Λίγες ιστορίες έχουν την ίδια διάρκεια στον χρόνο με εκείνες για την Ατλαντίδα, την υπερσύγχρονη ουτοπική κοινωνία που εξαφανίστηκε κάτω από τα κύματα πριν από χιλιάδες χρόνια - ή, τουλάχιστον, έτσι λέει ο θρύλος. Ένας θρύλος που λέγεται ότι ξεκίνησε από την αρχαία Αίγυπτο, μεταδόθηκε μέσω προφορικής παράδοσης στον Αθηναίο πολιτικό Σόλωνα και τελικά στον Πλάτωνα, ο οποίος την κατέγραψε περίπου το 360 π.Χ.. Αλλά τι ακριβώς έγινε, τέλος πάντων;
Παρακάτω, θα δούμε τρεις θεωρίες που δεν είναι παράλογες. Αν δεν ξέραμε καλύτερα, το 2023, ίσως και να μας έπειθαν.
Είναι η Σαντορίνη
Ο Robert Ballard είναι σοβαρός εξερευνητής - είναι, άλλωστε, ο άνθρωπος που βρήκε τον Τιτανικό. Μιλώντας στο National Geographic, δήλωσε ότι, ενώ κανείς δεν πιστεύει ότι η Ατλαντίδα ήταν ένα πραγματικό μέρος, η ιστορία ενός ολόκληρου πολιτισμού και νησιού που εξαφανίστηκε μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου, είναι πέρα για πέρα αληθινή.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδοχές είναι ότι η Ατλαντίδα εμπνεύστηκε από την πραγματική καταστροφή των Μινωιτών. Αυτοί - όπως και οι Ατλάντιοι - ήταν μια εξωφρενικά προηγμένη κοινωνία με μακρινές στρατιωτικές κατακτήσεις και εμπορικούς δρόμους, μέχρι που ξαφνικά, έπαψε να είναι. Κανείς δεν ξέρει ακριβώς τι συνέβη, αλλά μια από τις επικρατέστερες θεωρίες είναι ότι η έκρηξη ενός ηφαιστείου προκάλεσε εκτεταμένες και ανεπανόρθωτες ζημιές σε κρίσιμες υποδομές και εμπορικές διαδρομές. Ο κατακλυσμός θα ήταν πανάρχαιος την εποχή που έγραφε ο Πλάτωνας - έλαβε χώρα γύρω στο 1600 π.Χ., περίπου 1.300 χρόνια πριν γεννηθεί ο ίδιος - και παρόλο που ο Ballard τόνισε ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς είχε στο μυαλό του ο Πλάτωνας, εξακολουθεί να είναι μια αγαπημένη θεωρία.
Και εδώ είναι το θέμα: Η Σαντορίνη κατοικείται ακόμα, και είναι ένα από αυτά τα μέρη που μοιάζουν με επίγειο παράδεισο. Είναι εκπληκτικά όμορφη, αλλά το ηφαίστειο είναι ακόμα ενεργό. Το 2022, ερευνητές από το Imperial College του Λονδίνου (μέσω των Geochemistry, Geophysics, Geosystems) εντόπισαν δραστηριότητα που τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η απειλή μιας νέας έκρηξης και ενός άλλου καταστροφικού τσουνάμι δεν είναι θέμα "αν", αλλά "πότε".
Είναι η Ιρλανδία
Εδώ έχουμε μία λίγο περίεργη θεωρία. Σύμφωνα με τον Ulf Erlingsson από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα,, η Ατλαντίδα δεν βυθίστηκε στην πραγματικότητα. Υποστηρίζει ότι το γνωρίζει αυτό επειδή, όπως ισχυρίστηκε το 2004, η Ιρλανδία ταιριάζει τέλεια στην περιγραφή που έδωσε ο Πλάτωνας στο αρχαίο νησί. Εκτός από το σωστό μέγεθος, η Ιρλανδία έχει και τη σωστή διάταξη: Βουνά και λόφους γύρω από το εξωτερικό, και μεγάλους, επίπεδους χώρους στο εσωτερικό.
Οι Irish Times λένε ότι υπάρχουν και άλλα στοιχεία στη θεωρία, ενώ ο Erlingsson θεωρούσε ότι ο αρχαίος πολιτισμός για τον οποίο έγραφε ο Πλάτωνας ήταν ο ίδιος πολιτισμός που άφησε τους μεγαλίθους, το Newgrange και ιερούς τόπους όπως ο λόφος της Τάρα. Επίσης, συνέδεσε τους Ατλάντιους ηγεμόνες του Πλάτωνα με τους αρχαίους βασιλιάδες της Ιρλανδίας και όσον αφορά στο όλο θέμα της βύθισης, έχει εξηγήσεις. Ήταν μια παρεξήγηση και ο Πλάτων συνδύασε τις ιστορίες αυτού του αρχαίου βασιλείου με την εξαφάνιση της κοντινής όχθης Ντόγκερ, η οποία καταναλώθηκε από τη Βόρεια Θάλασσα περίπου την ίδια εποχή που λέγεται ότι εξαφανίστηκε η Ατλαντίδα.
Η ιδέα δεν απέκτησε ποτέ πραγματική έλξη, αλλά υπάρχει μια ενδιαφέρουσα υποσημείωση σε αυτό. Ακριβώς όπως η Ελλάδα είχε την Ατλαντίδα, η Ιρλανδία διηγείται εδώ και καιρό ιστορίες για το δικό της μυστηριωδώς βυθιζόμενο νησί, το Hy-Brasil. Η λαϊκή παράδοση μιλάει για ένα νησί με μυθικά πλάσματα που εμφανίζεται τυχαία σε κάποιο σημείο κατά μήκος της ακτής και, παρόλο που μπορεί να χαρίσει αιώνια ζωή, βυθίζεται κάτω από τον ωκεανό κάθε φορά που κάποιος προσπαθεί να το πλησιάσει. Φανταστικές αφηγήσεις για το Hy-Brasil λέγονται εδώ και αιώνες, ενώ έχει εμφανιστεί ακόμη και σε νόμιμους χάρτες ήδη από το 1300, σύμφωνα με το IFLScience.
Στην πραγματικότητα, αναφέρεται στο Big Bang
Ο Alan Alford είναι συγγραφέας και ερευνητής. Το 1998, έγραψε ένα άρθρο για τον Independent λέγοντας ότι, ανέτρεξε σε αυτό που ο Πλάτωνας ισχυριζόταν ότι ήταν η προέλευση της ιστορίας: την αρχαία Αίγυπτο. Είπε ότι οι ιστορίες δημιουργίας της αρχαίας αιγυπτιακής μυθολογίας περιλαμβάνουν ένα νησί που αιωρείται στο διάστημα και θεούς που κατέβηκαν στη γη από το νησί εκείνο. Υποστηρίζει ότι αυτές οι ιστορίες προήλθαν από πραγματικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων των χτυπημάτων μετεωριτών, και από εκεί μεταφράζει αυτή τη μυθολογία σε ελληνικές ιστορίες.
Η Ατλαντίδα ήταν συνδεδεμένη με τη μυθολογία του Ποσειδώνα και των γιων του, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Άτλας - ο άνδρας που πασίγνωστα απεικονίζεται να κουβαλά κυριολεκτικά τον κόσμο στους ώμους του - και εξηγεί περαιτέρω ότι πιστεύει πως η ιστορία της Ατλαντίδας δεν αφορά καθόλου ένα νησί στον ωκεανό, αλλά ένα νησί στον ουρανό. Από εκεί και πέρα, ισχυρίζεται ότι η καταστροφή της Ατλαντίδας ήταν μια εξιστόρηση της έκρηξης που έδωσε το έναυσμα γι' αυτό που σήμερα αποκαλούμε Big Bang.
Ο Alford έχει δηλώσει στον Guardian: "Πίσω από τον μύθο κρύβεται ένα εκπληκτικά απλό μυστικό: ότι, δηλαδή, αν και η Ατλαντίδα ήταν ένας χαμένος παράδεισος, δεν ήταν μια χαμένη πόλη, ένα νησί ή μια ήπειρος, αλλά ένας χαμένος πλανήτης της προηγούμενης χρυσής εποχής. Η απώλεια της Ατλαντίδας προοριζόταν να σηματοδοτήσει ένα εντελώς βαθύ γεγονός - τον κατακλυσμό όλων των κατακλυσμών που διατάραξε το σύμπαν στην αρχή του χρόνου".
