Γουόλτ Ντίσνεϊ: Μύθοι και αλήθειες γύρω από τον θρυλικό δημιουργό του Μίκυ Μάους
Χριστίνα Κατσαντώνη
5 Δεκεμβρίου 2024
Θεωρείται ο δημιουργός του Μίκυ Μάους και του Ντόναλντ Ντακ. Κρατάει το ρεκόρ του ανθρώπου, που κατέκτησε τα περισσότερα Όσκαρ. Έφερε επανάσταση στον κινηματογράφο, καθιερώνοντας τις ταινίες κινουμένων σχεδίων, με τις οποίες μεγαλώνουν ακόμα γενιές και γενιές σε όλο τον κόσμο. Ίδρυσε το παραμυθένιο πάρκο της Ντίσνεϊλαντ και μια παντοδύναμη επιχείρηση στον κόσμο της ψυχαγωγίας. Ακριβώς 65 χρόνια ζωής στάθηκαν αρκετά, για να δημιουργήσει ο Γουόλτ Ντίσνεϊ έναν αξεπέραστο θρύλο, γύρω από τον οποίο έχουν πλεχτεί συναρπαστικοί μύθοι, χωρίς να λείπουν και οι σκοτεινές αλήθειες.
Μύθοι κι αλήθειες για τον θρυλικό Γουόλτ Ντίσνεϊ
Το παλιό ξύλινο σπίτι και η τραγωδία
Γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 5 Δεκεμβρίου του 1901 και μεγάλωσε σε ένα ξύλινο σπίτι στο Σικάγο, που σχεδίασαν και έχτισαν οι γονείς του. Ο πατέρας του, Ελίας, ο οποίος ήταν ξυλουργός ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος της χειρωνακτικής δουλειάς, ενώ η μητέρα, Φλόρα, έκανε τα σχέδια κι επέλεξε τα υλικά.
Το συνολικό κόστος του σπιτιού έφτασε τα 800 δολάρια, ποσό, καθόλου αμελητέο για την εποχή και τα οικονομικά δεδομένα της οικογένειας, καθώς η αμοιβή του πατέρα του κυμαινόταν στο 1 δολάριο τη μέρα. Σήμερα το σπίτι έχει συντηρηθεί, ώστε να δείχνει ακριβώς όπως ήταν, όταν ο Γουόλτ Ντίσνεϊ μεγάλωνε.
Μετά την πρώτη του ταινία κινουμένων σχεδίων και τη μεγάλη επιτυχία που ακολούθησε, κατάφερε να αγοράσει ένα καινούριο σπίτι για τους γονείς και τον αδερφό του στο Βόρειο Χόλιγουντ. Μόνο που το γεγονός ότι η μητέρα του αργότερα πέθανε από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα από τις αναθυμιάσεις του φούρνου μέσα στο σπίτι, του προκάλεσε τύψεις και ενοχές.
Πολλοί, ανάμεσα τους και ο παραγωγός του “Maleficent¨, Ντον Χαν, πιστεύουν πως το γεγονός ότι πολλοί διάσημοι χαρακτήρες του Ντίσνεϊ στερούνται μητρικής φιγούρας, οφείλεται στο τραύμα που του άφησε η οικογενειακή τραγωδία.
Οι πρώτες αποτυχίες και ο… Μόρτιμερ Μάους
Ο Ντίσνεϊ δεν τέλειωσε ποτέ το γυμνάσιο. Όταν ήταν 16 ετών, επιχείρησε να καταταγεί στο στρατό, όμως δεν έπιανε το όριο ηλικίας, οπότε τον έστειλαν στον Ερυθρό Σταυρό στην Ευρώπη. Μετά την επιστροφή του στις Ηνωμένες Πολιτείες έπιασε δουλειά σε διαφημιστική εταιρεία, όπου όπως με ενθουσιασμό είχε πει στη θεία του “με πληρώνουν για να σχεδιάζω”! Δεν κράτησε πολύ, καθώς ύστερα από ένα μήνα, απολύθηκε. Αρνητική κατάληξη είχε και το πρώτο στούντιο καρτούν, που ίδρυσε, το οποίο χρεοκόπησε, αλλά δεν τον πτόησε.
Το πρώτο του καρτούν δεν ήταν ο Μίκι Μάους, αλλά ο Όσβαλντ, ο τυχερός κούνελος. Ο Όσβαλντ, ο οποίος δημιουργήθηκε το 1927, στο πλαίσιο συμφωνίας με τη Universal, έχει εμφανισιακά ομοιότητες με τον Μίκυ, ο οποίος γεννήθηκε περίπου ένα χρόνο μετά, με αρχικό όνομα Μόρτιμερ.
Η αθόρυβη, αλλά ουσιαστική σύζυγος του Ντίσνεϊ, Λίλιαν, ήταν αυτή που επέμενε να αλλάξει το όνομα σε Μίκυ, θεωρώντας πως το Μίκυ Μάους θα ήταν πιο εμπορικό. Προφανώς, βέβαια, ούτε η ίδια δεν φανταζόταν τότε, πόσο δίκιο είχε…
Η φωνή του Μίκυ Μάους
Ο γνωστός σε όλο τον κόσμο ως δημιουργός του Μίκυ, Γουόλτ Ντίσνεϊ, δεν ήταν ο άνθρωπος που σχεδίασε το διάσημο ποντίκι. Ο Ντίσνεϊ είχε την ιδέα και κάποια σχέδια του ήρωα, όμως την τελική μορφή στον Μίκυ Μάους, έδωσε ο συνεργάτης του, σχεδιαστής Ιμπ Άιγουερκς.
Ο Ντίσνεϊ, όμως, ήταν αυτός που του έδωσε φωνή για σχεδόν δύο δεκαετίες! Όταν ο Μίκυ έκανε την παρθενική του εμφάνιση το 1929, ο Ντίσνεϊ δεν ήταν καθόλου χαρούμενος με τη φωνή του ήρωα. Οπότε πήρε την απόφαση να αναλάβει ο ίδιος, κάτι που έκανε μέχρι το 1947, όταν πια ήταν πολύ απασχολημένος με την ανάπτυξη της επιχείρησης και δεν προλάβαινε.
Η “τρέλα του Ντίσνεϊ” φέρνει την επανάσταση
Είναι δύσκολο σήμερα να αντιληφθούμε μια εποχή, στην οποία τα φιλμ κινουμένων σχεδίων θεωρούνταν έναν ανόητο κι ασύμφορο κόνσεπτ, αλλά όταν ο Ντίσνεϊ αποφάσισε το 1937 να κάνει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων με θέμα το παραμύθι της Χιονάτης και των επτά νάνων, αντιμετωπίστηκε περίπου σαν τρελός. Πηγές αναφέρουν ότι κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του, το project αναφερόταν ως “η τρέλα του Ντίσνεϊ”!
Ουδείς μπορούσε να φανταστεί ότι αυτή η τρέλα θα έφερνε μια μεγάλη επανάσταση στον κόσμο του σινεμά και των κινουμένων σχεδίων και ότι θα έφερνε το πρώτο, τιμητικό Όσκαρ στον Ντίσνεϊ, σηματοδώντας την αρχή ενός παραμυθιού γραμμένου με πολλά Όσκαρ…
Συνολικά στην καριέρα του, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ κατέκτησε 22 Όσκαρ κι έχει ακόμα το ρεκόρ των περισσότερων κερδισμένων Όσκαρ από έναν άνθρωπο.
Αντικομμουνιστής, μισογύνης και πράκτορας
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ντίσνεϊ συνεργάστηκε με την αμερικανική κυβέρνηση στη δημιουργία καρτούν προπαγάνδας που στόχο είχαν να ενισχύσουν το εθνικό φρόνημα. Σε αυτά εμφανίζονται πολλοί από τους πιο δημοφιλείς του χαρακτήρες, όπως ο Ντόναλντ Ντακ.
Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, ο Ντίσνεϊ ανέπτυξε έντονη και ανοιχτή αντικομμουνιστική δράση. Αποστρεφόταν τον κομμουνισμό, κατηγορούσε ακόμα και τους εργαζόμενους του ως κομμουνιστές όταν επιχείρησαν να συνδικαλιστούν κι υποδείκνυε με ευκολία στις αρχές όσους υποπτευόταν.
Ο Ντίσνεϊ υπήρξε από τους πιο πρόθυμους συνεργάτες της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών του Μακάρθι. Είχε καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, καταδεικνύοντας ως κομμουνιστές καλλιτέχνες του Χόλιγουντ, ενώ υπήρξε μυστικός πράκτορας και πληροφοριοδότης του FBI ήδη από το Νοέμβριο του 1940.
Κατηγορήθηκε επίσης για ακραίο αντισημιτισμό και για μισογυνισμό, καθώς δεν εμπιστευόταν καμία δημιουργική θέση σε γυναίκες στην επιχείρησή του. Μια θέση στη λίστα όσων απεχθανόταν, κρατούσαν επίσης και οι γάτες -συχνά κακές στις ταινίες του.
Το μεγάλο πάθος για τα τρένα
Ο Κάρολος Ντίκενς είχε μεγάλη αδυναμία στους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Η μεγάλη αγάπη του Ντίσνεϊ ήταν τα τρένα, που τον συνάρπαζαν σε όλη του τη ζωή. Μέσα στο τρένο μπορούσε να αφήσει ελεύθερα τη φαντασία του να καλπάσει. Μέσα σε ένα τρένο είχε την ιδέα για τη δημιουργία του πρώτου καρτούν, μέσα σε ένα τρένο συνέλαβε την ιδέα του Μίκυ, ενώ αργότερα συνήθιζε να φτιάχνει ο ίδιος περίτεχνα σετ τρένων, όταν ήθελε να χαλαρώσει.
Όταν το 1950 μετακόμισε στο Χόλμπι Χιλς του Λος Άντζελες , αγόρασε μια μεγάλη έκταση γύρω από το σπίτι, όπου δημιούργησε ένα δικό του τρένο, με το οποίο έκανε βόλτες τους καλεσμένους του, ντυμένος μάλιστα ως μηχανικός. Το πάθος του για τα τρένα βρήκε γόνιμο έδαφος να αναπτυχθεί σε ένα από τα μεγάλα έργα της ζωής του, στο πάρκο της Ντίσνεϊλαντ (που άνοιξε τις πόρτες της το 1955).
Το φως, που ακόμα καίει στη Ντίσνεϊλαντ
Η ιδέα για τη δημιουργία της Ντίσνεϊλαντ συνελήφθη όταν καθόταν σε ένα βρόμικο παγκάκι παιδικής χαράς και παρακολουθούσε τις κόρες του να παίζουν. Σκέφτηκε πόσο θα ωραία θα ήταν να υπήρχε ένα μέρος, όπου όλη η οικογένεια θα μπορεί να διασκεδάζει μαζί. Κι αφού δεν υπήρχε, αποφάσισε να το δημιουργήσει.
Μέσα στη Ντίσνεϊλαντ, ο Ντίσνεϊ δημιούργησε για τον εαυτό του ένα μυστικό διαμέρισμα, από το παράθυρο του οποίου μέχρι και σήμερα διακρίνεται πάντα ένα φως αναμμένο μέρα – νύχτα. Όπως εξήγησε το 2020 η πρόεδρος της Ντίσνεϊλαντ, Ρεμπέκα Κάμπελ, “η λάμψη της συμβολίζει την έμπνευση κι αποδίδει τιμή στη μνήμη του ανθρώπου, που κάποτε κοίταζε από αυτό το παράθυρο πολυάριθμες οικογένειες να φτιάχνουν χαρούμενες αναμνήσεις, χάρις σε έναν ολόκληρο κόσμο που δημιούργησε γι’ αυτούς”.
Η οικονόμος, που έγινε εκατομμυριούχος
Η επί 30 χρόνια οικονόμος του σπιτιού της οικογένειας Ντίσνεϊ, Θέλμα Χάουαρντ, πέθανε πολυεκατομμυριούχος, χάρις στις μετοχές που της πρόσφερε κάθε χρόνο ως Χριστουγεννιάτικο δώρο!
Ο Ντίσνεϊ την αποκαλούσε “Μαίρη Πόπινς της αληθινής ζωής” και την θεωρούσε σημαντικό κομμάτι της οικογένειας. Όταν πέθανε το 1944, η περιουσία της χάρις στις μετοχές που της χάριζε κάθε χρόνο, έφτανε τα 9,5 εκατομμύρια δολάρια...
Ο θάνατος και η αρχή του αστικού μύθου
Και φτάνουμε στον μεγάλο και πολύ διαδεδομένο μύθο, που υποστηρίζει ότι το σώμα του Γουόλτ Ντίσνεϊ καταψύχθηκε μετά τον θάνατο του στις 15 Δεκεμβρίου του 1966 με τη μέθοδο της κρυογονικής και διατηρείται σε ειδικό θάλαμο, ώστε να αναγεννηθεί στο μέλλον.
Ωραία κι ευφάνταστη ιστορία, αντάξια των μύθων που συνοδεύουν το όνομα Ντίσνεϊ, μόνο που βεβαίως δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Η φήμη ξεκίνησε από δημοσιεύματα των ταμπλόιντ της εποχής, που τόνιζαν το ενδιαφέρον του Γουόλτ Ντίσνεϊ για νέες επιστημονικές μεθόδους και τον ισχυρισμό δημοσιογράφου, που έλεγε ότι είχε δει το σώμα του μέσα σε κρυογονικό μεταλλικό κύλινδρο. (Κι ύστερα ήρθε ο Μίκυ και η Σταχτοπούτα με τη Μαίρη Πόπινς κι έφυγαν όλοι μαζί για τη Λιμνούπολη...).
Η φήμη, ωστόσο, αναπτύχθηκε, διαδόθηκε, γιγαντώθηκε κι έγινε αστικός μύθος στο πέρασμα των χρόνων, αποδεικνύοντας ότι όπως σε όλη την πλούσια ζωή του Γουόλτ Ντίσνεϊ, έτσι και στο θάνατο του, οι μύθοι είναι ισχυρότεροι και ενίοτε πολύ πιο ελκυστικοί από την αλήθεια.
