#themeetups Guy Manoukian: Ένα τραγούδι χωρίς λέξεις θα ήταν σαν άνθρωπος χωρίς ψυχή

Ο Guy Manoukian είναι Λιβανέζος-Αρμένιος μουσικός συνθέτης και πιανίστας, ο οποίος χαίρει εκτίμησης σε διεθνές επίπεδο τα τελευταία 20 χρόνια. Έχει συνεργαστεί με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της μουσικής στις ΗΠΑ, ενώ έχει πραγματοποιήσει πάρα πολύ επιτυχημένες συναυλίες στο Λονδίνο, τη Σιγκαπούρη, το Κάιρο, το Μεξικό, τη Χιλή, το Μονακό, το Λος Άντζελες, και την Όπερα του Σίδνεϋ. Τον συνάντησα λίγο πριν τη μεγάλη του συναυλία στην οποία θα κάνει guest εμφάνιση ο Αντώνης Ρέμος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και μιλήσαμε για την πορεία του στη μουσική, τη σχέση του με την Ελλάδα και την οικογένειά του.

Πρώτη συναυλία στην Ελλάδα, αλλά γνωρίζω πως έχεις αρκετούς Έλληνες φίλους που σε αγαπάνε πολύ.

Ναι, είναι η πρώτη μου συναυλία, αλλά έχω τραγουδήσει σε μερικές ιδιωτικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα.

Η πρόταση να τραγουδήσεις στο ΚΠΣΙΝ, αλλά και η συνεργασία σου με τον Αντώνη Ρέμο, πώς προέκυψε;

Κατά κάποιον τρόπο ήταν γραφτό να συμβεί, φυσικά με τη βοήθεια της πρεσβείας του Λιβάνου και της ομάδας μου. Αφού είδαν πού έχω παίξει −γιατί έχω παίξει σε θέατρα όπερας σε όλο τον κόσμο− θέλησαν να έρθω να παίξω και εδώ. Είναι αρκετά μεγάλη πρόκληση, γιατί όπου έχω εμφανιστεί μέχρι στιγμής, ακόμη και στην Όπερα του Σίδνεϋ, έχω πάντα τεράστιο κοινό από τον Λίβανο. Στην Αθήνα, υπάρχει μεν μια λιβανέζικη κοινότητα, αλλά όχι αρκετά μεγάλη για να συντηρήσει ολόκληρο το live. Oπότε χρειάζεται να αρέσω στο ελληνικό κοινό για να έχω μια επιτυχημένη συναυλία. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, αυτή η δουλειά που κάνουμε ανάμεσα στον Λίβανο και την Ελλάδα θα πετύχει, γιατί τώρα που μιλάμε νιώθω ότι η Ελλάδα είναι πιο κοντά στην Βηρυτό από ό,τι στο Παρίσι, ως προς τους ανθρώπους, τα έθιμα, την ατμόσφαιρα, τον τρόπο που ζούμε, τον τρόπο που τρώμε. Μοιάζουμε περισσότερο μεταξύ μας παρά με τους υπόλοιπους καθαρόαιμους Ευρωπαίους. Η συνεργασία μου με τον Αντώνη έγινε και επειδή η πρέσβειρα μας εδώ είναι φίλη με τον Αντώνη. Τον συμπάθησα από το πρώτο δευτερόλεπτο, είναι πολύ cool, καθόλου εγωιστής, ήξερε από πριν για μένα. Στην πραγματικότητα είμαι φαν του Αντώνη. Ως Λιβανέζος νιώθω πολύ κοντά στον ελληνικό πολιτισμό. Αγαπάμε τα ίδια πράγματα, «μισούμε» τους ίδιους ανθρώπους, οπότε νομίζω έχουμε πολλά κοινά! (γέλια)

Θα τραγουδήσεις Ελληνικά;

Η συναυλία θα έχει ένα πολύ ξεχωριστό twist, γιατί ο Αντώνης θα τραγουδήσει ένα λιβανέζικο τραγούδι στα ελληνικά. Και προσπαθούμε να κάνουμε ένα από τα τραγούδια του στα αραβικά. Τώρα είμαστε σε διαδικασία να κάνουμε το «Μπορεί να βγω» με αραβικό beat, να γίνει πιο αισθησιακό. Είναι συναρπαστικό!

Έχεις σκεφτεί να κάνεις και άλλες συναυλίες μαζί με τον Αντώνη Ρέμο;

Ναι, η δεύτερη συναυλία μας μάλιστα θα ανακοινωθεί σύντομα και θα γίνει στη Βηρυτό.

Οι γονείς σου έπαιζαν πιάνο;

Όχι, αλλά λάτρευαν τη μουσική. Όταν άρχισα να παίζω μουσική ήμουν πάρα πολύ μικρός, μόλις τεσσάρων. Στα έξι μου, με πήγαν στο Προεδρικό Μέγαρο για να παίξω. Στα οκτώ, συνέθετα. Ο λόγος που δέθηκα με το πιάνο και το αγάπησα πολύ είναι γιατί μεγάλωσα κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Λίβανο, οπότε απλά πράγματα που για άλλους ήταν αυτονόητα, για εμένα δεν ήταν. Σε περιόδους βομβαρδισμού που δεν είχαμε ηλεκτρικό ρεύμα, εγώ είχα το πιάνο μου. Μπορούσα να παίζω, δεν είχα ανάγκη ούτε μπαταρίες, ούτε το ρεύμα. Είχα ένα είδος αυτονομίας αν θέλεις.

Tο όνειρό σου ήταν να γίνεις επαγγελματίας μπασκεμπολίστας, τι συνέβη και άλλαξες πορεία;

Όταν άρχισα να μεγαλώνω, εκεί στα 13-14, μόνο τα κορίτσια έπαιζαν πιάνο στο ωδείο. Στη συναυλία που γινόταν στο τέλος της χρονιάς, ήμουν εγώ και 14 κορίτσια (γέλια). Εκείνη την εποχή ταυτόχρονα έπαιζα μπάσκετ και ήμουν καλός, οπότε άρχισα να αφήνω τη μουσική και να ασχολούμαι με αυτό. Και κάπου το 1994 με πήγαν στην ομάδα μπάσκετ της Βηρυτού, την Homenetmen που υπάρχει εδώ και 100 χρόνια. Τότε αποφάσισα πως θα ‘θελα να ασχοληθώ επαγγελματικά. Και το λάτρεψα. Αλλά το 2001, υπήρξε πρόβλημα με την ασφάλισή μου, γιατί έπρεπε να ασφαλίσω τα χέρια μου, οπότε έπρεπε να φύγω. Ήδη έβγαζα λεφτά από τη μουσική από τα 16 μου. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν η ομάδα έπεσε στη δεύτερη κατηγορία, στεναχωρήθηκα πολύ. Αποφάσισα να τους βοηθήσω κι έτσι ανέλαβα την ομάδα, έγινα πρόεδρός της και έφτιαξα ένα 5ετές πλάνο έτσι ώστε το 2018, που έκλεισαν 100 χρόνια ύπαρξης της ομάδας, να είναι πρωταθλήτρια. Και το πέτυχα. Κερδίσαμε το πρωτάθλημα, το κύπελλο, τα πάντα. Είχαμε την καλύτερη ομάδα. Και σε αυτό το σημείο είχα πολλούς ατζέντηδες από την Ελλάδα που έβρισκαν τους παίκτες. Υπήρξε και ένας Λιβανέζος, ο οποίος συνεργαζόταν με τον Παναθηναϊκό. Υπήρχαν παίκτες που έβλεπε ο Παναθηναϊκός και δεν τους ήθελε, κι τους παίρναμε εμείς. Οπότε πάντα είχα καλή σχέση με τους Έλληνες. Μετά τη νίκη του πρωταθλήματος, δεν ξαναέβαλα για πρόεδρος. Παραιτήθηκα από τον ρόλο πριν δέκα μέρες. Ήταν χρονοβόρο και κοστοβόρο.

Πώς ήταν το συναίσθημα να είσαι μόνος σου με 14 κορίτσια; Είχες πρόβλημα με τους φίλους σου επειδή έπαιζες πιάνο;

Ένιωθα ντροπή. Συνήθως δεν έλεγα στους φίλους μου ότι έχω κάποια παράσταση. Κάθε ηλικία όμως έχει τα δικά της κίνητρα. Όταν είσαι μικρός, 8-9 χρόνων, θέλεις μόνο να ικανοποιήσεις τους γονείς σου. Όταν είσαι 13-14 σε νοιάζουν τα κορίτσια. Κι εγώ ήμουν σε σχολείο που είχε ως επί το πλείστον κορίτσια. Και τότε συνειδητοποίησα ότι δεν χρειαζόμουν τα καινούρια παπούτσια Nike ή το καινούριο Levi’s jean, μπορούσα απλώς να τραγουδάω και να παίζω μουσική. Εκείνη την εποχή ήταν της μόδας οι μπαλάντες, και ειδικά στον Λίβανο ακούμε αρκετή γαλλική μουσική. Οπότε έπαιζα γαλλικές μπαλάντες, αλλά και ελληνική μουσική όπως τη Φραγκοσυριανή, και δεν χρειαζόμουν τίποτα άλλο. Είχα όποιο κορίτσι ήθελα! Αυτό ήταν κίνητρο για εμένα. Αργότερα, τα χρήματα έγιναν κίνητρο. Όταν άρχισα να βγάζω τα δικά μου χρήματα ήμουν 16 ετών, κι έπαιζα σε piano bars και οπουδήποτε αλλού μπορούσα. Και μου άρεσε πολύ. Μου άρεσε γιατί μπορούσα να κάνω αποταμίευση και να πάω ένα ταξίδι στην Ρώμη, για παράδειγμα. Μπορούσα να αποταμιεύσω για να πάρω το πρώτο μου αυτοκίνητο, στα 18. Είχα το μέλλον μου στα χέρια μου. Δεν χρειαζόμουν κανέναν. Όταν ήμουν 16 ο πατέρας μου πέθανε και δεν ζήτησα ούτε ένα δολάριο, ένιωθα ντροπή να ζητήσω. Το να δουλεύεις σου δίνει την ικανοποίηση του να μη χρειάζεται να ζητήσεις. Τώρα, το κίνητρό μου έχει αλλάξει. Το κίνητρό μου είναι να παίζω σε μεγαλύτερους συναυλιακούς χώρους, να παίρνω τη μουσική μου και να σπάω τους φραγμούς. Ήμουν ο πρώτος Λιβανέζος που έπαιξε στην όπερα του Ντουμπάι, o πρώτος Λιβανέζος που έπαιξε στην Όπερα του Σίδνεϋ. Είναι λίγο ρίσκο να σπας αυτούς τους φραγμούς και για να είμαι ειλικρινής, με τρομάζει λίγο. Γιατί δεν έχω κάποια υποστήριξη πίσω μου, όπως στο Ντουμπάι. Για παράδειγμα, όταν έπαιξα στο Λος Άντζελες, υπάρχουν 2 εκατομμύρια Αρμένιοι στο Λος Άντζελες. Μέχρι και οι Kardashians έχουν καταγωγή από την Αρμενία.

Ναι, οι Kardashians είναι φαν της μουσικής σου. Ταυτόχρονα με όλα αυτά σπούδασες και Νομική.

Η οικογενειακή επιχείρηση έχει να κάνει με ακίνητα, οπότε κατά κάποιο τρόπο χρειαζόταν και ένα πτυχίο.

Ποια είναι η συνεργασία που θα ήθελες περισσότερο να κάνεις;

Έχω συνεργαστεί με πολλούς. Έχω συνεργαστεί με τον Wyclef Jean, τον Γάλλο rapper Diams, τους Raul Di Blasio και Mario Reyes από τους Gipsy Kings, με πολλούς ανθρώπους που με έχουν εμπνεύσει. Συνήθως κάνω λιγότερες συνεργασίες και περισσότερο τα δικά μου shows. Αυτό που θα κάνουμε τώρα με τον Αντώνη θα το πάμε και στη Βηρυτό, και ίσως στις ΗΠΑ. Το πρόβλημα με την ελληνική μουσική, είναι το ίδιο με την αρμένικη μουσική. Μόνο οι Έλληνες μιλάνε ελληνικά. Γι’ αυτό καλλιτέχνες όπως ο Yianni κάνουν πιο εύκολα διεθνή καριέρα από ότι καλλιτέχνες όπως ο Ρέμος. Ο Yianni παίζει μόνο τη μουσική του. Ο Αντώνης τραγουδάει στα ελληνικά κι αυτό τον περιορίζει, όπως συμβαίνει και με τους Αρμένιους τραγουδιστές. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε τώρα, είναι να διευρύνουμε τον ορίζοντα, κάνοντας ντουέτα στα αραβικά. Πολλά εκατομμύρια άνθρωποι μιλάνε αραβικά. Ή αγγλικά, ή ισπανικά. Προσπαθούμε να κάνουμε κάτι με τους Gipsy Kings, γιατί είναι φίλοι μου. Θα ήταν πολύ ωραία συνεργασία, ο Αντώνης με τους Gipsy Kings. Και με τον Wyclef. Θα είχε ενδιαφέρον. Λίγα ελληνικά τραγούδια μπορούν να παρουσιαστούν διεθνώς, όπως της Νάνας Μούσχουρη, του Ντέμη Ρούσσου και της Άννας Βίσση.

Από πού αντλείς έμπνευση; Σε ποιο μέρος ή ποια ώρα της ημέρας δουλεύεις;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ώρα ή μέρος. Χρειάζεται απλώς να έχεις μια κανονική ζωή, και να συναντηθείς με την «στιγμή». Κι αυτή η στιγμή είναι πάντα και παντού. Πάντα συνθέτω. Ποτέ δεν πρόκειται να κλειστώ στο στούντιο και να γράψω τέσσερα τραγούδια. Τώρα δουλεύω ένα τραγούδι που ηχογράφησα στη Νιγηρία. Δεν έχω περιορισμό, κάνω ό,τι θέλω να κάνω. Αν θέλω να προσθέσω ελληνικές επιρροές, θα το κάνω. Δεν σκέφτομαι ότι στους φίλους μου αρέσει περισσότερο το οριεντάλ. Κάνω ό,τι νιώθω που βγαίνει αβίαστα.

Οπότε εμπνέεσαι από τα ταξίδια σου;

Πολύ. Στο album μου, Nomad, έχω πολλά τραγούδια που τα έχω ηχογραφήσει στη Σιγκαπούρη, στη Σρι Λάνκα… Υπάρχει και τραγούδι που έχω ονομάσει Singapore. Και λατρεύω την επιρροή από την ινδική ατμόσφαιρα. Γιατί στη Σιγκαπούρη υπάρχει μίξη ινδικού, μαλαισιανού και κινέζικου στοιχείου. Οπότε τα νιώθεις όλα αυτά με μια σύγχρονη οπτική. Είμαι πάντα ανοιχτός στη στιγμή της έμπνευσης.

Ταλέντο και προσπάθεια χρειάζεται να είναι σε πλήρη ταύτιση;

Ναι. Κι αυτό είναι η πρόκληση. Δεν είναι εύκολο. Γιατί η μουσική βασίζεται στους εαυτούς μας. Τώρα, αν πέσω, και σπάσω το χέρι μου, τελείωσε. Οπότε είναι κάτι που δεν μπορείς να κληροδοτήσεις στα παιδιά σου. Υπάρχει μαζί με εσένα, πάει και έρχεται. Πρέπει να παραμένεις έτοιμος και σε φόρμα. Να δουλεύεις σκληρά. Δεν είναι εύκολο. Ένας στο ένα εκατομμύριο τα καταφέρνει. Πίστεψέ με.

Υπάρχει κάποια συναυλία σου που θα θυμάσαι για το υπόλοιπο της ζωής σου;

Φυσικά, η πρώτη συναυλία που έκανα. Η πρώτη μεγάλη. Ήταν στον Λίβανο, σε ένα υπέροχο μέρος. Θα κάναμε τη συναυλία μέσα, όπου μπορούσαν να καθίσουν 250 άτομα. Αλλά ο πατέρας μου ήρθε και μου είπε «Ας την κάνουμε έξω. Χωράει 1000 άτομα». Του είπα «Τι λες; Τρελάθηκες; Ποιος θα έρθει να με δει;», Μου είπε «Μην ανησυχείς. Θα έρθουν». Είχε δει περισσότερα από όσα έβλεπα εγώ. Είχε δει το ταλέντο μου. Ακόμα και στο σχολείο, όταν είχα κακούς βαθμούς, μου έλεγε να μην ανησυχώ και να αφοσιωθώ στη μουσική μου. Και 1.000 άτομα ήρθαν. Αυτή ήταν η πρώτη μου συναυλία.

Οπότε ο πατέρας σου ήταν ο βασικός αρωγός της προσπάθειας σου.

Ναι. Είδε την καριέρα μου. Το είδε όλο. Ήξερε. Αλλά πέθανε πριν προλάβει να με δει να παίζω στην όπερα του Σίδνεϋ. Θα ήθελε πολύ να το δει αυτό. Αλλά κατά κάποιο τρόπο είναι μαζί μου... Και μου δίνει κουράγιο. Οι γονείς μου επένδυσαν πολλά σε εμένα, γιατί τη δεκαετία του ’80 πλήρωναν 100 ευρώ την εβδομάδα (πολλά λεφτά για εκείνη την εποχή). Ο πατέρας μου πίστευε ότι ο καθηγητής είναι πολύ σημαντικός. Οπότε συνήθιζα να κάνω μαθήματα με δύο εντελώς διαφορετικούς καθηγητές πιάνου. Η μια ήταν μια κυρία, ο άλλος ένας άντρας. Η καθηγήτρια ήταν πιο περιπετειώδης, ο καθηγητής πιο κλασικός, κι έτσι είχα τη δυνατότητα να μάθω από τους χαρακτήρες τους αλλά και από το ότι μου έδιναν τη δυνατότητα να πειραματίζομαι. Μπορούσα να παίζω Σοπέν ή Ραχμάνινοφ και να τους δίνω οριεντάλ στοιχεία. Οι άνθρωποι που έκαναν μάθημα πριν από εμένα, συνήθως κορίτσια, πολλές φορές έμεναν παραπάνω, για να ακούσουν το μάθημά μου, και οι άνθρωποι που είχαν μάθημα μετά από εμένα, ερχόντουσαν νωρίτερα. Άρχισα να νιώθω κάπως σαν κλόουν, τους έκανα να γελάνε, έκανα show.

Οπότε εκτός από το μουσικό ταλέντο, έχεις και το χάρισμα της επικοινωνίας.

Ναι, δεν το έκανα επίτηδες όμως. Αν δεις τις φωτογραφίες από τα shows μου, το ζω. Πλέον έχω μια πολύ κοντινή σχέση με το μουσικό μου όργανο, το κατέχω, δεν αφήνω το πιάνο να με ελέγξει, το ελέγχω εγώ. Ο τρόπος με τον οποίο παίζω με κάνει να νιώθω πολύ άνετα. Το πιο σημαντικό είναι νομίζω, ό,τι κι αν κάνεις να μην είναι μεγαλύτερο από εσένα. Να σου ταιριάζει, να το κατέχεις. Ό,τι δουλειά κι αν κάνεις πρέπει να την ελέγχεις εσύ, όχι εκείνη εσένα. Το ίδιο συμβαίνει και με τη μουσική. Όταν παίζεις μπροστά σε 25.000 άτομα, σε άλλο 12.000, σε άλλο 8.000 άτομα, όταν κατέχεις το αντικείμενό σου, μπορείς να κερδίσεις το κοινό και αυτό είναι μαγικό. Το να είσαι μουσικός είναι πολύ διαφορετικό από το να είσαι performer. Έχω μαζί μου πολύ ταλαντούχους μουσικούς, που δε θα μπορούσαν ποτέ να κάνουν αυτό που κάνω. Κι εγώ δεν μπορώ να κάνω αυτό που κάνουν. Το να είσαι μουσικός είναι πολύ διαφορετικό από το να είσαι performer.

Έχεις κερδίσει πολλά βραβεία. Ποιο από αυτά θεωρείς σημαντικότερο;

Για να είμαι ειλικρινής, τα βραβεία είναι ωραία γιατί σου προσφέρουν κίνητρο. Μου έχουν δοθεί πολλά βραβεία, αλλά έχω αρνηθεί κάποια. Κάποια βραβεία έχουν καταλήξει να μοιάζουν σαν να τα αγοράζεις, και εγώ αρνούμαι να αγοράσω ένα βραβείο. Αυτή την περίοδο περιμένω κάτι πολύ σημαντικό. Αν έρθει, ήρθε. Αν δεν συμβεί, δεν συνέβη...

Ίσως ένα βραβείο για κάποια ταινία…

Όχι, αλλά κάτι εξίσου σημαντικό.

Πόσο δύσκολο είναι να έχεις οικογένεια και παιδιά με την δουλειά που κάνεις;

Έχω τρία παιδιά. Δύο γιους και μία κόρη. Το δύσκολο με τα παιδιά, ειδικά τους γιούς, είναι η σύγκριση με τον πατέρα, γι' αυτό δεν τους αφήνω να παίζουν πιάνο. Δεν θέλω να νιώσουν ότι απέτυχαν, αν δεν γίνουν καλύτεροι από εμένα. Και για αυτούς, το να γίνουν καλύτεροι από εμένα, είναι μεγάλο ρίσκο. Υπάρχει η πιθανότητα να γίνουν ή να μη γίνουν, αλλά δεν τους αρέσει καν η μουσική. Στην ηλικία τους (ο ένας είναι 8, ο άλλος είναι 10) έπαιζα ήδη σε συναυλίες. Ο μικρός μου γιος δε δίνει δεκάρα για τη μουσική, είναι αθλητής, θέλει να παίξει στη Γιουβέντους. Είναι πολύ καλός ποδοσφαιριστής. Η κόρη μου, είναι τριών, ίσως εκείνη να το ‘χει, γιατί τραγουδάει πολύ σωστά, ολόσωστα. Χορεύει, παίζει πιάνο, είναι καλλιτέχνιδα. Είναι τριών και μπορεί να ψυχαγωγήσει. Νομίζω ότι εκείνη θα μπορούσε να έχει κληρονομήσει τα καλλιτεχνικά μου γονίδια.

Επίσης είναι η μικρότερη και κορίτσι, άρα η αρχηγός της οικογένειας... (γέλια)

Είναι το αφεντικό, είναι σκληρή αλλά θηλυκό και πολύ δυναμική. Είναι μια σύγχρονη γυναίκα.

Νιώθεις ότι αν οι άνθρωποι μπορούσαν να επικοινωνήσουν μόνο μέσω της μουσικής, ο κόσμος θα ήταν καλύτερος;

Κατά τα γνώμη μου, όχι, γιατί πιστεύω στις λέξεις. Οι λέξεις είναι όμορφες. Τι θα ήταν ένα τραγούδι χωρίς τις λέξεις; Σαν άνθρωπος χωρίς ψυχή. Μου αρέσει πολύ να επικοινωνώ και πιστεύω ότι οι λέξεις μπορεί να κάνουν μεγάλο κακό, αλλά μπορούν να λύσουν και πολλά προβλήματα.

Info:

Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, ώρα 19:30

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)

Για να προμηθευτείτε τα εισιτήριά σας, μπείτε στο www.viva.gr

H φωτογράφηση έγινε στο Academia of Athens Hotel