Για πάνω από μια δεκαετία, έχει μαλλιάσει η γλώσσα να λεω το ίδιο πράγμα κάθε φορά που με ρωτάνε: «ποια είναι η καλύτερη πόλη για να ζήσεις στην Ιταλία;».
Ναι, η Ρώμη είναι, ίσως, η πιο όμορφη (και χαοτική) πόλη που έχω ζήσει, ενώ δύσκολα θα βρεις πιο ζωντανή πόλη από τη Μπολόνια για να σπουδάσεις. To Μιλάνο δεν το συμπάθησα ποτέ, ωστόσο οφείλω να παραδεχτώ ότι οι ρυθμοί και οι επιρροές του είναι ασυναγώνιστοι στη Bel Paese.
Το Τορίνο, όμως, θα είναι πάντα το απωθημένο μου.
«Η πιο περίεργη, η πιο αινιγματική πόλη, όχι μονάχα στην Ιταλία αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο». Κι αν δεν πιστεύετε εμένα, πιστέψτε τον Giorgio de Chirico που το είπε.
Χτισμένη σε πεδιάδα στους πρόποδες των Άλπεων, 138 χλμ. δυτικά από το Μιλάνο, η πρωτεύουσα του Πεδεμοντίου αποτελεί κεντρική αρτηρία της ιταλικής βιομηχανίας, καθώς φιλοξενεί θρύλους ως έδρα της Fiat αλλά και της δυναστείας καφέ Lavazza.
Στα πλαίσια του να γνωρίσω καλύτερα αυτήν την καφεδυναστεία οργανώθηκε και η επίσκεψη μου στο Τορίνο. Πιο συγκεκριμένα, για τους τελικούς του Nitto ATP, το διεθνές τουρνουά τένις το οποίο φιλοξένησε η πόλη φέτος με την υποστήριξη της Lavazza ως Platinum Partner.
Ο γάμος της Lavazza με αυτό το άθλημα ξεκίνησε πριν από περισσότερο από δέκα χρόνια στον ναό του τένις, το Wimbledon, και περιλαμβάνει πλέον όλα τα τουρνουά Grand Slam, καθώς την τελευταία δεκαετία σημείωσε εκρηκτική επιτυχία: κάθε χρόνο η Lavazza σερβίρει περισσότερα από 10 εκατομμύρια φλιτζάνια καφέ σε ένα κοινό που ξεπερνά τα τρία εκατομμύρια άτομα, προσφέροντας στους θαυμαστές του τένις, απ’ όλον τον κόσμο, μια εκπληκτική γευστική εμπειρία του ιταλικού τρόπου ζωής.
Ο Jannik Sinner
Το πάντρεμα αυτό επιμελήθηκε ο Marco Lavazza, Αντιπρόεδρος του Ομίλου Lavazza, μέλος της Επιτροπής Τιμητικών Τελικών του Nitto ATP Finals και ασυναγώνιστος connoisseur του καφέ. Είχα την τύχη να τον συναντήσω κατά την διάρκεια των Nitto ATP Finals, στο Lavazza Lounge στο Pala Alpitour, όπου η Lavazza παρουσιάζει την Espressoland, μια περιοχή αναψυχής που προσφέρει μια διαδραστική εμπειρία εξερεύνησης των κανόνων του πραγματικού Ιταλικού καφέ εσπρέσο αλλά και του τένις.
Όταν ξεκίνησα τη συνέντευξη μαζί του, με αιφνιδίασε εκείνος με την πρώτη του ερώτηση: «Από ποιο μέρος της Ιταλίας είστε;» και όταν του απάντησα ότι είμαι ξένος, εκείνος μάντεψε άμεσα: «Greco!» -εξηγώντας μου τη μανία του να ανιχνεύει προφορές, κάτι που η γυναίκα του θεωρεί πλέον εμμονή. Όπως οι Άγγλοι ξεκινούν πάντα την κουβέντα με τον καιρό, οι Ιταλοί κάνουν το ίδιο με τις διαλέκτους. Έτσι μετά από ένα πεντάλεπτο αστείων για τις στερεοτυπικές ιταλικές διαλέκτους, μπήκαμε στο ζουμί.
Ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Τι καφέ πίνεις;
Εσπρέσο, φυσικά. Ωστόσο, κάποιες φορές, όταν θέλω να χαλαρώσω, μπορεί να κάνω και έναν καφέ μόκα γιατί μου θυμίζει τους γονείς μου και τους παππούδες μου. Όπως λέω πάντα: αυτός ο κόσμος κινείται πολύ γρήγορα, οπότε, μερικές φορές, είναι ευχάριστο να βρίσκουμε μικρές στιγμές χαλάρωσης.
Ποιο είναι το μυστικό της προετοιμασίας του τέλειου εσπρέσο;
Η ομορφιά του καφέ κρύβεται πίσω από τις μικρές, προσωπικές «τελετουργίες» του. Εγώ έχω τον δικό μου τρόπο να φτιάχνω καφέ κι εσύ τον δικό σου. Θα μπορούσα να κάτσω για ώρες να σου εξηγώ λεπτομερώς πώς να ετοιμάσεις τον τέλειο εσπρέσο, αλλά στο τέλος της ημέρας, εσύ πρέπει να αποφασίσεις πώς θέλεις να τον πιεις.
Αυτή είναι και η ιδεολογία που έχουμε 127 χρόνια τώρα. Δίνουμε στους πελάτες μας, σε όλον τον κόσμο, την πρώτη ύλη και μεταλαμπαδεύουμε τη γνώση κάθε είδους προετοιμασίας καφέ αφήνοντάς τους να εκφραστούν όπως επιθυμούν. Αυτή η «δημοκρατικοποίηση» του καφέ είναι, για μένα, κάτι το πολύ όμορφο.
Για πάνω από μια δεκαετία η Lavazza και το τένις έχουν δημιουργήσει έναν πολύ στενό δεσμό. Μίλησέ μου για το πώς γεννήθηκε αυτή η σχέση και για τη σημασία της για το brand.
Ξεκινήσαμε κατευθείαν με την πιο δύσκολη πρόκληση απ’ όλες: Το Wimbledon. Ακόμα και αν κάποιος δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το σπορ, ξέρει να σου εξηγήσει τι είναι το Wimbledon καθώς είναι συνώνυμο με το άθλημα, την ιστορία του, αλλά και την αγγλική κουλτούρα.
Έτσι, το να συνεργαστούμε και να δημιουργήσουμε έναν δεσμό μεταξύ του Lavazza και ενός τόσο ιστορικού brand δεν ήταν, σίγουρα, ένα εύκολο εγχείρημα.
Ήμασταν όμως αρκετά ταπεινοί ώστε να μην επιβάλλουμε όρους, και αρκετά έξυπνοι ώστε να τους προτείνουμε να γίνουμε partner με όλη τη σημασία της λέξης, φέρνοντας στο τουρνουά το ιταλικό πνεύμα και τον ιταλικό τρόπο ζωής. Μια αλληλένδετη σχέση στην οποία και τα δύο μέρη παίρνουν, αλλά και αφήνουν κάτι το ένα στο άλλο. Πιστεύω πως ήταν το πιο όμορφο πάντρεμα που έχει γίνει ποτέ στον κόσμο του τένις.
Έτσι μετά από δέκα χρόνια σχέσης με το τένις, ανά τον κόσμο, το να έχουμε την ευκαιρία να το φέρουμε σπίτι μας, είναι, πώς να το χαρακτηρίσω; Priceless!
Πάνω απ’ όλα το πιο σημαντικό είναι η βιωματική εμπειρία, το να μπορεί ο κόσμος να δει από κοντά ποιοι είμαστε, τι κάνουμε, τα προϊόντα μας, αλλά και να γνωρίσει την πόλη μας, την έδρα μας, το Τορίνο και τον τρόπο ζωής all’italiana.
Μια ακόμη πιο μακροχρόνια σχέση του Lavazza, είναι αυτή με την πόλη του Τορίνο. Πες μου για τη σημασία που έχει η πόλη για το brand αλλά και την επιρροή του brand στην ίδια την πόλη.
Γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε και μένουμε πάντα στο Τορίνο, είναι το σπίτι μας, η βάση μας και γι’ αυτό είναι σημαντικό για εμάς να ανταποδώσουμε τη χάρη στην πόλη μας, που μας έφερε τόση τύχη και επιτυχία.
Αύριο θα δείτε τη Nuvola, την κεντρική μας έδρα. Τα κεντρικά μας ήταν πριν ένα εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τότε που το Τορίνο ήταν μικρότερο και η περιοχή θεωρείτο εκτός της πόλης. Αγοράσαμε ολόκληρη τη γειτονία και αυτή η σημαντική μας επένδυση, βοήθησε στην ανάπλαση αυτού του κομματιού του Τορίνο. Συγκεκριμένα, την πιο πολυπολιτισμική περιοχή της πόλης, συνεπώς πολύπλοκη στον διαχειρισμό. Πιστεύαμε όμως πάντα πολύ σε εκείνη τη γειτονιά και καταφέραμε να τη μετατρέψουμε σε μια ακμαία περιοχή που μας έφερε πολύ τύχη.
Πιστεύω επίσης ότι ο θεσμός της οικογένειας μας δίνει ένα προβάδισμα, όσον αφορά στον καταναλωτή, διότι μας δίνει μια διαφορετική ηθική και ταυτότητα σε σχέση με τις άλλες εταιρίες. Και προπαντός διότι βλέπουμε, πραγματικά, νοιαζόμαστε για τους υπαλλήλους μας σαν μια οικογένεια 4.000 ατόμων.
Στο θέμα της βιωσιμότητας, είχες δηλώσει πώς δεν πρέπει να επιβάλλεται αλλά να μοιράζεται. Μίλησε μου για τις δικές σας στρατηγικές βιωσιμότητας.
Στον τομέα μας, πολλές φορές ο κόσμος ξεχνά ότι η βιωσιμότητα οφείλει να είναι πρωτίστως οικονομικά βιώσιμη. Η δικιά μας λογική είναι να δημιουργήσουμε μικρούς επιχειρηματίες. Βοηθώντας τον κόσμο να κατανοήσει τις περιβαλλοντολογικές ανάγκες χρησιμοποιώντας λιγότερο νερό, λιγότερα εντομοκτόνα και πιο αποδοτική καλλιέργεια της γης, βοηθάμε και τον πλανήτη, αλλά και τον κόσμο να αποταμιεύει. Έπειτα, βλέπουμε ότι ο κόσμος αποφασίζει να επενδύσει το κέρδος αυτό σε προϊόντα σαν τα δικά μας, που ενστερνίζονται τη βιωσιμότητα χωρίς συμβιβασμούς στην ποιότητα, έτσι το αποτέλεσμα είναι win-win για όλους.
Έπειτα από τη συζήτησή μας, ο Marco Lavazza, ως γνήσιος εργατικός Τορινέζος, έπρεπε να τρέξει κατευθείαν στην επόμενη. Έτσι χαιρετηθήκαμε στα γρήγορα, ενώ μου εγγυήθηκε ότι θα περάσω τέλεια με το πρόγραμμα που μας είχαν ετοιμάσει. Εκείνη τη βραδιά το πρόγραμμα είχε ένα ματς που επέφερε «αλυσιδωτές» εξελίξεις. Ο λόγος για το ματς στο οποίο ο Νορβηγός Casper Ruud επικράτησε του Αμερικάνου Taylor Fritz 2-1 σετ (6-3, 4-6, 7-6(6) στο παιχνίδι που ολοκλήρωσε τη δεύτερη αγωνιστική στον «πράσινο» όμιλο του ATP Finals τένις του Τορίνο και άφησε εκτός τετράδας οριστικά τον Rafael Nadal.
Έπειτα από μια νύχτα αφιερωμένη στο τένις η επόμενη ημέρα ήταν, σχεδόν κυριολεκτικά, μια βουτιά στον καφέ. Ξεκινώντας με την επίσκεψη στο τεχνοτεχνικό εργοστάσιο παραγωγής 1895, στο Settimo Torinese, όπου μας περίμενε όχι μόνο μια ξενάγηση στο ίδιο το επιβλητικό εργοστάσιο αλλά και μια πραγματική εκπαίδευση πάνω στο μαγευτικό ταξίδι του καφέ, από την καλλιέργεια του μέχρι το σωστό τρόπο να το σερβίρουμε στο ίδιο μας το φλιτζάνι.
Αυτή είναι, ούτως ή άλλως, και η αποστολή της Lavazza. Να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις ενός αιώνα πάνω στην τέχνη του καφέ στον κόσμο, ώστε να δημιουργήσει μια παιδεία στον τομέα του καφέ. Ακόμη, όπως μας είπαν, και στους ίδιους τους Ιταλούς, που παρότι αυτοπροσδιορίζονται ως αυθεντίες του αντικειμένου, συχνά αγγίζουν μόνο την επιφάνεια.
Επόμενη στάση του προγράμματος ήταν η περίφημη Nuvola, η νέα έδρα της Lavazza στο Τορίνο, που εγκαινιάστηκε τον Ιουνίου του 2018 και μετρά 30 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα.
Μερικά από αυτά αναλογούν στο Μουσείο Lavazza που στεγάζει έναν ολόκληρο αιώνα ιστορίας. Μια συγκινητική ιστορία, κυριολεκτικά per aspera ad astra: από την πρώτη Drogheria που άνοιξε με κόπο και ιδρώτα ο Luigi Lavazza το 1895, τα εμπόδια που ξεπέρασε, την πρωτοποριακή διορατικότητα να επενδύσει στη βιωσιμότητα δεκαετίες πριν από τις άλλες βιομηχανίες, μέχρι την πρώτη μηχανή κάψουλας καφέ που χρησιμοποιήθηκε σε τροχιά, ώστε η αστροναύτης Samantha Cristoforetti να μπορεί να απολαύσει έναν ιταλικό εσπρέσο ανάμεσα στα αστέρια.
Στην τελευταία μας στάση μας περίμενε ένα άλλο αστέρι. Συγκεκριμένα, το αστέρι Michelin του εστιατορίου Condividere που στεγάζει η Nuvola με ένα εκπληκτικό μενού που ερμηνεύει την παράδοση και τη γαστρονομική ιστορία με ένα σύγχρονο twist. Σφαιρικές ελιές “El Bulli”, παγωτό παρμεζάνα “Bob Noto”, στρείδια Κυανής Ακτής με ξύδι εστραγκόν, ξηρό ρύζι φούρνου, με έντονο ζωμό πάπιας, χέλι, μπούτι πάπιας αποξηραμένο και ζυμωμένο (όπως ο τόνος katsuobushi). Όλα συνοδευόμενα με μια εξαίρετη επιλογή ιταλικών κρασιών, περιποιημένη από τον Stefano Quero νικητή του Βραβείου Michelin για τον Καλύτερο Sommelier 2023.
Την παράσταση, όμως, έκλεψαν τα γλυκά. Εκεί που ήμασταν έτοιμοι να ανακηρύξουμε το γλυκό “Autunno” ως το νικητήριο πιάτο, στο τραπέζι μας έφτασε ενας δισκος με τα κλασικά φλυτζάνια καφέ Lavazza. Κι ενώ ετοιμαζόμουν για ακόμη έναν εξαιρετικό εσπρέσο, παρατήρησα ότι οι κούπες έμοιαζαν σπασμένες. Βλέποντας το μπέρδεμα στα πρόσωπά μας, ο σερβιτόρος χαμογέλασε και γύρισε τα φλυτζάνια απο την άλλη πλευρα για να αποκαλύψει το tiramisu που έκρυβαν μέσα. Ένα tiramisu που ήταν, hands down, το καλύτερο που έχω δοκιμάσει τα τελευταία 12 χρόνια μου στην Ιταλία.
Τα ξημερώματα της επόμενης σκεφτόμουν ακόμη το tiramisu του Condividere στον δρόμο μου για το αεροδρόμιο. Βλέποντας την πόλη να απομακρύνεται σκέφτηκα, επίσης, ότι ο De Chirico είχε δίκιο. Το Τορίνο είναι μια απολαυστικά περίεργη και αινιγματική πόλη που πρέπει να τη ζήσεις για να την καταλάβεις. Αυτό που σίγουρα δεν παραμένει αίνιγμα για εμένα όμως, είναι η ασύγκριτη ποιότητα του καφέ του.
