UPDATE

"The Great Gatsby”: Το πιο παρεξηγημένο μυθιστόρημα στον κόσμο


JTeam

12 Απριλίου 2025

"The Great Gatsby”: Το πιο παρεξηγημένο μυθιστόρημα στον κόσμο
Imdb
Για πολλούς, το “The Great Gatsby” συνδέεται με τον πλούτο, την λάμψη και τα πάρτι· παρανοήσεις που ξεκίνησαν από την πρώτη του κυκλοφορία, τον Απρίλιο του 1925

Ήταν Απρίλιος του 1925, όταν ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ έγραψε το "The Great Gatsby”. Σε αντίθεση με σήμερα, που θεωρείται ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα, η πρώτη του έκδοση συνοδεύτηκε από χλιαρές κριτικές, προκαλώντας απογοήτευση στον Φιτζέραλντ που είχε δει τα προηγούμενα του να εκθειάζονται και να καταγράφουν εμπορική επιτυχία. Για την ακρίβεια, μέχρι και λίγο πριν πεθάνει, ο ίδιος είχε μετανιώσει για το έργο του. Κυρίως γιατί κανείς δεν είχε καταλάβει το νόημά του.

Έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του, το "The Great Gatsby” παραμένει ταυτόσημο με τη διασκέδαση, τα πάρτι, τη χλιδή και την άφθονη σαμπάνια. Ο λογοτεχνικός ήρωας του Φιτζέραλντ, Τζέιμς Γκάτσμπι, σύμβολο της εποχής της τζαζ, είχε παρερμηνευτεί, όπως γράφει το BBC. Δεν ήταν απλά ένας εντυπωσιακός οικοδεσπότης, αλλά και ένας λαθρέμπορος, μπλεγμένος σε εγκληματικές δραστηριότητες, του οποίου το τέλος ήταν τόσο μάταιο όσο και βίαιο. Κι όμως, το όνομά του έμεινε στη συνείδηση του κόσμου ως κάτι το φανταχτερό, δίνοντας το έτσι σε οτιδήποτε μπορούσε να φανταστεί κανείς· από κεριά μαλλιών, κολόνιες, ξενοδοχεία μέχρι και σάντουιτς.

Οι παρερμηνείες ήταν κομμάτι της ιστορίας του "The Great Gatsby” από την αρχή. Ο Φιτζέραλντ είχε εκφράσει τα παράπονά του στον φίλο του, Εντμουντ Γουίλσον, λίγο μετά την έκδοση του μυθιστορήματος, λέγοντας πως «από όλες τις κριτικές, ακόμη και τις πιο ενθουσιώδεις, καμία δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το τι μιλούσε το βιβλίο». Το πρόβλημα, τότε, ήταν πως οι κριτικοί το διάβασαν ως ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, εξού και δήλωναν απογοητευμένοι. Μάλιστα, η εφημερίδα New York World είχε γράψει στον τίτλο του κειμένου της «η τελευταία αποτυχία του Φιτζέραλντ».

Το "The Great Gatsby” έκανε μέτριες πωλήσεις και μέχρι τον θάνατο του συγγραφέα, το 1940, τα αντίτυπα της δεύτερης έκδοσης είχαν αποσυρθεί.

Τα πράγματα για το μυθιστόρημα άλλαξαν, προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Περίπου 155.000 αντίτυπα διανεμήθηκαν στον αμερικανικό στρατό. Ήταν έτσι σχεδιασμένα ώστε να χωράνε στις τσέπες τους. Ένα νέο αναγνωστικό κοινό δημιουργήθηκε εν μια νυκτί. Όπως γράφει ο Guardian, ίσως οι νεαροί άντρες που βρίσκονταν μακριά από τη συνηθισμένη ζωή τους, να νοσταλγούσαν τα κορίτσια που είχαν γοητεύσει σε απλούστερους καιρούς και να συνδέθηκαν με τον Γκάτσμπι (μια φιγούρα που άφησε σκόπιμα ο Φιτζέραλντ έτσι ώστε οποιοσδήποτε αναγνώστης να μπορεί να αποτυπώσει τα δικά του όνειρα πάνω του).

Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, το Αμερικανικό Όνειρο έδωσε μια νέα διάσταση στο "The Great Gatsby” και μέχρι τα ’60s είχε πια καθιερωθεί στο αγγλικό πρόγραμμα σπουδών για τις τάξεις του γυμνασίου. Από τότε, είχε τόσο ισχυρή παρουσία στην ποπ κουλτούρα, ειδικά στο Χόλιγουντ, που ακόμα και εκείνοι που δεν το είχαν πιάσει ποτέ στα χέρια τους, είχαν την εντύπωση πως το είχαν διαβάσει.

Το "The Great Gatsby” μετράει εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης αμερικανικής λογοτεχνίας. Έχει μεταφερθεί ως μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ, αλλά και στον κινηματογράφο. Η δεύτερη ταινία ήταν του Μπαζ Λούρμαν, το 2013, με πρωταγωνιστές τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Κάρεϊ Μάλιγκαν. O Φιτζέραλντ πέθανε το 1940, αλλά η ιστορία του για τη νοσταλγία, την αγάπη, την τάξη και την Αμερική συνέχισε να συνδέεται με κάθε νέα γενιά, εμπνέοντας καλλιτέχνες και αναγνώστες με την εξαίσια γλώσσα και το τραγικό, διαχρονικό τόξο της.