Στο Ιράν, οι γυναίκες είναι αποφασισμένες να πετάξουν το hijab. Αψηφούν ενωμένες το καθεστώς, 3 χρόνια μετά τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί

Στους δρόμους της Τεχεράνης, οι νεαρές γυναίκες αψηφούν όλο και πιο συχνά τους νόμους για το hijab, δημοσιεύοντας βίντεο που τις δείχνουν να περπατούν ακάλυπτες. Είναι αποφασισμένες να ελευθερωθούν, τουλάχιστον από τους σκληρούς ενδυματολογικούς κανόνες στη χώρα τους. Αυτή η πράξη «ανυπακοής» τους έρχεται περισσότερα από τρία χρόνια μετά τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί, της 22χρονης που δολοφονήθηκε υπό την κράτηση της «αστυνομίας ηθών», πυροδοτώντας το μεγαλύτερο κύμα λαϊκής εξέγερσης των τελευταίων ετών στο Ιράν.

Σύμφωνα με τον νόμο του Ιράν για τo «hijab και την αγνότητα», ο οποίος τέθηκε σε ισχύ το 2024, οι γυναίκες που συλλαμβάνονται να «προωθούν γυμνό, άσεμνο, ακατάλληλο ντύσιμο ή να αποκαλύπτουν την παρουσία τους» αντιμετωπίζουν αυστηρές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων προστίμων έως και 12.500 λιρών, μαστιγώματος και ποινών φυλάκισης που κυμαίνονται από πέντε έως 15 χρόνια. Οι αρχές στο Ιράν, έχουν επίσης ενθαρρύνει το κοινό να γίνει «παρατηρητής του hijab» μέσω μιας κρατικής πλατφόρμας αναφοράς που τους επιτρέπει να αναφέρουν γυναίκες για φερόμενες παραβιάσεις.

«Δεν χρειαζόμαστε την άδεια του Χαμενεΐ»

Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αλί Χαμενεΐ, χαρακτήρισε το hijab απαραίτητο για τη «συγκράτηση επικίνδυνων σεξουαλικών ορμών», δίνοντας το έναυσμα για νέες συλλήψεις (όπως των διοργανωτών ενός μαραθωνίου στην Κις, όπου γυναίκες έτρεξαν χωρίς μαντίλα). Ωστόσο, γυναίκες στο Ιράν δηλώνουν στον Guardian ότι η κοινή γνώμη έχει αλλάξει: «Δεν χρειαζόμαστε την άδεια του Χαμενεΐ. Το hijab είναι ένας εύκολος αντιπερισπασμός από την έλλειψη νερού, τις εργατικές διαμαρτυρίες και την αποδυνάμωση της κυβέρνησης λόγω του πολέμου στο Ισραήλ», αναφέρει η Χόντα, δημοσιογράφος στην Τεχεράνη.

Συλλογική αντίσταση στους δρόμους του Ιράν

Η Γκολνάρ, εικαστικός στην Τεχεράνη, πιστεύει ότι το καθεστώς, αποδυναμωμένο από τις κυρώσεις, φοβάται τις viral εικόνες βίαιων συλλήψεων: «Το σχέδιο είναι να σπρώξουμε τα όρια συλλογικά, ώστε να μην μπορούν να λυγίσουν μερικές από εμάς». Ανάλογη είναι και η στάση της 22χρονης Σαγκάγεγκ, μέλους ενός μιας γυναικείας ομάδας μοτοσικλέτας (αν και απαγορεύεται στο Ιράν να βγάζουν δίπλωμα οι γυναίκες): «Αν φορέσω hijab τώρα, νιώθω ότι ακυρώνω όλες τις θυσίες που έχουν γίνει. Δεν υπάρχει επιστροφή».

Η αλλαγή στάσης των γυναικών, ωστόσο, δεν περιορίζεται στην πρωτεύουσα του Ιράν, την Τεχεράνη. Στο Σιράζ, η επιχειρηματίας Λέιλα σημειώνει ότι οι γυναίκες γίνονται όλο και πιο γενναίες, βλέποντας την επιλογή του ντυσίματός τους ως απόδειξη θάρρους. Στο Κουρδιστάν, η φοιτήτρια Ζερίν, εκφράζει την ανησυχία ότι οι έλεγχοι για το hijab αποτελούν συχνά πρόσχημα για μαζικές συλλήψεις Κούρδων με κατασκευασμένες κατηγορίες περί εθνικής ασφάλειας.

*Μερικά ονόματα έχουν αλλαχθεί για την προστασία των γυναικών.