Γιατί αυξάνονται τα ποσοστά καρκίνου στους νέους και πώς η διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το περασμένο καλοκαίρι στο The Lancet Public Health, τα ποσοστά καρκίνου αυξάνονται σημαντικά στους νέους, με 17 από τους 34 τύπους καρκίνου να παρουσιάζουν αξιοσημείωτη αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης των ατόμων που ανήκουν στη Gen X και στους Millennials. Μια έκθεση του 2024 που δημοσιεύθηκε από την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία βρήκε μια συνολική αύξηση στις νέες διαγνώσεις καρκίνου (από 1,9 εκατομμύρια το 2022 σε πάνω από 2 εκατομμύρια το 2023), με τους νέους να αποτελούν την πλειοψηφία των νέων περιπτώσεων.

Σίγουρα μέρος της αύξησης οφείλεται σε καλύτερους και πρώιμους προληπτικούς ελέγχους ρουτίνας για τον καρκίνο. (Πλέον συνιστώνται ετήσιες μαστογραφίες ξεκινώντας από την ηλικία των 40 και όχι 45 ετών, για παράδειγμα.). Παρόλα αυτά με τις διαγνώσεις καρκίνου να αυξάνονται στους νέους, πρέπει να αναρωτηθείτε: Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που μπορούμε να ελέγξουμε; Όλα δείχνουν αυτά τα τέσσερα: Κάπνισμα, ποτό, άσκηση και διατροφή.

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ποια είναι καλύτερη ώρα μέσα στην ημέρα για να πάρεις τη βιταμίνη Β12 για μέγιστη απόρροφηση

Η σύνδεση ανάμεσα στο κάπνισμα, το ποτό, την παχυσαρκία και τον καρκίνο

Το κάπνισμα ευθύνεται για έως και 40% όλων των θανάτων από καρκίνο. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Γνωρίζουμε από τη δεκαετία του 60 ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο. Αλλά πιο πρόσφατα, το αλκοόλ κέρδισε επίσημα τη δική του θέση στη λίστα των ουσιών που προκαλούν καρκίνο, αφού οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αύξησε τον κίνδυνο εμφάνισης επτά διαφορετικών τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων του στόματος, του μαστού και του παχέος εντέρου. Ενώ η μετριοπάθεια όσο αφορά την πρόσληψη αλκοόλ ενθαρρύνεται, νεότερη έρευνα έχει δείξει ότι οποιαδήποτε ποσότητα αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου. Για τα άτομα με γενετικό προφίλ υψηλού κινδύνου, το να γνωρίζουν ότι το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για ορισμένους καρκίνους μπορεί να τους βοηθήσει να λάβουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις.

Υπάρχει όμως ένας τρίτος σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ορισμένους τύπους καρκίνου για τον οποίο δεν γίνεται λόγος αρκετά συχνά, και αυτός είναι το υψηλότερο σωματικό βάρος είτε στην κατηγορία του υπέρβαρου είτε στην παχύσαρκη κατηγορία.

Και ενώ ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) είναι ένα μέτρο που χρησιμοποιείται συχνά στην υγειονομική περίθαλψη για τον προσδιορισμό της κατηγορίας σωματικού βάρους ενός ατόμου (όπως λιποβαρές, υπέρβαρο ή παχύσαρκο) και, ως εκ τούτου, τον κίνδυνο χρόνιας νόσου. Ωστόσο, έχει περιορισμούς και δεν λαμβάνει υπόψη μεμονωμένους παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας κάποιου, όπως η σύσταση σώματος, η εθνικότητα, η φυλή, το φύλο και η ηλικία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως ολοκληρωμένο μέτρο της υγείας κάποιου και μπορεί να είναι πηγή στίγματος και προκατάληψης για το μέγεθος του σώματος.

Μια συγκεκριμένη διάγνωση της παχυσαρκίας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για 13 καρκίνους, κυρίως του πεπτικού συστήματος (στομάχου, οισοφάγου, ήπατος, χοληδόχου κύστης και παγκρέατος), καθώς και καρκίνου των νεφρών, του ενδομητρίου και των ωοθηκών. Μαζί, αυτοί οι καρκίνοι αποτελούν το 40% όλων των καρκίνων που διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο. Και νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open διαπίστωσε ότι τα άτομα που διαγνώστηκαν με παχυσαρκία όταν έλαβαν την πρώτη τους διάγνωση καρκίνου είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν έναν δεύτερο πρωτοπαθή καρκίνο, ιδιαίτερα έναν τύπο καρκίνου που σχετίζεται με την παχυσαρκία, όπως αυτοί που αναφέρονται παραπάνω.

unsplash

Υπάρχει αντικαρκινική διατροφή;

Λοιπόν, τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου; Να μην καπνίζετε, να πίνετε με μέτρο. Να αυξήσετε τα επίπεδα σωματικής σας δραστηριότητας. Και τέλος, μπορείτε να ακολουθείτε μια υγιεινή διατροφή, η οποία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου έως και 40%. Υπάρχει όμως κάτι σαν «αντικαρκινική διατροφή»; Λοιπόν, ναι - και όχι. Μπορεί να μιλάτε για τις «υπερτροφές», αλλά δεν υπάρχει μεμονωμένη τροφή —ή ακόμη και ομάδα τροφών— που μπορεί να αποτρέψει τον καρκίνο. Ωστόσο, αυτό που τρώτε (ή δεν τρώτε) μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον κίνδυνο. Για αυτόν τον λόγο, όταν μιλάμε για μια αντικαρκινική διατροφή, μιλάμε πραγματικά για την ευρύτερη εικόνα: Πώς η διατροφή επηρεάζει τη συνολική σας υγεία.

Αυτό μπορεί να μοιάζει με απογοήτευση εάν ελπίζατε να αποτρέψετε τον καρκίνο τρώγοντας σταυρανθή λαχανικά και πλούσια σε αντιοξειδωτικά μούρα για το υπόλοιπο της ζωής σας. Και ενώ υπάρχουν τροφές που μπορεί να έχουν προστατευτικά αποτελέσματα για τον καρκίνο, η πρόληψη του καρκίνου μέσω της τροφής είναι λίγο πιο πολύπλοκη.

Η κατανάλωση περισσότερων φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως είναι η πιο συχνή σύστασή μου. Δεν υπάρχει ποτέ ένα μόνο τρόφιμο που να είναι κατώτερο ή ανώτερο. Μερικές φορές οι άνθρωποι λένε, «Α, αυτό είναι το φαγητό που πρέπει να φας αν δεν θέλεις να πάθεις καρκίνο» και ενώ τα τρόφιμα έχουν διαφορετικές ιδιότητες, δεν υπάρχει καμία τροφή που να είναι ιδανική για την πρόληψη του καρκίνου.

Τροφές που βοηθούν στη μείωση του κινδύνου καρκίνου

Ακόμα κι αν δεν υπάρχει αντικαρκινική διατροφή, υπάρχουν ορισμένες τροφές που μπορείτε να προσθέσετε για να μειώσετε τον συνολικό κίνδυνο.

Σταυρανθή και σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά

Τα σταυρανθή και σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά - όπως το μπρόκολο, το λάχανο, η ρόκα, τα ραπανάκια, τα γογγύλια και το λάχανο, μεταξύ άλλων - είναι καλές πηγές σουλφοραφάνης, μιας φυσικής φυτικής ένωσης στην οικογένεια των ισοθειοκυανικών που έχει αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι , η σουλφοραφάνη λειτουργεί με δύο τρόπους: Προστατεύοντας τα κύτταρα σας από οξειδωτική βλάβη, το είδος της βλάβης που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου και προκαλώντας στην πραγματικότητα τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων, που ονομάζεται απόπτωση. Έτσι, η ενσωμάτωση αυτών των λαχανικών στη διατροφή σας μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου - και αν τύχει να διαγνωστείτε, τα σταυρανθή λαχανικά μπορεί επίσης να είναι ένας ισχυρός σύμμαχος στο σχέδιο θεραπείας σας.

Μούρα

Γενικά, όσοι τρώνε περισσότερα φρούτα έχουν χαμηλότερο κίνδυνο για ένα ευρύ φάσμα τύπων καρκίνου, πιθανότατα ως μέρος μιας συνδυασμένης προστασίας που παίρνετε από τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν, όπως βιταμίνη C, ελλαγιταννίνες, ουρολιθίνες, φλαβονοειδή και φυτικές ίνες. Και τα μούρα, ειδικότερα, βρίσκονται ψηλά στη λίστα όσον αφορά αυτά τα θρεπτικά συστατικά. Τα μούρα δεν είναι μόνο νόστιμα, αλλά μελέτες δείχνουν ότι οι φυτοχημικές ουσίες που περιέχουν μπορεί να παίζουν ρόλο στην καθυστέρηση της ανάπτυξης και της εξέλιξης του καρκίνου. Ενώ η ανθρώπινη έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη, μια μελέτη δείχνει ότι τα φυτοχημικά στα μούρα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στις ανοσοθεραπείες του καρκίνου βελτιώνοντας την ικανότητα των Τ-κυττάρων σας (μέρος του ανοσοποιητικού σας συστήματος) να αναγνωρίζουν και ενδεχομένως να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Αυτός ο μηχανισμός μπορεί επίσης να παρέχει προστατευτικά αποτελέσματα έναντι του καρκίνου.

Κόκκινα, μωβ και μπλε τρόφιμα

Τα σκούρα κόκκινα, μωβ και μπλε τρόφιμα- όπως σταφύλια, μήλα, μελιτζάνες, κόκκινα κρεμμύδια, δαμάσκηνα, κόκκινο και μωβ λάχανο, καθώς και πολλά είδη μούρων- είναι πλούσια σε ανθοκυανίνες και φλαβονοειδή, δύο τύπους αντιοξειδωτικών που μπορεί να έχουν προστατευτική δράση κατά του καρκίνου. Τα φλαβονοειδή βοηθούν στην προστασία των φυτών από τα παθογόνα και την υπεριώδη ακτινοβολία και η έρευνα έχει δείξει ότι μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της κυτταρικής βλάβης, στη μείωση της φλεγμονής, στην αναστολή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων και ακόμη και στο θάνατο των καρκινικών κυττάρων.

unsplash

Κίτρινα, πορτοκαλί και κόκκινα φρούτα και λαχανικά

Ομοίως, τα μάνγκο, τα πεπόνια, τα πορτοκάλια, οι γλυκοπατάτες, τα καρότα και άλλα λαμπερά κίτρινα, κόκκινα και πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά—έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε καροτενοειδή, τα οποία είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά με προστατευτικές ιδιότητες. Μια μελέτη του 2008 έδειξε ότι υψηλότερα επίπεδα καροτενοειδών στο αίμα μπορεί να συνδέονται με χαμηλότερους κινδύνους για καρκίνους του προστάτη, του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του ενδομητρίου, των ωοθηκών, του τραχήλου της μήτρας, του παγκρέατος, του στομάχου και του τραχήλου. Ωστόσο, απαιτείται πιο ενημερωμένη έρευνα για να επιβεβαιωθεί αυτός ο ισχυρισμός. Τα καροτενοειδή μπορεί επίσης να έχουν ιδιαίτερη επίδραση σε άτομα με υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με μια ανασκόπηση, υψηλότερες συγκεντρώσεις καροτενοειδών συσχετίστηκαν με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ιδιαίτερα για γυναίκες που δεν κάπνιζαν και δεν είχαν διάγνωση παχυσαρκίας.

Όσπρια

Τα όσπρια είναι πολύ ευέλικτα και πολύ θρεπτικά. Επιπλέον, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική κατανάλωση τους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων τύπων καρκίνου, ιδιαίτερα του καρκίνου του παχέος εντέρου. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που έτρωγαν τουλάχιστον μία μερίδα όσπρια την εβδομάδα είχαν 26% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου στο μέλλον. Για να αποκομίσετε τα οφέλη για την υγεία από τα όσπρια, γνωστά οι Διατροφικές Οδηγίες συνιστούν να τρώτε τουλάχιστον 1,5 φλιτζάνι την εβδομάδα.

Ξηροί καρποί

Οι ξηροί καρποί είναι κυρίως γνωστοί για την περιεκτικότητά τους σε φυτικές πρωτεΐνες και υγιεινά λιπαρά. Αλλά παρέχουν πολλά περισσότερα από αυτά. Πιο συγκεκριμένα είναι πλούσιοι σε φυτοχημικά και διάφορες βιταμίνες και μέταλλα, τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινογόνες ιδιότητες. Στην πραγματικότητα, η έρευνα δείχνει ότι οι ξηροί καρποί μπορεί όχι μόνο να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, αλλά και στον κίνδυνο θανάτου από αυτόν. Η κατανάλωση 28 γραμμαρίων ξηρών καρπών (περίπου ¼ φλιτζάνι) την ημέρα έχει συσχετιστεί με 21% μειωμένο ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι η συχνή κατανάλωση ξηρών καρπών μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα επιβίωσης σε άτομα με συγκεκριμένους τύπους καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Όμως χρειάζονται περισσότερες μελέτες.

Τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση

Τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το ξινολάχανο, το kimchi και το γιαούρτι μπορούν να βοηθήσουν στο να έχετε ένα υγιές μικροβίωμα του εντέρου. Αυτό το μικροβίωμα αποτελείται από μικροοργανισμούς που παίζουν σημαντικό ρόλο σχεδόν σε κάθε σύστημα του σώματός σας , από την υποστήριξη της υγείας του εγκεφάλου και του πεπτικού σας συστήματος μέχρι τη βελτίωση της ανοσοποιητικής σας λειτουργίας. Και η έρευνα έχει δείξει ότι αυτά τα ευεργετικά μικρόβια μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου, να υποστηρίξουν τη θεραπεία σας και να μειώσουν την πιθανότητα υποτροπής.

Πώς ο τρόπος ζωής επηρεάζει τον κίνδυνο καρκίνου

Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζετε —ή να ελέγξετε— όλους τους παράγοντες που συμβάλλουν στη διάγνωση του καρκίνου. Αλλά τα στοιχεία για την επιδίωξη ενός προληπτικού τρόπου ζωής για τον καρκίνο είναι πειστικά. Το έγγραφο της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας για το 2024 Facts and Figures ίσως το λέει καλύτερα: «Εκτός από την αποφυγή της χρήσης καπνού, η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, η σωματική δραστηριότητα, η κατανάλωση υγιεινής διατροφής και η αποφυγή ή ο περιορισμός της πρόσληψης αλκοόλ είναι οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου».

Τα αυξανόμενα στοιχεία ήταν τόσο ισχυρά που, το 2020, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία δημοσίευσε νέες οδηγίες διατροφής και δραστηριότητας για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου. Σύμφωνα με έρευνα παρακολούθησης, τα άτομα που ακολουθούν αυτές τις συστάσεις, οι οποίες ευθυγραμμίζονται με τις συστάσεις του AICR, μπορεί να έχουν 10% έως 20% λιγότερες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο και 25% λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από αυτόν.

Και αν διαγνωστείτε με καρκίνο, μην σταματήσετε την άσκηση εάν είναι ήδη μέρος της ρουτίνας σας. Εάν δεν ήσασταν δραστήριοι, προσπαθήστε να ενσωματώσετε κάθε είδους κίνηση που σας αρέσει μέσα στη μέρα σας. Ωστόσο, είναι πάντα καλύτερο να συζητάτε με τον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι η ενσωμάτωση συγκεκριμένης σωματικής δραστηριότητας είναι κατάλληλη για εσάς. Το να παραμείνετε δραστήριοι μπορεί να σας βοηθήσει να κρατηθείτε δυνατοί, να μειώσετε το άγχος και την κούραση και να βελτιώσετε τον ύπνο και την ποιότητα ζωής.

Εν κατακλείδι δεν υπάρχει καμία τροφή που θα προκαλέσει, θα θεραπεύσει ή θα αποτρέψει τον καρκίνο από μόνη της. Αλλά ορισμένες συνήθειες, όπως η κατανάλωση μιας πολύχρωμης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, ξηροί καρποί και όσπρια, η αποφυγή του καπνίσματος και του αλκοόλ, η άσκηση και η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου. Και να θυμάστε ότι οι μικρές αλλαγές μπορούν να αποφέρουν σημαντικά οφέλη—ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε.