«Ισότητα δεν θέλατε;» - Ισότητα θέλαμε και, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, θα την πάρουμε το 2158
Στεφανία Παπαδημητρίου
13 Ιουνίου 2024
«Ισότητα δεν θέλατε; Σηκώστε με το ένα χέρι τον καναπέ τώρα για να σκουπίσετε από κάτω, γιατί εμείς όταν πλένουμε πιάτα δεν ζητάμε βοήθεια». Αυτό είναι tweet από το 2017. «Βλέπω σε αυτοκίητο γυναίκα να οδηγεί και τον άντρα δίπλα με απλωμένα τα πόδια πάνω στο ταμπλό. Ισότητα δεν θέλατε; Καλά να πάθετε». Αυτό είναι tweet από το 2016. «Ισότητα δεν θέλατε; Να πηγαίνατε στρατό», αυτό δεν υπάρχει στο Χ αλλά το έχεις ακούσει πολλές φορές στη ζωή σου. «Ισότητα δε θέλατε; Άρα μπορώ να σε χτυπήσω και να μη γίνει τίποτα» -αν το έχεις ακούσει έστω μία φορά, έχεις την τέλεια αφορμή να μην ξαναμιλήσεις στον άνθρωπο που το είπε.
Η αλήθεια είναι ότι ισότητα θέλαμε. Ισότητα θέλουμε και ισότητα θα διεκδικούμε καθημερινά, μέχρι να την πάρουμε. Και, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), για να επιτευχθεί η έμφυλη ισότητα θα χρειαστεί να περάσουν 134 χρόνια (ή πέντε γενιές. Μπορείς να πεις στον εαυτό σου αυτό που σε κάνει να απελπίζεσαι λιγότερο). Στην περσινή έκθεση, απαιτούνταν 131 χρόνια. Δεν είναι τυπογραφικό. Είδαμε το «εμπρός-πίσω» να γίνεται πραγματικότητα.
Η Παγκόσμια Έκθεση για το Χάσμα των Φύλων του WEF, η οποία δημοσιεύεται για 18ο έτος, είναι ένας ετήσιος δείκτης για την ισότητα των φύλων. Η βάση σύγκρισης περιλαμβάνει 4 παράγοντες: οικονομική συμμετοχή και ευκαιρίες, εκπαιδευτικό επίπεδο, υγεία και επιβίωση και πολιτική ενδυνάμωση.
Η ισότητα δεν έχει να κάνει με το ποιος πληρώνει στα ραντεβού, ούτε με το πώς αποφασίζει μία οικογένεια να χωρίσει στα δύο τις δουλειές του σπιτιού (το κλειδί στο τελευταίο παράδειγμα, είναι η φράση «στα δύο»). Η ισότητα είναι πολλά παραπάνω.
Ας δούμε τι συμβαίνει στην πολιτική, πολύ απλά, πολύ σύντομα. Δεν θα το πάμε καν μακριά, θα κοιτάξουμε μονάχα εγχώρια δεδομένα, εντελώς επιφανειακά -χωρίς περαιτέρω έρευνα, χωρίς αναζήτηση περιστατικών σεξισμού που κουκουλώθηκαν. Η Αλέκα Παπαρήγα, μακροβιότερη Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ και δεύτερη γυναίκα επικεφαλής πολιτικού κόμματος στην Ελλάδα, έγινε αντικείμενο χλευασμού λόγω της εξωτερικής της εμφάνισης. Το 2007, όταν η Όλγα Κεφαλογιάννη μπήκε στη Βουλή, ήταν 30 ετών και το μπούστο της είχε γίνει πρωτοσέλιδο. Το 2016, όταν η Έφη Αχτσιόγλου ανέλαβε το υπουργείο Εργασίας, δημοσιεύματα διέδιδαν ψευδείς ειδήσεις για την προσωπική της ζωή, γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε μία γυναίκα να γίνει υπουργός. Μέχρι κι η Φώφη Γεννηματά δέχθηκε mansplaining στη Βουλή.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τώρα, το 2023 οι γυναίκες κατείχαν περίπου το 27% των κοινοβουλευτικών εδρών και το 23% των υπουργικών θέσεων, ενώ αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 10% των αρχηγών κρατών στον κόσμο. Και το 50% τους δεν έχει δικαίωμα ψήφου, κάτι που εμείς θεωρούμε δεδομένο μεν, αλλά οι γιαγιάδες των περισσότερων γεννήθηκαν σε μία εποχή που ήταν αδιανόητο.
Φέτος, τα πράγματα ίσως είναι διαφορετικά. «Με περισσότερες από 60 εθνικές εκλογές το 2024 και με τον μεγαλύτερο παγκόσμιο πληθυσμό στην ιστορία να ψηφίζει, η πολιτική εκπροσώπηση των γυναικών και το συνολικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων θα μπορούσαν να βελτιωθούν», αναφέρει η έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Ήδη, πριν από μερικές ημέρες, το Μεξικό ψήφισε την πρώτη του πρόεδρο, την Κλαούντια Σεϊνμπάουμ, η εκστρατεία της οποίας περιελάμβανε δεσμεύσεις για τη μείωση της βίας κατά των γυναικών. Δεν είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι, ωστόσο.
Φεύγουμε από την πολιτική και πάμε στην εργασία. Γενικολογώντας, το έμφυλο μισθολογικό χάσμα είναι μεγάλο, κανένας άνδρας δεν θα ερωτηθεί, σε συνέντευξη, αν έχει σκοπό να γίνει πατέρας μέσα στην επόμενη πενταετία, ούτε θα τον κατηγορήσουν πως συνευρέθηκε με κάποια manager για να πάρει προαγωγή. Δεν θα χρειαστεί να παλέψει τριπλά για να αποδείξει την αξία του, όταν ανταγωνίζεται γυναίκες, ούτε θα τον ρωτήσουν ποτέ «πώς βρίσκει την ισορροπία μεταξύ καριέρας και οικογένειας».
Στα συγκεκριμένα, τώρα, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αναφέρει: «Η έλλειψη ουσιαστικών και εκτεταμένων αλλαγών επιβραδύνει σημαντικά τον ρυθμό προόδου για την επίτευξη της ισότητας». Σχετικά με τις επαγγελματικές ευκαιρίες και τις οικονομικές απολαβές, η ισότητα έχει επιτευχθεί κατά 60,5% -σίγουρα καλύτερο από το τίποτα, όμως δεν αρκεί. Δεν αρκεί, κι αυτό αποδεικνύεται από τη στάση της Ισλανδίας, της χώρας που σημειώνει το υψηλότερο ποσοστό ισότητας τα τελευταία 14 χρόνια.
Πίσω στον Οκτώβρη του 2023, οι Ισλανδές αγωνίστηκαν για την «απόλυτη ισότητα». Απέργησαν, κατέβηκαν σε πορεία -μαζί τους, ήταν κι η Πρωθυπουργός της χώρας.
«Όπως γνωρίζετε, δεν έχουμε πετύχει ακόμη τους στόχους μας για απόλυτη ισότητα, και εξακολουθούμε να παλεύουμε κατά του μισθολογικού χάσματος των φύλων, που είναι απαράδεκτο το 2023», είπε σε τηλεοπτική συνέντευξη. «Επίσης, ακόμη μαχόμαστε ενάντια στην έμφυλη βία, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνησή μου».
Στην Ελλάδα, οι γυναίκες απέργησαν πρώτη φορά το 1892. Ήταν οι υφάντριες του εργοστασίου των αδελφών Ρετσίνα στον Πειραιά και ξεσηκώθηκαν εντελώς αυθόρμητα, όταν ο εργοδότης τους ανακοίνωσε τη μείωση του μισθού τους κατά 20%. Εργάζονταν 12 έως 14 ώρες την ημέρα, με το μεροκάματο τους να είναι το μισό από το αντίστοιχο των ανδρών. Από τότε φάνηκε ότι ισότητα θέλαμε. Και σήμερα ισότητα θέλουμε και ισότητα θα διεκδικούμε, μέχρι να την πάρουμε. Ίσως το κάνουμε όπως οι Ισλανδές, ίσως χρειαστεί να βρούμε άλλον τρόπο. Θα χαιρόμαστε με τις μικρές νίκες, μέχρι να έρθει η μεγάλη -ίσως αυτό να γίνει σε 134 χρόνια. Και το πιθανότερο είναι να μην το ζήσουμε ποτέ -ούτε εμείς, ούτε τα παιδιά που θα κάνουμε, αν κάνουμε, ούτε τα παιδιά τους. Πέντε (5) γενιές μετά λέει το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.
