Ο επιπολασμός της παχυσαρκίας έχει τριπλασιαστεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Ωστόσο, ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων υποδηλώνει ότι η παχυσαρκία μπορεί να είναι και γενετική. Κάπου μεταξύ 200 και 500 συγκεκριμένα γονίδια έχουν συνδεθεί με τη νόσο. Τα γονίδια μπορούν να επηρεάσουν πράγματα όπως το πώς το σώμα σας αποθηκεύει λίπος, μεταβολίζει τα θρεπτικά συστατικά και σηματοδοτεί τα αισθήματα πληρότητας. Αρκετές μετρήσεις της παχυσαρκίας δείχνουν υψηλό ποσοστό κληρονομικότητας , συμπεριλαμβανομένου του ΔΜΣ , της αναλογίας μέσης προς τους γοφούς και του πάχους των πτυχών του δέρματος. Ωστόσο, όποιος κι αν είναι ο ρόλος της γενετικής, υπάρχουν συνήθως πρόσθετοι παράγοντες. Ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων επηρεάζει το σωματικό βάρος.
Πώς τα γονίδια ελέγχουν το ενεργειακό ισοζύγιο;
Ο εγκέφαλος ρυθμίζει την πρόσληψη τροφής ανταποκρινόμενος στα σήματα που λαμβάνονται από τον λιπώδη ιστό, το πάγκρεας και την πεπτική οδό. Αυτά τα σήματα μεταδίδονται από ορμόνες - όπως η λεπτίνη, η ινσουλίνη και η γκρελίνη - και άλλα μικρά μόρια. Ο εγκέφαλος συντονίζει αυτά τα σήματα με άλλες εισόδους και ανταποκρίνεται με οδηγίες προς το σώμα. Τα γονίδια αποτελούν τη βάση για τα σήματα και τις αποκρίσεις που καθοδηγούν την πρόσληψη τροφής, ενώ μικρές αλλαγές σε αυτά τα γονίδια μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα δραστηριότητάς τους.
Μια μελέτη στο Κολέγιο Ιατρικής του UCLA διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που τείνουν να τρώνε υδατάνθρακες είχαν τον ίδιο γενετικό δείκτη με ορισμένους ανθρώπους που εξαρτώνται χημικά από το αλκοόλ. Μια άλλη μελέτη για την ευαισθησία στα γλυκά έδειξε μια σχέση μεταξύ μιας γενετικής παραλλαγής και μιας τάσης να υπάρχουν υποδοχείς γεύσης που είναι ευαίσθητοι στη γλυκύτητα. Άλλες μελέτες έχουν δείξει οικογενειακό ιστορικό παχυσαρκίας, αλλά τα στοιχεία δεν δείχνουν αν αυτή η σύνδεση οφείλεται στα γονίδια, στο περιβάλλον ή και στα δύο.
Επίσης μελέτες έχουν δείξει ότι μια διαφορετική παραλλαγή του γονιδίου FTO που επηρεάζει έναν στους έξι ενήλικες ευρωπαίους άνδρες, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να γίνουν παχύσαρκοι κατά 70%. Τα άτομα με αυτήν την παραλλαγή FTO έχουν υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης της πείνας, της γκρελίνης, που κυκλοφορεί στο αίμα τους, γεγονός που τους κάνει να αισθάνονται πεινασμένοι αμέσως μετά το φαγητό. Μελέτες απεικόνισης εγκεφάλου ατόμων που φέρουν αυτήν την παραλλαγή γονιδίου αποκαλύπτουν επίσης ότι αυτά τα άτομα ανταποκρίνονται διαφορετικά στη γκρελίνη και στις εικόνες φαγητού.
Είναι τα γονίδια σας το πεπρωμένο σας;
Ενώ οι γενετικές προδιαθέσεις για παχυσαρκία είναι πραγματικές, δεν είναι το μόνο που καθορίζει εάν ένα άτομο θα αναπτύξει παχυσαρκία. Η άσκηση, η διατροφή, τα επίπεδα άγχους μπορούν όλα να επηρεάσουν το βάρος ενός ατόμου (ανεξάρτητα από τις επιγενετικές επιπτώσεις). Ακόμη και άτομα με γενετική προδιάθεση για παχυσαρκία μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μέσω της διατροφής και ενός ενεργού τρόπου ζωής. Μια μελέτη του 2008 που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Diabetes έδειξε ότι η σωματική δραστηριότητα αντισταθμίζει τα αποτελέσματα της παραλλαγής του FTO. Σκεφτείτε επίσης ότι η γενετική δεν θα εξηγούσε την ταχεία παγκόσμια αύξηση της παχυσαρκίας.
Εάν κάποιος έχει γονίδια που τον προδιαθέτουν για παχυσαρκία, δεν είναι προορισμένος να αναπτύξει παχυσαρκία. Γιατί ενώ αυτά τα γονίδια μπορούν να αυξήσουν την όρεξη και να μειώσουν τον μεταβολισμό, ωστόσο ακολουθώντας μια ισορροπημένη διατροφή και ένα πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας μπορείτε να βοηθήσετε στην πρόληψη της παχυσαρκίας. Τέλος το να έχετε το ίδιο αλληλόμορφο FTO που έχει ο γονιός σας δεν σημαίνει ότι θα είστε παχύσαρκοι. Έχετε ελαφρώς αυξημένες πιθανότητες, αλλά μπορείτε να τις αποφύγετε.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
