είναι ένας τύπος αμινοξέος, ένα δομικό στοιχείο πρωτεΐνης), το σώμα σας απελευθερώνει ινσουλίνη, μια ορμόνη που μεταφέρει αυτούς τους υδατάνθρακες (αφού διασπαστούν σε σάκχαρα) στα κύτταρα σας.
Μεταφέρει επίσης και αμινοξέα, αφήνοντας την τρυπτοφάνη στην κυκλοφορία του αίματος - επιτρέποντάς της να εισέλθει στον εγκέφαλο. Μόλις η τρυπτοφάνη εισέλθει στον εγκέφαλο, μπορεί να μετατραπεί στην ορμόνη μελατονίνη που προκαλεί υπνηλία και στη σεροτονίνη, που σας ηρεμεί.
Τα μεγάλα, πλούσια σε υδατάνθρακες γεύματα προκαλούν επίσης απότομη αύξηση του σακχάρου στο αίμα και ύστερα σε απότομη πτώση, με αποτέλεσμα να νιώθετε μια κόπωση.
Διαβήτης, προδιαβήτης και αντίσταση στην ινσουλίνη
Ο διαβήτης, ακόμη και ο προδιαβήτης , μπορεί να επιδεινώσει τις ακραίες αυξήσεις και πτώσεις του σακχάρου στο αίμα. Η κόπωση μετά τα γεύματα από διαβήτη οφείλεται στις διακυμάνσεις των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, γνωστές ως υπογλυκαιμία (χαμηλό σάκχαρο στο αίμα) ή υπεργλυκαιμία (υψηλό σάκχαρο στο αίμα0. Όταν καταναλώνετε υδατάνθρακες, το σώμα παράγει την ορμόνη ινσουλίνη για να βοηθήσει στη διάσπαση αυτών των σακχάρων.
Το πάγκρεας μπορεί να απελευθερώσει πάρα πολύ ινσουλίνη μετά από ένα βαρύ γεύμα με υδατάνθρακες και το σάκχαρο στο αίμα μπορεί να πέσει ως αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία και τη χαμηλή ενέργεια και κόπωση ή μπορεί να μην απελευθερώσει αρκετή ινσουλίνη για να επεξεργαστεί όλη αυτή τη ζάχαρη, οδηγώντας σε υπεργλυκαιμία.
Το να έχετε ήδη διαβήτη και να έχετε ιδιαίτερα υψηλό σάκχαρο στο αίμα μετά τα γεύματα μπορεί επίσης να δυσκολέψει το σώμα να συμβαδίσει με την πέψη και να αισθάνεται κόπωση. Ο προδιαβήτης και η αντίσταση στην ινσουλίνη , που μπορεί να είναι πρόδρομος του διαβήτη, μπορούν επίσης να προκαλέσουν προβλήματα —αν και όχι τόσο έντονα— με διακυμάνσεις στο σάκχαρο του αίματος. Ο μη ελεγχόμενος διαβήτης είναι επιβλαβής για την υγεία σας, γι' αυτό θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας εάν αισθάνεστε τακτικά κουρασμένοι μετά τα γεύματα.
Άλλες υποκείμενες καταστάσεις υγείας
Ορισμένες καταστάσεις προκαλούν την έναρξη της κόπωσης, η οποία μπορεί να είναι πιο έντονη μετά από ένα γεύμα, ενώ το σώμα δουλεύει για την πέψη. Η αναιμία είναι μια τέτοια κατάσταση υγείας. Μια άλλη κατάσταση που μπορεί να περιλαμβάνει κόπωση είναι ο υποθυρεοειδισμός ή ο υπολειτουργικός θυρεοειδής. Άλλες κόκκινες σημαίες υποθυρεοειδισμού που πρέπει να προσέξετε και να αναφέρετε σε έναν ενδοκρινολόγο περιλαμβάνουν τακτικό αίσθημα κρύου, απώλεια μαλλιών και πόνο ή μυρμήγκιασμα στα άκρα.
Διαταραχή ύπνου
Κάποιες διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο, συμπεριλαμβανομένης της υπνικής άπνοιας, μπορεί να προκαλέσουν κόπωση όλη την ημέρα, η οποία θα μπορούσε να είναι πιο έντονη μετά από ένα γεύμα. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Sleep υποστηρίζει ότι η παχυσαρκία είναι παράγοντας κινδύνου τόσο για την υπνική άπνοια όσο και για την υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Εάν ο ύπνος σας διαταράσσεται τακτικά , είτε αυτό οφείλεται σε υπνική άπνοια, αϋπνία ή ακανόνιστα προγράμματα ύπνου, μπορεί να αισθανθείτε περισσότερη κόπωση μετά τα γεύματα. Έρευνες διαπιστώνουν ότι η έλλειψη ύπνου συνδέεται με μια λιγότερο υγιεινή διατροφή. Αυτό μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει σε περισσότερη κόπωση, σύμφωνα με άλλη εργασία που δημοσιεύτηκε στο Sleep .
Τρόφιμα και ποτά που συμβάλλουν στην μεταγευματική υπνηλία
Εάν η υπνηλία σας μετά το γεύμα δεν εμφανίζεται τακτικά, είναι πιο πιθανό να σχετίζεται με το φαγητό παρά ως αποτέλεσμα μιας κατάστασης υγείας. Ένα μη ισορροπημένο γεύμα που είναι πλούσιο σε λιπαρά και επεξεργασμένουν υδατάνθρακες και δεν έχει αρκετές φυτικές ίνες, μπορεί να επιδεινώσει την υπνηλία,. Μπορεί να νιώθετε υπνηλία μετά το φαγητό εάν το γεύμα σας αποτελείται από:
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά
Τα τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά μπορεί να χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να αφομοιωθούν και αυτό παρατείνει τη ροή του αίματος στο στομάχι για την πέψη (και τη μειώνει στον εγκέφαλο), μειώνοντας την εγρήγορση.
Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε εξαιρετικά επεξεργασμένους υδατάνθρακες
Τα γεύματα που αποτελούνται κυρίως από επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως πολλά σνακ, μπορούν να προκαλέσουν κόπωση. Αυτό συμβαίνει επειδή αυτές οι τροφές συμβάλλουν σε υψηλότερη αύξηση του σακχάρου στο αίμα και απαιτούν περισσότερη ινσουλίνη, με αποτέλεσμα το σώμα να αισθάνεται κούραση μετά.
Τροφές πλούσιες σε τρυπτοφάνη
Η γαλοπούλα, ο σολομός, τα αυγά και οι σπόροι είναι όλα πλούσια στο αμινοξύ τρυπτοφάνη. Η τρυπτοφάνη μετατρέπεται σε μελατονίνη και σεροτονίνη κατά τη διάρκεια της πέψης και μπορεί φέρει ένα «ηρεμιστικό» αποτέλεσμα μετά το γεύμα.
Τροφές πλούσιες σε μελατονίνη
Η φυσική ορμόνη μελατονίνη - η οποία βοηθά στον καθορισμό του κύκλου ύπνου/αφύπνισης του σώματος, βρίσκεται επίσης σε ορισμένα τρόφιμα. Οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε μελατονίνη περιλαμβάνουν τα κεράσια, τους ξηρούς καρπούς και τα ψάρια και μπορεί να αυξήσουν την ηρεμία μετά το γεύμα.
Αλλά η ισορροπημένη κατανάλωση αυτών των τροφίμων δεν πρέπει να οδηγεί σε σημαντική κόπωση. Και επίσης δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα αποφύγετε. Εάν φτιάξετε ένα ισορροπημένο πιάτο, με άπαχες πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και υγιεινά λίπη για να υποστηρίξετε την ισορροπία του σακχάρου στο αίμα, θα μπορέσετε να αποφύγετε την κόπωση μετά το γεύμα - ακόμα κι αν έχετε ένα ή περισσότερα από αυτά τα τρόφιμα.
Αλκοόλ
Η κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει τόσο τον ενεργειακό σας μεταβολισμό όσο και το σάκχαρο στο αίμα σας. Ανάλογα με το τι πίνετε, το αλκοόλ μπορεί είτε να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα σας είτε να το αυξήσει, κάτι που μπορεί να επηρεάσει το πόσο κουρασμένοι ή γεμάτοι ενέργεια είστε. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να αλλάξει τον κανονικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης.
Είναι φυσιολογικό να νυστάζετε μετά το φαγητό;
Σε τακτική βάση, δεν είναι υγιές να νιώθετε μεγάλη υπνηλία μετά τα γεύματα. Αυτό είναι ένα κοινό σύμπτωμα της ανισορροπίας του σακχάρου στο αίμα και μπορεί και πρέπει να αποφεύγεται για βέλτιστη υγεία.
Για να το κάνετε αυτό, προσπαθήστε να εξισορροπήσετε τα γεύματά σας με πρωτεΐνες, φυτικές ίνες και υγιή λίπη, έτσι ώστε κανένα μακροθρεπτικό συστατικό να μην επιβραδύνει πολύ την πέψη ή να προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις του σακχάρου στο αίμα.
Εάν νιώθετε συνεχώς υπνηλία μετά τα γεύματα, ίσως είναι καιρός να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν έχετε μια υποκείμενη κατάσταση υγείας.
Πώς να αποτρέψετε την υπνηλία μετά το φαγητό
Ενώ τα εφάπαξ μεγάλα γεύματα (και ο ύπνος μετά το γεύμα) είναι βέβαιο ότι θα συμβούν, θα πρέπει να προσπαθήσετε να αποφύγετε να το κάνετε αυτό τακτικό. Εδώ είναι μερικές συμβουλές διατροφής και τρόπου ζωής που μπορείτε να έχετε κατά νου για να αποφύγετε τη μεταγευματική υπνηλία.
Δημιουργήστε ισορροπημένα γεύματα
Σκεφτείτε τα γεύματά σας ως εξίσωση. Πρωτεΐνες + φυτικές ίνες + υγιή λίπη = ισορροπία σακχάρου στο αίμα. Για παράδειγμα, συνδυάστε σολομό και κινόα με λαχανικά. Πίνετε επίσης άφθονο νερό, για να παραμείνετε ενυδατωμένοι, να διατηρήσετε το σάκχαρο στο αίμα σας ισορροπημένο και να έχετε ομαλή πέψη.
Μην παραλείπετε το πρωινό
Το πρωινό μπορεί να σας βοηθήσει να ξεκινήσετε τη μέρα σας με ένα υγιές επίπεδο σακχάρου στο αίμα και να μην συμβάλει σε μειώσεις και αιχμές, που μπορεί να μειώσουν τα επίπεδα ενέργειάς σας, αφήνοντάς σας νυσταγμένους. Καλό είναι επίσης να αποφεύγετε τα μεγάλα κενά μεταξύ των γευμάτων για τον ίδιο λόγο.
Κάντε μια βόλτα μετά τα γεύματα
Η κίνηση μετά την κατανάλωση ενός μεγάλου γεύματος μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση των αυξήσεων του σακχάρου στο αίμα. Έτσι, αντί να καθίσετε ή να ξαπλώσετε στον καναπέ για τα πρώτα 30 λεπτά μετά το γεύμα, κάντε μια βόλτα. Εάν δεν είναι ρεαλιστικό να φύγετε από το γραφείο ή την τρέχουσα τοποθεσία σας, τουλάχιστον σταθείτε όρθιοι και τεντωθείτε ή κάντε μερικές εύκολες κάμψεις για να διατηρήσετε το σάκχαρό σας σταθερό.
Εν κατακλείδι η περιστασιακή υπνηλία που προκαλείται από το φαγητό των γιορτών θα συμβεί, και αυτό είναι εντάξει. Αλλά αν πέφτετε σε κώμα πιο συχνά λόγω του φαγητού, θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι η διατροφή σας δεν είναι αρκετά ισορροπημένη όσον αφορά τα μακροθρεπτικά συστατικά, ότι θα πρέπει να κινήστε περισσότερο μετά το γεύμα ή ότι θα πρέπει να κάνετε check in με τον γιατρό σας για να υποβληθείτε σε έλεγχο για ορισμένες από τις καταστάσεις υγείας που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
