#themeetups Στέλιος Μοσχογιάννης: Πώς οι πολεμικές τέχνες μπορούν να μας διδάξουν την αρετή
Τζένη Μπαλατσινού
31 Οκτωβρίου 2018
Τον Στέλιο Μοσχογιάννη τον γνώρισα πριν από μερικούς μήνες, ακολουθώντας τον φίλο μου Μιχάλη στην προπόνηση του. Μου είχε πει πολλά για το «κρυφό προπονητήριο» στο κτήμα του Μαρκόπουλου, αλλά σίγουρα δεν περίμενα να δω ένα πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο στη φύση. Η άσκηση στο φυσικό περιβάλλον, δεν συγκρίνεται με κανένα γυμναστήριο. Οι εναλλαγές της θερμοκρασίας, του τοπίου, όπως και οι μυρωδιές, σου φέρνουν αναμνήσεις από παιδικά χρόνια. Τότε που βγαίναμε για παιχνίδι και γυρισμό δεν είχαμε αν δεν νύχτωνε. Το κτήμα του Δασκάλου δημιουργήθηκε με πολύ αγάπη από τον ίδιο και τους μαθητές του. Η αντίληψη ότι η καλύτερη μηχανή είναι το ανθρώπινο σώμα και το καλύτερο περιβάλλον ανάπτυξης είναι η ίδια η φύση αποτελεί την ιδέα δημιουργίας του συγκεκριμένου κτήματος. Τώρα, πώς συνδέονται οι πολεμικές τέχνες με το πνεύμα και πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, έχει να κάνει με το "να ξέρεις πότε πολεμάς και πότε όχι" Sun Tzu. Ο Στέλιος Μοσχογιάννης κατάφερε από την θεωρία να περάσει στην πράξη.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό το εγχείρημα;
Σαν ιδέα ξεκίνησε όταν γνώρισα τον δάσκαλο μου πριν 25 χρόνια ο οποίος είναι Ταϊλανδός και είχε ένα κτήμα στο Διόνυσο. Έχοντας λοιπόν όλη αυτή την εμπειρία από σχολές σε κλειστούς χώρους και βλέποντας το κτήμα του δασκάλου, έλαβα το ερέθισμα να οραματιστώ έναν στίβο μάχης εναρμονισμένο απόλυτα με τη φύση. Σκέφτηκα πως ο άνθρωπος μπορεί να επιστρέψει στη φύση και να ασκείται. Να βλέπει το πράσινο και αντί να ακούει τη μουσική του κλειστού χώρου να ακούει το τραγούδι των πουλιών. Οι ιδιότητες της φύσης αποτελούν το έρεισμα για τον εξαγνισμό όλων των αισθήσεων. Ο συνδυασμός του περιβάλλοντος με την πνευματική και σωματική άσκηση δρουν θεραπευτικά στον ασκούμενο.
Θεωρείς ότι η εκγύμναση στη φύση έχει καλύτερα αποτελέσματα;
Είχα για αρκετά χρόνια σχολή πολεμικών τεχνών και ήμουν στους αγώνες. Αλλά σε εμένα δεν λειτουργούσε θετικά. Είχα πονοκεφάλους και κακή διάθεση και αναρωτιόμουν τι θα κάνω. Είχα και μια ομάδα δασκάλων που προωθούσα σε σχολές και γυμναστήρια. Κάποια στιγμή όμως υπερίσχυσε η ανάγκη να απομονωθώ από τον χώρο αυτόν καθώς δε με εξέφραζε πια. Το γεγονός αυτό, λειτούργησε ευεργετικά στο να ανακαλύψω ποιός πραγματικά ήταν ο σκοπός ύπαρξής μου. Η διδασκαλία των πολεμικών τεχνών με σκοπό την αυτοπραγμάτωση. Όταν λοιπόν βρήκα το κτήμα, αποφάσισα ότι αυτός θα είναι ένας εναλλακτικός χώρος εκγύμνασης. Σκοπός ήταν να μην αλλοιωθεί η φύση, γι’ αυτό και ό,τι υπάρχει εδώ είναι από ξύλο και από σχοινί.
Ισχύει ότι τα έφτιαξες όλα μόνος σου σε συνεργασία με τους μαθητές σου;
Όλα έχουν φτιαχτεί χειρωνακτικά με τη βοήθεια των μαθητών, γιατί δεν θέλαμε να βάλουμε υλικό που να είναι ασυμβίβαστο με τη φύση. Γι’ αυτό και όποιος έρχεται νιώθει καλά, δεν υπάρχει κάτι που να τον αποστρέφει.
Πριν πόσα χρόνια βρήκες αυτό το κτήμα και πότε το είδες να ολοκληρώνεται;
Πριν 6 χρόνια. Στην αρχή το ξεκίνησα για να κάνω προπόνηση με τα παιδιά μου. Το πρώτο που έκανα ήταν να κρεμάσω κάτι σάκους στο πεύκο για να γυμναζόμαστε μαζί. Κάποιοι μαθητές που είχα στην Αθήνα διέμεναν στις γύρω περιοχές και με ρώτησαν αν μπορούν να έρχονται να κάνουν προπονήσεις. Και έτσι ξεκίνησε. Μάλιστα ένας μαθητής έφερε ένα τρακτέρ και άνοιξε το δρόμο, το στίβο που τώρα τρέχουμε. Φέραμε χώμα, ισιώσαμε κάποια σημεία που είναι σημεία άσκησης, φέραμε ξύλα και κάναμε μονόζυγα, δίζυγα, κάποια όργανα που είναι φιλικά με το περιβάλλον, αλλά παράλληλα για να γυμνάζονται και τα παιδιά. Και το τελικό στάδιο ήταν αυτό το ρινγκ που είναι στο κέντρο το κτήματος, το οποίο φτιάχτηκε με δωρεά των μαθητών μου.
Πόσο δύσκολο ήταν να πάρεις αυτή τη απόφαση;
Όλος ο αγώνας αυτής της προσπάθειας ξεκίνησε όταν προπονούμουν για τους αγώνες, όπου κάποια στιγμή ο δάσκαλος μου είπε ότι τώρα χρειάζεται να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί γιατί έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα δύσκολο αντίπαλο. «Ο αιώνιος αντίπαλος θα είναι ο εαυτός σου». Και τότε ξεκίνησα αυτή την εσωτερική πορεία και κατάφερα να εφαρμόσω κάποιες αρχές εδώ σε αυτό το κτήμα, γιατί έχει την ησυχία της φύσς αλλά και συναντώ ανθρώπους που μπορώ να συνεργαστώ προς αυτή την κατεύθυνση.
Ποια είναι η κατεύθυνση;
Η κατεύθυνση είναι ο δρόμος προς την αρετή. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες δημιουργεί δύναμη, κυριαρχία και εγωισμό, γι ‘αυτό χρειάζεται να έχεις ένα δάσκαλο ώστε να νιώθεις μαθητής και να είσαι μόνιμα σε εξέλιξη. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον έτσι ώστε ο ασκούμενος να έχει ως προσανατολισμό την καλλιέργεια των αρετών.
Και πώς κάποιος μπορεί μέσα από τις πολεμικές τέχνες να μάθει την φιλοσοφία των αρετών;
Οι πολεμικές τέχνες βασίζονται σε ένα σύστημα αυτοάμυνας. Ο αυτοέλεγχος, η εγκράτεια, το θάρρος, αλλά και η αυτογνωσία είναι κάποιες από τις αρετές που χρειάζεται να έχει ένας αθλητής. Το πρώτο στάδιο του ασκούμενου είναι να έρθει σε επαφή με το σώμα του. Και όταν αρχίζει να γνωρίζει το στήσιμο της άσκησης, και το πώς θα ενεργήσει, τότε ξεκινάει και η διόρθωση. Ο δάσκαλος διορθώνει το σώμα του και την στάση και παράλληλα ο ασκούμενος μαθαίνει ένα μηχανισμό αυτοδιόρθωσης. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για την αυτογνωσία. Ξεκινώντας να διορθώνουμε τη στάση του σώματος μπορούμε να συγκρατήσουμε τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί να νιώσουμε, όπως είναι η επιθετικότητα και η οργή. Όλα μεταβάλλονται με την άσκηση και με την εκπαίδευση. Για παράδειγμα, υπάρχουν έμπειροι αθλητές που έχουν καλούς δασκάλους, οι οποίοι τους έχουν μάθει να κάνουν έναν αγώνα χωρίς να έχουν θυμό. Εμάς ο γέροντας – που πηγαίναμε να μας ευχηθεί πριν τον αγώνα, μας έλεγε «σας παρακαλώ μη χτυπάτε με μίσος». Και αυτό μας έμεινε. Έτσι επιδιώκουμε να ελέγχουμε τα συναισθήματα που δημιουργούν προβλήματα στο ρινγκ αλλά και στο στίβο της ζωής. Ένας αθλητής που έχει όλες αυτές τις αρετές είναι αθλητής της ζωής. Έχει υπομονή, ενσυναίσθηση, ψυχραιμία.
Πόσο εύκολη είναι η αυτοσυγκράτηση, σε έναν αγώνα;
Η αυτοσυγκράτηση επιτυγχάνεται με την εσωτερική άσκηση, η οποία εμπεριέχει υπομονή, κατανόηση και αγάπη. Γιατί αυτός είναι ο προορισμός του ανθρώπου: η αγάπη προς τον πλησίον.
Θεωρείς ότι η ψυχολογική και η οικονομική κρίση έχουν αλλοιώσει τα "αντανακλαστικά" των ανθρώπων;
Για παράδειγμα, είναι μία πρόκληση όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν αγενή άνθρωπο. Η υπέρβαση είναι να αγαπήσεις αυτόν που είναι αγενής, που σε μισεί, σε συκοφαντεί. Εάν αγαπάμε τον άνθρωπο μπορούμε να δεχτούμε και να αποδεχτούμε έναν αγενή, γιατί καταλαβαίνουμε πως ίσως αυτός ο άνθρωπος δεν είχε τις ευκαιρίες που είχαμε εμείς. Δεν είχε έναν οδηγητή, δεν είχε την παιδεία, δεν είχε τους γονείς και χρειάζεται να δείξουμε κατανόηση. Εν κατακλείδι εμείς καλούμαστε να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά. Εάν δεν μας αρέσει ο αγενής, εμείς χρειάζεται να είμαστε ευγενείς. Εάν δεν μας αρέσει η επιθετικότητα, εμείς χρειάζεται να είμαστε υποχωρητικοί. Ο δυνατός είναι αυτός που υποχωρεί σε μια σύρραξη.
Δηλαδή να προσπερνάμε τον εγωισμό μας;
Αυτός που δεν έχει εγωισμό είναι ο πιο δυνατός. Είναι ένας αθλητής πνευματικού δρόμου. Ο πνευματικός δρόμος είναι η ορθοπραξία. Και για να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση έχει πάρα πολύ μεγάλο στίβο και ωραίο αγώνα.
Από ποια ηλικία μπορούν να έρχονται για προπόνηση παιδιά;
Τα παιδιά ξεκινάνε από 5 ετών. Υπάρχουν και τμήματα τα οποία δέχονται παιδιά έως 12 ετών. Από εκεί και πέρα έχουμε το εφηβικό τμήμα και μετά των ενηλίκων. Τα παιδιά είναι εύπλαστα. Ένας δάσκαλος είναι ευτυχής όταν μπορεί να διδάσκει παιδιά, γιατί βλέπει πόσο εύκολα υιοθετούν τις αρετές, βλέπει την αλλαγή μέσα σε λίγο διάστημα. Για παράδειγμα η σωστή διατροφή, η τάξη και η πειθαρχία είναι σημαντικά εφόδια για τον άνθρωπο. Διά του παραδείγματος τα παιδιά μαθαίνουν. Πώς συμπεριφερόμαστε, τι τρώμε, πως φροντίζουμε το σώμα μας. Δεν μπορείς να καπνίζεις και να λες στα παιδιά πως το τσιγάρο κάνει κακό. Χρείαζεται να αγαπάμε τον εαυτό μας και αυτό τα παιδιά το αντιλαμβάνονται. Ο γονιός, η οικογένεια, το σχολείο και ο δάσκαλος είναι παραδείγματα. Είναι η ανάγκη του ανθρώπου να εμπνέεται από το κοντινό του περιβάλλον.
Σε ποια ηλικία ξεκίνησες τις πολεμικές τέχνες;
Ξεκίνησα δώδεκα χρονών ήμουν. Κάναμε προπόνηση στο άλσος και δεν είχαμε κάποιον δάσκαλο να μας διορθώνει. Ήμασταν λίγο αυτοδίδακτοι. Είχα έναν φίλο που πήγαινε στο σύλλογο, ο οποίος ήταν λίγο πιο προχωρημένος και μας έδειχνε κάποιες τεχνικές. Μας έπαιρνε στο σπίτι του και άναμε πυγμαχία εκεί.. Μετά ξεκίνησα καράτε, κουνγκ-φου μέχρι που αναζήτησα ένα δάσκαλο να με μυήσει περισσότερο στη φιλοσοφία του αθλήματος και έτσι βρήκα το δάσκαλο μου από την Ταϊλάνδη. Τον συνάντησα πρώτη φορά στο Διόνυσο, όπου έμενε. Έκανε σεμινάρια, Μουάι Τάι, δυτική και ταϊλανδέζικη πυγμαχία και είχε μαθητές από όλο τον κόσμο.
Έχεις φοβηθεί ποτέ; Έχεις κινδυνέψει από κάποιο χτύπημα;
Δεν υπάρχει αθλητής που να μη φοβάται, απλά διαχειρίζεσαι το φόβο σου. Υπάρχουν στάδια στο φόβο. Εάν ο φόβος είναι πολύ έντονος μέσα σου παραλύεις, παραιτείσαι. Εμείς σαν αθλητές προσπαθούσαμε να ελέγχουμε το φόβο. Ο φόβος φεύγει με τη γνώση. Όσο πιο πολύ γνωρίζεις την τεχνική, όσο πιο πολύ εμπειρία έχεις σε αγώνες τόσο μειώνεται ο φόβος. Βέβαια όταν είναι μεγάλες οι συναντήσεις ο φόβος αυξάνεται. Όσο πιο μεγάλη η διοργάνωση, τόσο πιο μεγάλο είναι το στρες. Κατάφερα να διαχειρίζομαι τον φόβο μουμε τη βοήθεια του πνευματικού μου.
«Όλος ο πόλεμος βασίζεται στην παραπλάνηση». Sun Tzu
Σε ποια ηλικία έγινε η πρώτη σου επίσκεψη στο Άγιο Όρος;
Η επαφή μου με Θεό έγινε από τον Άγιο Πορφύριο, τον οποίο συνάντησα, πήρα την ευχή του και μετά πήγα στο Άγιο Όρος. Ήμουν 25 ετών και πήγα σε έναν ασκητή ο οποίος μου έδειξε το δρόμο της πνευματικής άσκησης. Η πνευματική άσκηση για τους Ορθόδοξους είναι να καταφέρεις να πετάξεις τα βάρη που έχεις στη ψυχή σου ώστε να ελαφρύνεις.
Το κτήμα με βοηθάει να απομονώνομαι και να έχω επαφή με τον εσώτερο εαυτό μου ώστε να μπορώ να προσφέρω τις υπηρεσίες μου μέσα από το χώρο της πολεμικής τέχνης.
Ευχαριστώ Δάσκαλε.
Photo credits: Myrto Tsinali
Μιχάλης Ανδρούτσος- Στέλιος Μαντόπουλος
Μιχάλης Ανδρούτσος- Στέλιος Μαντόπουλος
