Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν σηματοδότησε μόνο την αρχή μιας ατέρμονης βιαιότητας. Εισήγαγε ή επανέφερε όρους και λέξεις στο καθημερινο λεξιλόγιο, αντικαθιστώντας πολλές από αυτές που χρησιμοποιούσαμε σε καιρό πολέμου μέχρι σήμερα. Ο «ψυχρός πόλεμος» μετονομάστηκε για παράδειγμα, σε "hot war", για να υποδηλώσει τη «βίαιη σύρραξη που έχει τις χειρότερες επιπτώσεις πάνω στους πολίτες».
Ο γλωσσολόγος Grant Barrett σχολιάζει στο NPR πως «παρακολουθώντας όλες αυτές τις λεξιλογικές προσθήκες, παίρνουμε μια ιδέα από όσα βασανίζουν τον κόσμο». Με τη βοήθεια του Barrett, το NPR δημιούργησε ένα χρηστικό γλωσσάρι πολέμου που μας φέρνει πιο κοντά στην κατάσταση που βιώνει η Ουκρανία από τα πρώτα λεπτά της πολιορκίας της από τον Vladimir Putin.
Z
Το Z μπορεί να μην είναι λέξη αλλά είναι ένα γράμμα που έχει μετατραπεί σε σύμβολο υπερηφάνειας για τις ένοπλες δυνάμεις και για όσους υποστηρίζουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στη Δύση καταδικάζεται ως ένδειξη εθνικιστικού αισθήματος ενώ για πρώτη φορά φιλοξενήθηκε πάνω σε ρωσικά τανκς και τεθωρακισμένα οχήματα καθώς το διάστημα πριν την εισβολή, γίνονταν συγκεντρώσεις κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας.
Στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι το γράμμα χρησιμοποιείται από τον ρωσικό στρατό ως αναγνωριστικό σημάδι για να διακρίνει τον εξοπλισμό των Ρώσων στο πεδίο της μάχης από αυτόν της Ουκρανίας. Μετά την εισβολή, το Ζ άρχισε να εμφανίζεται σε φούτερ, σε αυτοκίνητα και φορτηγά, σε πανό σε συγκεντρώσεις υπέρ του Κρεμλίνου και σε διαφημιστικές πινακίδες στα συστήματα του μετρό της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης.
Το γράμμα, το οποίο δεν αποτελεί μέρος του Κυριλλικού αλφαβήτου που χρησιμοποιούσαν η Ρωσία μαζί με την Ουκρανία, τώρα θεωρείται σύμβολο της πολεμικής σύρραξης. Στα ρωσικά, η λέξη «για» γράφεται ως «za» και το Υπουργείο Άμυνας έχει κατακλύσει το Instagram με αναρτήσεις που λένε «για την ειρήνη», «για τα παιδιά μας», «για τη νίκη», όλα χρησιμοποιώντας το αγγλικό γράμμα «Z».
Κατευνασμός
Με την πολιτική κατευνασμού που ακολούθησαν οι Σύμμαχοι προς τη ναζιστική Γερμανία τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, νομίζοντας ότι έτσι θα αποφύγουν τον πόλεμο, είχε παρομοιάσει τη στάση της Δύσης έναντι της Ρωσίας και της Ουκρανικής Kρίσης, ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, Ben Wallace.
Όπως είχε δηλώσει, υπήρχε εμφανώς ένα «άρωμα Μονάχου στον αέρα» που απέτυχε να αποτρέψει τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για τη Συμφωνία του Μονάχου τον Σεπτέμβριο του 1938, μεταξύ Γερμανίας, Αγγλίας, Γαλλίας και Ιταλίας, που επέτρεψε στον Χίτλερ την προσάρτηση και κατοχή εδαφών της Τσεχοσλοβακίας και δεν πέτυχε τελικά τον αρχικό στόχο της αποφυγής του πολέμου, αλλά κατεγράφη στην Ιστορία ως μία προδοτική πράξη εκ μέρους των Συμμάχων.
Bomboshovište
Η ουκρανική λέξη για τα καταφύγια απέναντι σε βομβαρδισμούς. Ουσιαστικά, ένα νέο είδος προστασίας για τους πολίτες.
Ανακωχή και διακοπή εχθροπραξιών
H διακοπή εχθροπραξιών είναι προσωρινή και αποκτά τοπικό χαρακτήρα ενώ η ανακωχή έχει μόνιμο και πιο γενικό χαρακτήρα. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν δημιουργήσει μια λίστα με επτά όρους που περιγράφουν την παύση της βιαιότητας με στόχο τη βοήθεια και την προστασία των πολιτών.
Βόμβες διασποράς
Από τις πρώτες μέρες του πολέμου, ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν ανοιχτά τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί βόμβες διασποράς στον πόλεμο που έχει εξαπολύσει σε βάρος της Ουκρανίας. Αν και πολλές χώρες έχουν προχωρήσει σε μια παγκόσμια συνθήκη που περιορίζει τη χρήση τους, οι συγκεκριμένες βόμβες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε ζώνες συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο.
Σε σύμβαση που απαγορεύει τη χρήση βομβών διασποράς έχουν προσχωρήσει περισσότερες από 120 χώρες, οι οποίες συμφώνησαν να μην τις χρησιμοποιήσουν, να μην παράγουν, να μην μεταφέρουν ή να αποθηκεύουν τα όπλα αυτά. Η Ρωσία και η Ουκρανία δεν έχουν προσχωρήσει σε αυτή τη σύμβαση, ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Donbas
Η λέξη Donbas προέρχεται από τη συντόμευση μιας λέξης που σημαίνει "Donets coal basin". Οι ηγέτες στην περιοχή αυτή της ανατολικής Ουκρανίας έχουν αποκτήσει άλλη σχέση με τον ρωσικό έλεγχο. Πρόκειται άλλωστε για εδάφη της Ουκρανίας που η Ρωσία έχει αναγνωρίσει ως ανεξάρτητα.
Ο Πόλεμος στο Donbas (ονομάζεται επίσης Πόλεμος στην Ανατολική Ουκρανία) είναι μια συνεχιζόμενη ένοπλη σύγκρουση στη συγκεκριμένη περιοχή της Ουκρανίας που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2014 και τον Φεβρουάριο του 2022 εξελίχθηκε σε ένα από τα κύρια μέτωπα του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου.
Φινλανδοποίηση
Για πολλές δεκαετίες η Φινλανδία έζησε ως ανεξάρτητη δημοκρατική χώρα στη σκιά της ΕΣΣΔ, επιτρέποντας στο Κρεμλίνο να ασκεί σημαντική επιρροή στα πολιτικά της πράγματα και διατηρώντας τη δύσκολη αυτή ισορροπία στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Το πρότυπο αυτό, γνωστό ως φινλανδοποίηση, ανασύρεται τώρα για να εμφανισθεί ως πιθανή λύση για την ουκρανική κρίση, που θα άνοιγε τον δρόμο για την εξουδετέρωση της ουκρανικής εθνικής κυριαρχίας και τη δημιουργία νέας ζώνης ρωσικής επιρροής.
Για τους Φινλανδούς όμως, όπως και για τους Ουκρανούς, η πρόταση αυτή είναι προσλβητική και ανασύρει αυταρχικές διπλωματικές μεθόδους του 19ου αιώνα.
Τσέχικος σκαντζόχοιρος
Ο «τσέχικος σκαντζόχοιρος» είναι παλιά τακτική που εφαρμόζουν ξανά οι Ουκρανοί. Πρόκειται για μία κατασκευή από μεταλλικές δοκούς, οι οποίες σχηματίζουν γωνίες και ακμές και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στο να εμποδίζει ελαφρά έως μεσαία άρματα μάχης και οχήματα μεταφοράς προσωπικού στο να διασπάσουν μία γραμμή άμυνας.
Το όνομά του δείχνει ότι προέρχεται από την Τσεχοσλοβακία, και είχε χρησιμοποιηθεί σε μεγάλη έκταση πριν την εισβολή των Γερμανών για την κατάληψη της Σουδητίας το 1938. Στην αρχή ήταν κατασκευασμένος από οπλισμένο σκυρόδεμα, όμως στην πορεία αποδείχτηκε ότι μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικός και ευέλικτος στην τοποθέτησή του αν φτιαχτεί από μεταλλικές δοκούς. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, χρησιμοποιήθηκε κατά κύριο λόγο από τον στρατό της Σοβιετικής Ένωσης.
Ανθρωπιστικός διάδρομος
Ο ανθρωπιστικός διάδρομος είναι ίσως ο πιο σημαντικός όρος που προέκυψε από τον πόλεμο. Στις 19 Μαρτίου, ανακοινώθηκε ότι ανοίγουν 10 τέτοιοι διάδρομοι με στόχο να απομακρυνθούν οι άμαχοι από πόλεις στην πρώτη γραμμή των συγκρούσεων με τις ρωσικές δυνάμεις και να μεταφερθούν τρόφιμα.
Ακόντιο
Εικόνες κατεστραμμένων ρωσικών τανκς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τραβήξει την προσοχή όλο αυτό το διάστημα σε ένα συγκεκριμένο όπλο: το πυραυλικό σύστημα Javelin, που στα ελληνικά σημαίνει ακόντιο.
Το «ακόντιο» έχει αποκτήσει έναν συμβολικό χαρακτήρα στη διαδικτυακή ρητορική υπέρ της ουκρανικής πλευράς ενώ ο πρώην ρεπόρτερ Christian Boris δημιούργησε μια εικόνα ενός αγίου που κρατά ένα Javelin και τη μονάδα εκτόξευσής του.
MANPADS
Τα MANPADS, είναι φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι, που εκτοξεύονται από τον ώμο, και είναι μόνο μία κατηγορία από τα είδη όπλων που η Δύση προμηθεύει στην Ουκρανία. Μεταξύ των MANPADS είναι οι διάσημοι πύραυλοι Stinger, που προκάλεσαν πολύ βαριές απώλειες στα σοβιετικά αεροσκάφη στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980.
MiG
Η Πολωνία, μέσω της αμερικανικής κυβέρνησης, παραχώρησε τα MiG-29 για χρήση από την ουκρανική αεροπορία, για την απόκρουση της εισβολής στη Ρωσία, προτρέποντας και τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ που διαθέτουν ίδιου τύπου αεροσκάφη να πράξουν το ίδιο.
Όχι στον πόλεμο (нет войне)
Η φράση άρχισε να χρησιμοποιείται από τους Ρώσους που είναι αντίθετοι με τον πόλεμο στην Ουκρανία ακόμη και αν έρθουν αντιμέτωποι με τις πιο σκληρές τιμωρίες. Ακόμη και παιδιά εμφανίζονται να κρατούν στους δρόμους πανό με το σύνθημα που θέτει σε προτεραιότητα τη λήξη του πολέμου.
No- fly zone
Ο όρος «no-fly zone» αναφέρεται σε κάθε περιοχή εναερίου χώρου όπου έχει προβλεφθεί απαγόρευση πτήσης για συγκεκριμένα αεροσκάφη. Σε καιρό πολέμου, μία «no-fly zone» σχεδιάζεται και μπαίνει σε εφαρμογή προκειμένου να απαγορεύσει αεροσκάφη από το να εισέλθουν σε απαγορευμένο εναέριο χώρο ώστε να αποτραπούν επιθέσεις ή χτυπήματα εναντίον αμυντικών συστημάτων.
Μία no-fly zone πάνω από την Ουκρανία θα σήμαινε ότι στρατιωτικές δυνάμεις θα εμπλέκονταν άμεσα με οποιοδήποτε ρωσικό αεροσκάφος θα εντοπιζόταν στον ουρανό της Ουκρανίας και αν χρειαστεί, να το καταρρίψουν.
Ολιγάρχης
Ο κλασικός ορισμός του «ολιγάρχη» ασκεί πολιτική επιρροή. Ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανίαδείχνει ότι οι περισσότεροι Ρώσοι μεγιστάνες έχουν ελάχιστη ή καθόλου επιρροή στον Putin. Οι πρώτοι Ρώσοι ολιγάρχες δημιούργησαν τις περιουσίες τους τη δεκαετία του 1990, την περίοδο που ακολούθησε αμέσως μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η επόμενη «γενιά» ολιγαρχών έγινε πλούσια, αξιοποιώντας τους δεσμούς της με τον Putin.
Ορκ
Ο υπουργός Άμυνας της Ουκρανίας, Oleksii Reznikov, περιέγραφε τις προηγούμενες μέρες ότι η πρωτεύουσα της Ουκρανίας έμοιαζε «σαν καρέ από ταινία αποκάλυψης». Όπως σχολίασε σε ανάρτησή του στο twitter, μία από τις ομορφότερες πόλεις της Ευρώπης, μοιάζει με σκηνικό από ταινία της Αποκάλυψης.
Στη συνέχεια είχε εξαπολύσει επίθεση στη Ρωσία, τονίζοντας πως αυτό που φέρνει η Μόσχα είναι ο θάνατος των πολιτών, η καταστροφή των πόλεων, της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων, της ελευθερίας. Και όπως είχε προσθέσει: «Δεν είναι Σλάβοι. Είναι Ορκ (από την ταινία Άρχοντας των Δαχτυλιδιών). Αλλά εμείς θα νικήσουμε».
