Η Έλενα Τοπαλίδου μας μιλά για την πολυαναμενόμενη «Φόνισσα»: «Η Αμέρσα ήταν ελεύθερη να ονειρεύεται, όχι να ζει»

Η Έλενα Τοπαλίδου είναι πολλά περισσότερα από χορεύτρια και ηθοποιός. Είναι μία γυναίκα ταλαντούχα, που δεν μένει σε ησυχία. Σίγουρα ξέρεις το όνομά της -αν όχι από το θέατρο, από τα «Μαγνητικά Πεδία», στα οποία πρωταγωνίστησε πρόσφατα. Και τώρα, θα τη δεις να υποδύεται την Αμέρσα στη «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα.

«Ο Παπαδιαμάντης γράφει και για το 23380, τα έργα του είναι αιώνια. Μπορεί να διαβαστεί ακόμη και από εξωγήινους και να τους ταιριάξει. Είναι συγκλονιστικός. Τη δική του Αμέρσα την έχω διαβάσει και τη θυμάμαι από τις αναγνώσεις μου, δεν την έχω επαναφέρει. Η Αμέρσα που γνώρισα, είναι η Αμέρσα που κατασκεύασα με την Εύα Νάθενα», μου είπε.

WHAT'S NEW

Φόνισσα: Το πρώτο trailer και η αφίσα της πολυαναμενόμενης ελληνικής παραγωγής είναι εδώ

Άκουσε εδώ το επεισόδιο του ΒΟΞ με την Εύα Νάθενα: «Το “τώρα” της Φόνισσας συμβάδισε με το “τώρα” του #metoo και το “τώρα” των ανθρώπων που θέλουν να καταλάβουν το μέσα τους»

Η Αμέρσα

«Ένας ελεύθερος άνθρωπος». Έτσι περιγράφει την κόρη της Χαδούλας (Καρυοφυλλιά Καραμπέτη). «Είναι ένας πολύ μοναχικός άνθρωπος, όμως δεν είναι σκληρό παιδί, αν και αυτό ήταν οι γυναίκες εκείνη την εποχή. Εκείνη δεν θα την έλεγα σκληρή. Θα έλεγα πως έχει πολύ ισχυρή διαίσθηση, ακριβώς επειδή έχει επιτρέψει στον εαυτό της να είναι ελεύθερη. Και λέω ελεύθερη γιατί επιτρέπει στον εαυτό της να ονειρεύεται, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες γυναίκες της ιστορίας. Γυναίκες που είναι εγκλωβισμένες στο τι παιδί θα γεννήσουν, στο αν θα παντρευτούν. Η Αμέρσα είναι μία γυναίκα μόνη, η οποία έχει επιλέξει να μη συσχετιστεί με κάποιον άντρα, να μην παντρευτεί - πιστεύω ότι το έχει διαλέξει για να δώσει στον εαυτό της την ελευθερία να ονειρεύεται».

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ήταν, όντως, να μάθει τον αργαλειό.

«Έμαθα με πολύ κόπο, ήταν πολύ εντυπωσιακό. Ήταν τρομερή πρόκληση να μάθω αργαλειό γιατί η Αμέρσα κάνει αργαλειό και, κάνοντας αργαλειό, φαντάζεται. Φαντάζεται τον εαυτό της να τρέχει, να ονειρεύεται, σε ένα δάσος να τρώει καρπούς. Είναι ελεύθερη να φαντάζεται, όχι να ζει. Επέτρεψε στον εαυτό της την ελευθερία της φαντασίας, κι αυτό με συγκινεί περισσότερο σε αυτόν τον χαρακτήρα. Ότι είναι μόνη, είναι σιωπηλή, λιγομίλητη - όπως όλες - αγαπάει πολύ τη μάνα της, τη σέβεται, γνωρίζει τα πάντα αλλά δεν τα επικοινωνεί. Και φαντάζεται».

Η θέση της γυναίκας τότε και τώρα

Η«Φόνισσα» γράφτηκε το 1903 και αναφέρεται σε μία εποχή που σκοπός της γυναίκας, ήταν να κάνει γιους. Όχι να ζει, όχι να είναι χαρούμενη, αλλά να γεννά και να υπηρετεί τον άντρα της. Η Έλενα Τοπαλίδου προβληματίστηκε, ωστόσο.

«Είναι κάτι που άκουσα να λέει ο Δημήτρης ο Ήμελλος, ενώ κάναμε μια λήψη, και με έβαλε σε σκέψεις. Είπε ότι εκείνη την εποχή, η γυναίκα ήταν η ισχυρή - άλλο που ήταν ταλαιπωρημένη και η ίδια επέλεγε να μην πρέπει να μείνουν ζωντανά τα μωρά της, να θεωρεί ότι τα κορίτσια είναι καταδικασμένα να δυστυχήσουν. Όμως, ήταν γυναικοκρατούμενη η κοινωνία, σε σχέση με το ότι οι άντρες δεν είχαν καμία βούληση. Θα πήγαιναν στο καφενείο, θα έπιναν. Όμως, στο σπίτι, η γυναίκα ήταν η ισχυρή, αυτή αποφάσιζε, κινούσε τα νήματα. Βεβαίως, τα κορίτσια θα δυστυχούσαν και τα αγόρια θα ευτυχούσαν διότι ήταν έτσι η κοινωνία, αλλά εκείνη ήταν η ισχυρή».

«Η γυναίκα ήταν ισχυρή γιατί ήταν ο αρχηγός της οικίας, με έναν τροπο. Και όμως, όλοι την αντιμετώπιζαν λες και ήταν σε δεύτερη μοίρα, φτιαγμένη για να καθαρίζει και να κάνει παιδιά. Όταν γεννούσε αγόρι, ήταν θησαυρός».

«Φυσικά, η θέση της γυναίκας δεν ήταν ψηλά, υπήρχε διαφορά».

To έργο του Παπαδιαμάντη είναι διαχρονικό. Βρισκόμαστε, άλλωστε, σε μία εποχή που, παρά τις προσπάθειες για ισότητα,η κοινωνία εξακολουθεί να έχει συγκεκριμένες προσδοκίες και απαιτήσεις, οι οποίες συχνά δεν είναι ρεαλιστικές. Οι γυναίκες δυσκολεύονται, απλώς επειδή γεννήθηκαν γυναίκες.

«Προσωπικά, δεν έχω νιώσει ποτέ καταπίεση», εξηγεί η Έλενα Τοπαλίδου. «Κάπως με γοητεύει το ότι οι γυναίκες και οι άντρες δεν είναι ίδιοι, με γοητεύει που η γυναίκα είναι πιο αδύναμη μυϊκά και πιο εύθραυστη και ο άντρας πιο τετράγωνος. Με γοητεύει που η γυναίκα είναι πιο δημιουργική και ο άντρας μονοδιάστατος. Δεν πιστεύω καθόλου ότι μια γυναίκα δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, αν δεν το αποφασίσει».

H Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στο JennyGr: «Ψάχνω πάντα την ουτοπία των παιδικών μου χρόνων»

Οι γυναικοκτονίες και το σύγχρονο αδιέξοδο

«Μόνο με τις γυναικοκτονιες των τελευταίων χρόνων, αυτό που συμβαίνει είναι κάτι το σοκαριστικό και πιστεύω ότι ο κόσμος είναι πολύ δυστυχισμένος. Δεν είναι όπως τότε, δεν είναι η ίδια δυστυχία. Τότε οι άνθρωποι ήταν μες στη φύση, είχαν μια άλλη αντιμετώπιση της καθημερινότητας, άλλες ανάγκες. Τώρα, οι άνθρωποι είναι σε συνολική απελπισία, νιώθουν ότι δεν αξίζουν τίποτα, ότι δεν έχουν χρήματα, ότι ο καταναλωτισμός τους κάνει να είναι απελπισμένοι, ότι δεν μπορούν να θρέψουν τα παιδιά τους, όλα είναι μάταια.

Έχουμε φτάσει σε ένα αδιανόητο αδιέξοδο που, τελικά, ο άντρας τη δύναμη που έχει, την εκμεταλλεύεται για να προκαλέσει κακό στη γυναίκα, να την εξοντώσει. Επειδή ο ίδιος δεν είναι καλά με τον εαυτό του.

Παλιά η κοινωνία ήταν σκληρή απέναντι στη γυναίκα, τώρα όλος ο κόσμος είναι απελπισμένος, δεν βρίσκει νόημα πουθενά και έτσι οι άνθρωποι νομίζουν ότι μπορούν να θεωρήσουν μια γυναίκα ή ένα παιδί ιδιοκτησία τους.

Η κατάντια της ψυχικής και πνευματικής κατάσταση των ανθρώπων, είναι αφόρητη. Μιλάμε ότι οι πόρτες κλείνουν και είναι φτιαγμένες οικογένειες, δυστυχισμένες οικογένειες, που έχουν συσσωρεύσει φριχτά προβλήματα και ψέματα, ανθρώπους που δεν συνεννοήθηκαν ποτέ, ασταμάτητες παρεξηγήσεις. Και σε αυτό φταίει ο κόσμος που δεν μπορεί να πάει με τίποτα προς κάτι φωτεινό».

Ο χορός, η υποκριτική και η ασίγαστη ανάγκη για έκφραση

Η μετάβαση της Έλενας Τοπαλίδου από τον χορό στο θέατρο και το σινεμά, έγινε μόνη της. «Απλώς εγώ είχα τη διαύγεια να το παρατηρήσω. Δηλαδή ότι ένιωσα πως δεν ήμουν πια ευτυχισμένη και κάπου δεν χωρούσα στη ζωή που έκανα μέχρι τότε, είτε για τη σωματική καταπόνηση που δεν με ενδιέφερε το ίδιο, είτε γιατί κάπως βαρέθηκα τον εαυτό μου, είτε γιατί κατάλαβα ότι κάτι δεν ήξερα σε εμένα. Και νομίζω πως, επειδή έχω μεγάλη ανάγκη το να εκφράζομαι, είμαι ένας άνθρωπος που πρέπει να εκφράζεται οπωσδήποτε μέσω της τέχνης και πάνω στη σκηνή - δεν θα μπορούσα με τίποτα να γίνω χορογράφος, ποτέ. Ούτε να γίνω μόνο δασκάλα. Έχω την ανάγκη της σκηνής και, εφόσον η σκηνή πλέον δεν μπορούσε να με δεχτεί, να με συντροφεύσει ως χορεύτρια έτσι όπως ήταν μέχρι τότε, γιατί δεν ένιωθα ότι αρκούσε αυτό που ήμουν, βρήκα μια λύτρωση στο θέατρο».

Ο χορός και η υποκριτική δεν διαφέρουν πολύ - όσον αφορά στον τρόπο δουλειάς, τουλάχιστον. Και στα δύο, αυτό που έχει σημασία είναι η πειθαρχία. «Εγώ πιστεύω ότι, όπως στον χορό, έτσι και στο θέατρο, αυτό που πραγματικά μπορεί να συγκινήσει έναν θεατή ή εμένα, για να πάω παραπέρα στον ρόλο μου ή τη δουλειά που έχω αναλάβει, είναι η τεχνική και η ακρίβεια, μόνο η δουλειά. Το ήξερα από τον χορό και ήξερα πως για να μπορέσει κάποιος να συγκινηθεί από εμένα και εγώ να εκπλήξω τον εαυτό μου, είναι να κάνω τις τρεις στέρφες όσο πιο ικανοποιητικά και με ακρίβεια μπορούσα, Να αντεπεξέλθω τεχνικά και με ακρίβεια στο ζητούμενο, και αυτό είναι που προκαλούσε συγκίνηση. Έτσι στο θέατρο, δεν με πείθει ότι συγκίνηση προκαλεί το να κλάψω ή το να θυμηθώ κάτι από τη ζωή μου και να δακρύσω, ή το να παίξω τρανταχτά γιατί αυτό έχει ένα εκτόπισμα. Θεωρώ ότι πάλι, πρέπει με τεχνική να το καταφέρω. Έτσι μου ταίριαξε ο χορός στο θέατρο».

Μπαλέτο, θέατρο, ταινίες μικρού μήκους, μεγάλες παραγωγές. Κι όμως, το μπαμ έγινε με μία ανεξάρτητη ταινία, χαμηλού μπάτζετ, που για μία περίοδο αποτελούσε σίγουρο θέμα συζήτησης παντού - από τα σπίτια, μέχρι τα παγκάκια, ακόμη και τα τσατ της δουλειάς: Τα Μαγνητικά Πεδία. Έτσι κλείσαμε την κουβέντα μας. Πώς είναι να έχεις υπάρξει κομμάτι μίας τέτοιας ταινίας;

«Είναι μια χρυσή μπάλα μέσα σε μια τσέπη ενός σακακιού που έχει κρεμαστεί στην ντουλάπα. Είναι πάντα εκεί, ανοίγεις και τη βλέπεις. Τότε ήταν έκρηξη, τώρα είναι αυτό. Πάντα ανοίγεις να δεις αν είναι εκεί, και είναι πάντα εκεί.»

Η ταινία «Φόνισσα» έρχεται στις 30 Νοεμβρίου στους κινηματογράφους από την Τanweer