Τα εμβόλια μας προστατεύουν από μολυσματικές ασθένειες εδώ και πάνω από 200 χρόνια. Είναι ενδιαφέρον ότι πρόσφατες έρευνες υποδηλώνουν ότι απροσδόκητοι παράγοντες μπορεί να δρουν στο παρασκήνιο. Και αυτοί είναι τα τρισεκατομμύρια μικρόβια που αποτελούν το μικροβίωμα του εντέρου μας. Οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν πώς το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει την ανοσία, γιατί οι αντιδράσεις στα εμβόλια ποικίλλουν και αν η διατροφή και τα πρεβιοτικά μπορούν να ανατρέψουν την κατάσταση υπέρ μας.
Η συνεργασία του εντερικού μικροβιώματος και του ανοσοποιητικού συστήματος
Ένα ποικίλο μείγμα μικροβίων ζει σε όλο το ανθρώπινο σώμα, στο δέρμα, τους πνεύμονες, το ουροποιητικό σύστημα και ιδιαίτερα στο έντερο, σχηματίζοντας ένα πολύπλοκο οικοσύστημα που επηρεάζει την υγεία μας. Μεταξύ αυτών, το εντερικό μικροβίωμα ξεχωρίζει για τη στενή του σύνδεση με το ανοσοποιητικό σύστημα. Περίπου το 70-80% των ανοσοκυττάρων μας βρίσκονται στον λεμφικό ιστό που σχετίζεται με το έντερο και αλληλεπιδρούν με τρόφιμα, μικρόβια και μικροβιακά υποπροϊόντα. Αυτή η σχέση ξεκινά από τη γέννηση, όταν το μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζουν να αναπτύσσονται παράλληλα.
Αυτή η συνεχιζόμενη συνεργασία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας ανέχεται τις αβλαβείς ουσίες και αντιδρά στις λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο αντιδρούμε στα εμβόλια. Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής, αυτή η ισορροπία συνεχίζει να μεταβάλλεται, διαμορφωμένη από τη γενετική, τη διατροφή και το περιβάλλον. Τα παιδιά συχνά έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες μπορεί να εμφανίσουν ασθενέστερες ανοσολογικές αποκρίσεις και αυξημένη φλεγμονή, ένα φυσικό μέρος της γήρανσης γνωστό ως ανοσογήρανση και φλεγμονή .
Γιατί οι αντιδράσεις στα εμβόλια διαφέρουν από άτομο σε άτομο
Ορισμένα άτομα αναπτύσσουν ισχυρή και μακροχρόνια προστασία μετά τον εμβολιασμό, ενώ άλλα εμφανίζουν ασθενέστερες ανοσολογικές αποκρίσεις. Οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν αυτή τη μεταβλητότητα, διερευνώντας τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανοσολογική κατάσταση στα εμβολιασμένα άτομα. Κάποιοι παράγοντες είναι πέρα από τον έλεγχό μας, όπως η γενετική, η ηλικία, το φύλο, ακόμη και η ώρα της ημέρας που χορηγείται το εμβόλιο. Άλλοι όμως μπορούν να διαμορφωθούν από τον τρόπο ζωής μας, συμπεριλαμβανομένων των επιπέδων στρες, της σωματικής δραστηριότητας, του σωματικού λίπους, της διατροφής και της σύνθεσης της μικροχλωρίδας του εντέρου μας.
Ηλικία: Οι ηλικιωμένοι συχνά ανταποκρίνονται λιγότερο αποτελεσματικά στα εμβόλια λόγω φυσικών αλλαγών στο ανοσοποιητικό σύστημα και της παρουσίας χρόνιων παθήσεων.
Διατροφή: Τα μακροθρεπτικά συστατικά και τα μικροθρεπτικά συστατικά όπως η πρωτεΐνη, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος και οι βιταμίνες Α και D βοηθούν στην τροφοδοσία των ανοσοκυττάρων και υποστηρίζουν την παραγωγή αντισωμάτων και άλλων αμυντικών μορίων, ενώ παράλληλα θρέφουν το εντερικό μικροβίωμα, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει την ανοσία.
Εντερική μικροχλωρίδα: Τα μικρόβια μπορούν να ενισχύσουν τις έμφυτες και προσαρμοστικές ανοσολογικές αποκρίσεις ενισχύοντας τα αντισώματα ή εκπαιδεύοντας τα ανοσοκύτταρα όπως τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα. Έτσι, τα θρεπτικά συστατικά που ενισχύουν τα ωφέλιμα μικρόβια ενισχύουν την ανοσία χωρίς να υπερβαίνουν τα ασφαλή επίπεδα πρόσληψης.
Γεωγραφία και τρόπος ζωής : Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν επίσης το εντερικό μικροβίωμα και την ανοσία. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αντιδράσεις στα εμβόλια ποικίλλουν σημαντικά σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες υποδεικνύουν τη διατροφή και τον τρόπο ζωής ως τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, οι παραδοσιακοί τρόποι ζωής υποστηρίζουν μεγαλύτερη μικροβιακή ποικιλομορφία του εντέρου από τις αστικές συνήθειες.
Τι λέει η επιστήμη: εντερική μικροχλωρίδα και αποτελεσματικότητα εμβολίων
Πολλές μελέτες τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά έχουν εξετάσει πώς τα μικρόβια του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Μια ισορροπημένη μικροχλωρίδα του εντέρου είναι απαραίτητη για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και την ενίσχυση της ανοσολογικής απόκρισης στα εμβόλια. Οι ερευνητές έχουν διερευνήσει αυτή τη σύνδεση σε μια σειρά εμβολίων, από την πολιομυελίτιδα και τον ροταϊό έως τη γρίπη και, πιο πρόσφατα, την COVID-19. Δείτε τι έχουν βρει μέχρι στιγμής:
- Στοματικά εμβόλια: Μια μεγαλύτερη ποσότητα ορισμένων βακτηρίων του εντέρου, όπως αυτά των ομάδων Bacillota , Pseudomonadota και Bacteroidota , έχει συνδεθεί με καλύτερες αντιδράσεις στα από του στόματος εμβόλια κατά του ροταϊού (ORV) τόσο σε βρέφη όσο και σε ενήλικες.
- Εμβόλια COVID-19: Σε ενήλικες, η ύπαρξη περισσότερων βακτηρίων από τις ομάδες Actynomycetota και Bacteroidota συσχετίστηκε με ισχυρότερες ανοσολογικές αποκρίσεις στον SARS-CoV-2. Ωστόσο, τα αποτελέσματα για τον Bacillota ήταν ανάμεικτα.
- Διαφορές ηλικίας: Είναι ενδιαφέρον ότι τα βρέφη και οι ενήλικες δεν αντιδρούν πάντα με τον ίδιο τρόπο σε παρόμοια βακτήρια. Για παράδειγμα, τα βρέφη που ανταποκρίθηκαν καλά στα εμβόλια συχνά είχαν χαμηλότερα επίπεδα Bacillota και Pseudomonadota , ενώ οι ενήλικες εμφάνισαν την αντίθετη τάση. Ωστόσο, αυτή η τάση δεν μπορεί να γενικευτεί σε όλα τα εμβόλια.
- Αντιβιοτικά: Η χρήση αντιβιοτικών έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την παραγωγή ειδικών αντισωμάτων μετά από αρκετά εμβόλια για βρέφη και επίσης εξασθένισε την ανταπόκριση σε ένα στέλεχος γρίπης σε ενήλικες με ιστορικό χαμηλής ανταπόκρισης στο εμβόλιο.
Συνολικά, υπάρχουν ολοένα και περισσότερες ενδείξεις ότι οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες μεγάλης κλίμακας για την καλύτερη κατανόηση αυτών των συνδέσεων και των βιολογικών μηχανισμών πίσω από αυτές.
Πώς μπορεί η διατροφή να βελτιώσει την ανταπόκριση στα εμβόλια
Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι μπορούμε να υποστηρίξουμε το μικροβίωμα του εντέρου μας και ενδεχομένως να βελτιώσουμε την απόκριση στα εμβόλια, μέσω της διατροφής. Για παράδειγμα, η λήψη επαρκών θρεπτικών συστατικών που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι βιταμίνες Α (συμπεριλαμβανομένης της β-καροτίνης), Β6, Β9 (φυλλικό οξύ), Β12, C, D και E, και τα μέταλλα Ι, Zn, Se, Fe και Cu, μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανοσολογικής λειτουργίας. Επιπλέον, τα πρεβιοτικά και τα προβιοτικά έχουν επίσης δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα στην υποστήριξη της ανοσίας μέσω άμεσων και έμμεσων επιδράσεων.
Μελέτες σε ενήλικες που είχαν εμβολιαστεί κατά στελεχών γρίπης όπως H1N1, H3N2 και γρίπης Β διαπίστωσαν ενισχυμένες ανοσολογικές αποκρίσεις μετά από χορήγηση συμπληρωμάτων Lactobacillus και Bifidobacterium. Συμπληρωματικά ευρήματα σε παιδιά υποδηλώνουν ότι η προσθήκη Propionibacterium σε προβιοτικά σκευάσματα μπορεί να βελτιώσει περαιτέρω τις αποκρίσεις στον εμβολιασμό κατά της γρίπης Β.
Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν περαιτέρω προηγούμενα στοιχεία που δείχνουν ότι δύο προβιοτικά στελέχη, από τα γένη Bifidobacterium και Lactobacillus , μπορούν να ενισχύσουν τόσο τις συστηματικές όσο και τις βλεννογονικές ανοσολογικές αποκρίσεις στον εμβολιασμό κατά της γρίπης. Ωστόσο, άλλοι ερευνητές έχουν αναφέρει ανάμεικτα αποτελέσματα.
Τα πρεβιοτικά όπως η ινουλίνη, οι γαλακτοολιγοσακχαρίτες (GOS) και οι φρουκτοολιγοσακχαρίτες (FOS) βοηθούν στην ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων και ενισχύουν την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας όπως το βουτυρικό, τα οποία βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε υγιείς ενήλικες διαπίστωσε ότι ένας συνδυασμός ινουλίνης και ολιγοφρουκτόζης ενίσχυσε τις αντισωματικές αποκρίσεις στο εμβόλιο της γρίπης , υποδηλώνοντας μια μέτρια αλλά μετρήσιμη ενίσχυση της ανοσολογικής λειτουργίας.
Μερικά από αυτά τα πρεβιοτικά έχουν συνδεθεί με λιγότερες λοιμώξεις και υψηλότερα αντισώματα σε βρέφη, ενώ η β-γλυκάνη μείωσε τα συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης σε υγιείς ενήλικες . Ομοίως, ένα πρεβιοτικό μείγμα ολιγοφρουκτόζης και ινουλίνης αύξησε τα επίπεδα αντισωμάτων κατά του στελέχους της γρίπης H3N2 σε νήλικες, αν και όχι για άλλα στελέχη.
Παρά το γεγονός ότι ορισμένες μελέτες δείχνουν μέτριες βελτιώσεις στην ανταπόκριση στα εμβόλια μεταξύ των ενηλίκων, τα συνεπή οφέλη στους ηλικιωμένους είναι πιο δύσκολο να αποδειχθούν. Περισσότερη έρευνα θα βοηθήσει στην κατανόηση του πώς η διατροφή επηρεάζει την ανοσία σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και παθήσεις. Και ενώ οι επιστήμονες συνεχίζουν να αποκαλύπτουν την πλήρη εικόνα, οι καθημερινές συνήθειες προσφέρουν έναν πρακτικό τρόπο για να υποστηρίξετε το έντερο και το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Η κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, η απόλαυση τροφών που έχουν υποστεί ζύμωση και η αποφυγή περιττών αντιβιοτικών είναι απλά βήματα που μπορούν να βοηθήσουν.
Η πρώτη συμβουλή για την υποστήριξη της ανοσολογικής λειτουργίας είναι η κατανάλωση μιας ποικίλης και ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε χρωματιστά φρούτα και λαχανικά. Μικρές αλλαγές μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά, όχι μόνο για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, αλλά ενδεχομένως και για να βοηθήσουν το σώμα σας να ανταποκριθεί καλύτερα στα εμβόλια.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.