Η Λίνα Μενδώνη απαντά για τη σειρά «Μέγας Αλέξανδρος»: Το Υπουργείο δεν ασκεί λογοκρισία στην τέχνη - Οι ιστορικές ανακρίβειες
JTeam
14 Φεβρουαρίου 2024
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, τοποθετήθηκε για τη σειρά του Netflix για τον Μέγα Αλέξανδρο, έπειτα από σχετική ερώτηση που έγινε στη Βουλή. Συγκεκριμένα, απάντησε στον Πρόεδρο του κόμματος ΝΙΚΗ, Δημήτρη Νατσιό, ο οποίος έκανε επίκαιρη ερώτηση με θέμα «Απαράδεκτη η σειρά του Netflix για τον Μέγα Αλέξανδρο».
Η Λίνα Μενδώνη απάντησε «το απολύτως αυτονόητο», όπως η ίδια το χαρακτήρισε. «Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ασκεί λογοκρισία στην τέχνη», ούτε προβαίνει σε πράξεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη δίωξη ή την απαγόρευσή της. «Δεν χειραγωγεί, δεν περιορίζει, δεν ελέγχει τη διάδοση πληροφοριών και ιδεών, ούτε προληπτικά ούτε κατασταλτικά». Πρόσθεσε πως η λογοκρισία καταλύει τη δημιουργία θέτοντας ζητήματα περιεχομένου αι ουσίας, ενώ αποτελεί ίδιον αυταρχικών καθεστώτων.
«Τον Αλέξανδρο κατέστησαν "Μέγα" η διαχρονική ακτινοβολία των επιτευγμάτων και της προσωπικότητάς του που γέννησαν ένα νέο και διαφορετικό κόσμο. Οι κατακτήσεις και οι ιδρύσεις πόλεων, το άνοιγμα νέων δρόμων και επικοινωνίας και διακίνησης ανθρώπων και ιδεών, ο συγκερασμός πολιτιστικών και θρησκευτικών εμπειριών, παραδόσεων και αντιλήψεων, η ανάπτυξη μιας κοινής φυσικής και συμβολικής γλώσσας, η διαμόρφωση ενός ενιαίου γεωγραφικού και πολιτισμικού χώρου, δημιούργησαν για πρώτη φορά παγκόσμια και πανανθρώπινη κοινότητα, την Οικουμένη. Ο Αλέξανδρος διδάχτηκε από τον Αριστοτέλη ρητορική, ηθική και πολιτική. Οι αριστοτελικές αξίες βασίζονται στην άσκηση του ορθολογισμού, δηλαδή στην αναζήτηση της αιτίας των πραγμάτων, την ακαταπόνητη επιδίωξη στόχων, την άσκηση στις ηθικές αρετές της εγκράτειας, της σωφροσύνης και του μέτρου. Θεμελιώδες στοιχείο στην σκέψη του Αριστοτέλη είναι η φιλία που βασίζεται στην αρετή και το αγαθό. Όταν ασκείς εξουσία είσαι κυρίαρχος του κόσμου, είσαι ηγέτης, στηρίζεσαι στους φίλους, με την αριστοτελική έννοια, δηλαδή σε έναν κύκλο ανθρώπων απόλυτα πιστών και αφοσιωμένων έως θανάτου που περιβάλλουν τον ηγέτη, τον στηρίζουν, τον συμβουλεύουν. Για το θέμα της σχέσης με τον Ηφαιστίωνα δεν υπάρχει καμία αναφορά στις πηγές που να ξεφεύγει από τα όρια της φιλίας, όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης», προχώρησε και τόνισε ότι τα παραπάνω στοιχεία της προσωπικότητας του Αλεξάνδρου δεν αναδεικνύονται στη σειρά του Netflix, «η οποία δεν εξυπηρετεί την ιστορική αλήθεια».
Στη συνέχεια, παρέθεσε κάποιες ιστορικές ανακρίβειες της σειράς:
- Όταν ο Αλέξανδρος νίκησε τα στρατεύματα του Δαρείου στον Ισσό ποταμό (το 333 π.Χ.), ο τελευταίος εγκαταλείπει την οικογένεια του και τρέπεται σε φυγή. Η μητέρα του Δαρείου Συσίγαμβις, η γυναίκα του Στάτειρα Β’ και η κόρη του Στάτειρα Γ’ θρηνούν, πιστεύοντας ότι ο Δαρείος έχει σκοτωθεί στη μάχη. Ο Αλέξανδρος στέλνει αγγελιοφόρο, τον Λεοννάτο, για να τους μηνύσει ότι Πέρσης βασιλιάς είναι ζωντανός. Όταν ο Αλέξανδρος εμφανίζεται στη βασιλική σκηνή μαζί με τον Ηφαιστίωνα, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, είναι η μητέρα του Δαρείου, η οποία πέφτει στα πόδια του, και όχι η γυναίκα του, όπως εσφαλμένα παρουσιάζεται στη σκηνή της σειράς. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Αλέξανδρος αρνείται να συναντήσει ξανά την γυναίκα του Δαρείου για να μην τον προσβάλει τον αντίπαλό του. Καμία πηγή δεν μαρτυρεί ότι η Στάτειρα Β’ γέννησε το παιδί του Αλεξάνδρου. Αυτή ήταν η κόρη του Δαρείου, Στάτειρα Γ’, την οποία ο Αλέξανδρος νυμφεύθηκε στο πλαίσιο των πολιτικών γάμων, που τέλεσε με σκοπό την νομιμοποίηση των κατακτήσεων στα μάτια των γηγενών πληθυσμών. Όταν η Σισύγαμβις έμαθε το τέλος τού Αλεξάνδρου αυτοκτόνησε από την λύπη της. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η στάση του προς τις γυναίκες των αντιπάλων του, που χαρακτηρίζεται από απόλυτο σεβασμό και διάθεση προστασίας (είναι γνωστή η επιβολή ακόμη και της θανατικής ποινής σε μέλη του στρατεύματός του που, παρακούοντας τις εντολές, διέπραξαν βιασμό). Το φαινόμενο αυτό αποτελεί διαχρονικά εξαίρεση στα πολεμικά ήθη και δηλώνει τις προθέσεις του και την πολιτική της ενοποίησης των εθνών/φυλών.
- Μετά την κατάληψη της Αιγύπτου, ο Αλέξανδρος παρουσιάζεται στη σειρά να πολεμά με αιγυπτιακή ενδυμασία. Αυτό δε συνέβη ποτέ. Ο Αλέξανδρος πολεμούσε πάντα ως Μακεδόνας, με τον οπλισμό των Μακεδόνων. Η σειρά τονίζει υπερβολικά την επιρροή του Αιγυπτιακού πολιτισμού στον Αλέξανδρο, γεγονός που δεν τεκμαίρεται από τις πηγές. Ο Αλέξανδρος, σύμφωνα με την αρχαία γραμματεία όμως, αποδεχόταν τους τίτλους του κάθε λαού που κατακτούσε, ώστε να νομιμοποιείται ως ηγέτης τους.
- Στη σειρά υποβαθμίζεται το επεισόδιο με τον Γόρδιο δεσμό. Ο Αλέξανδρος ταξίδεψε χιλιόμετρα, ώστε να φτάσει στο λιμάνι του Γόρδιου και μπροστά σε πλήθος κόσμου να κόψει τον Γόρδιο δεσμό. Ήταν μία ακόμη ιδιοφυής πολιτική κίνηση του μεγάλου στρατηλάτη για να εδραιώσει τη φήμη και την ισχύ του σε εχθρούς και φίλους.
- Όταν η καθηγήτρια Jennifer Finn, του Πανεπιστημίου Loyola του Σικάγο, ορθά αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος περιβάλλεται από έναν κύκλο στενών φίλων, που τον στηρίζουν σε όλη την πορεία του, όπως ο Ηφαιστίων και ο Πτολεμαίος, δεν κάνει ούτε στοιχειώδη μνεία στις σπουδές του δίπλα στον Αριστοτέλη, στη διδασκαλία του φιλοσόφου και στην έννοια της παροιμιώδους αριστοτελικής φιλίας.
- Ο διακεκριμένος καθηγητής Lloyd Llewellyn-Jones του Πανεπιστημίου Cardiff στην Ουαλία, μελετητής του περσικού πολιτισμού, περιγράφει την Βαβυλώνα ως κέντρου πολιτισμού, που αναμφισβήτητα ήταν. Δεν υπάρχει όμως καμία αναφορά στη σειρά του Netflix για τον ελληνικό πολιτισμό, για τις θεμελιώδεις αξίες του, τη δημοκρατία και τη φιλοσοφία. Γιατί ο Αλέξανδρος εκστράτευσε στη Μικρά Ασία; Για να απελευθερώσει τις πόλεις-κράτη της περιοχής από τη τυραννία των Περσών. Αυτή ήταν η επιθυμία και ο διακαής πόθος του Ισοκράτη, του Φιλίππου του Β΄, του ίδιου του στρατηλάτη. Ο Αλέξανδρος απελευθερώνει τις ελληνικές πόλεις -την κοιτίδα της φιλοσοφίας- και επαναφέρει τη δημοκρατική λειτουργία τους. Αυτό δεν αναφέρεται πουθενά στη σειρά.
- Η σχέση του Ανακτόρου των Αιγών, όπως παρουσιάζεται στη σειρά, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την μορφή και την αρχιτεκτονική του ανακτορικού συγκροτήματος που έχει ανασκάψει και αναστηλώσει η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού.