Σα να βρίσκομαι στον ομφαλό της γης. Έτσι αισθάνομαι κάθε φορά που βλέπω τη Σαντορίνη την ώρα που προσγειώνεται το αεροπλάνο. Είναι το δέος μπροστά στην Καλντέρα, είναι η θέα από το παράθυρο του σπιτιού… Η φύση στα καλύτερά της, η αγριάδα της είναι και η ομορφιά της. Στη Σαντορίνη όμως, και συγκεκριμένα στην Οία, υπάρχει ένας άλλος μικρός, επίγειος παράδεισος. Το βιβλιοπωλείο Ατλαντίς, αυτό που έχει ψηφιστεί ως ένα από τα καλύτερα του κόσμου και φιγουράρει στην πρώτη θέση του National Geographic.
#Ατλαντίς μυθικό νησί που πρωτοαναφέρθηκε στους διαλόγους του Πλάτωνα «Τίμαιος» [1] και «Κριτίας» [2] [3]. Στην περιγραφή του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα, που βρίσκεται «πέρα από τις Ηράκλειες στήλες», ήταν μια ναυτική δύναμη που είχε κατακτήσει πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης και της Λυβικής, περίπου 9.000 χρόνια πριν τον Σόλωνα (δηλαδή κατά το 9560 π.Χ.). Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.
Εκεί στη Σαντορίνη λοιπόν αναβιώνει, όχι η αίγλη της χαμένης Ατλαντίδας, αλλά μια μικρή κοινωνία ανθρώπων που τους ενώνει η αγάπη τους για το βιβλίο, μια μικρή, τρόπον τινά, κολλεκτίβα. Εάν βρεθείς στο νησί, μην παραλείψεις να επισκεφτείς αυτό το ιδιόμορφο, ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο – είναι κάτι σαν αξιοθέατο. Το Ατλαντίς έχει λίγο από το μυστήριο των ταινιών του Harry Potter και λίγο από τoν μυστικισμό του Κύκλου των Χαμένων Ποιητών. Στην τελευταία επίσκεψη, το ενδιαφέρον μου κέντρισε ένα από τα μέλη αυτής της παγκόσμιας κοινότητας βιβλιοφάγων, ο μόλις 25 ετών Σουηδός, Edwin Belin.
Λίγα λόγια για την ιστορία του Ατλαντίς:
Το 2002 μια παρέα ανήσυχων νέων με καλλιτεχνικές αναζητήσεις κάνουν διακοπές στη Σαντορίνη. Κάποια στιγμή η παρέα ξεμένει από βιβλία και βιβλιοπωλείο δεν υπάρχει στο νησί. Ένα βράδυ μετά αρκετό ποτό σε μια παρόρμηση της στιγμής, αποφασίζουν να ανοίξουν εκείνοι ένα. Έξι άτομα, μεταξύ των οποίων και μια Κύπρια. Tον πρώτο καιρό κρατούσαν ημερολόγιο, αποσπάσματα του οποίου μπορεί κανείς να διαβάσει στο site.
Λίγη τύχη, τόλμη, μεράκι και αγάπη για τις λέξεις και τα βιβλία αλλά και όραμα, συνετέλεσαν ώστε το Ατλαντίς να γίνει ένα από το πιο γνωστά βιβλιοπωλεία του κόσμου.
Για μια εικονική περιήγηση στο βιβλιοπωλείο, εδώ.
Edwin Bellin… και η «κοινωνία του Ατλαντίς»
Ο Edwin βρίσκεται στη Σαντορίνη για δεύτερη χρονιά. H πρώτη φορά ήταν μετά από μια σειρά τυχαίων γεγονότων. Επισκέφτηκε κάτι φίλους στο Παρίσι όπου και έμεινε στο βιβλιοπωλείο Sheakespeare & Company, στο οποίο από το 1951 που λειτουργεί, ο ιδιοκτήτης του George Whitman ξεκίνησε να εφαρμόζει ένα ενδιαφέρον σύστημα, με έναυσμα τις δικές του περιπλανήσεις ανά τον κόσμο, αυτό του tumbeweeding. Συγγραφείς και καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο μπορούν να μείνουν στο βιβλιοπωλείο υπό την προϋπόθεση ότι θα δουλεύουν 2 ώρες την ημέρα, να διαβάζουν ένα βιβλίο καθημερινώς και πριν φύγουν να γράψουν μια αυτοβιογραφική σελίδα, η οποία και θα κρατηθεί στο βιβλιοπωλείο. Σήμερα μετρά πάνω από 30.000 αυτοβιογραφικές ιστορίες πολλές από τις οποίες έχουν λογοτεχνικό ενδιαφέρον.
Ο Edwin έμεινε για 6 εβδομάδες στο Παρίσι μέσα στο βιβλιοπωλείο. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά για τον Κρεγκ Γουόλτσερ και το βιβλιοπωλείο του, το Ατλαντίς, όπου εφαρμόζουν το σύστημα tumbleweed. Αμέσως μετά πήγε στη Μαδρίτη στο βιβλιοπωλείο που τότε στηνόταν, το Desperate Literature, ένας από τους συνιδρυτές του οποίου ήταν και ο Κρεγκ, και κάπως έτσι «απεγνωσμένα», έμεινε μέσα στο βιβλιοπωλείο βοηθώντας τους να το στήσουν για περίπου ένα μήνα. Παρά τα 25 του χρόνια, έχει ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο. Λατινική Αμερική, Ευρώπη, Φιλιππίνες...
Γράφει μικρές ιστορίες, για την ευχαρίστησή του, όχι για να εκδοθεί. Αγαπά το διάβασμα και κυρίως τους Λατινοαμερικάνους, όπως τον Borges. Αγαπά επίσης και την ποίηση του Νερούδα, ένα βιβλίο του άλλωστε ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσει η κουβέντα μας. Του αρέσουν οι λέξεις αλλά αυτό που τον εξιτάρει είναι οι ιδέες. Ασχολείται με το ζεν βουδισμό. Είναι ένας μοναχικός ταξιδιώτης του κόσμου με μόνιμη παρέα τα βιβλία του. Είναι ντροπαλός, ενδιαφέρων, πολυδιαβασμένος.
Θα τον βρεις να διαβάζει σε μια γωνιά, να εξυπηρετεί ή απλώς να συζητά με τον έτερο “συνεπιβάτη” του στο Ατλαντίς, τον Βέλγο Γιέλε, που γράφει ποιήματα. Ενίοτε προσπαθεί να καταλάβει, να “διαβάσει” τι θα αρέσει σε κάποιον που μπαίνει μέσα . Μπορεί, πάντως, από την πρώτη στιγμή να καταλάβει εάν κάποιος μπήκε απλώς για να βγάλει μια selfie στο “διάσημο” βιβλιοπωλείο ή εάν μπήκε γιατί αγαπάει τα βιβλία.
Στο ταβάνι του βιβλιοπωλείου θα διαβάσεις όλα τα ονόματα αυτών που έχουν μείνει. Είναι γραμμένα σε σπιράλ και είναι όλοι άνθρωποι που αγαπούν το διάβασμα και τα βιβλία. Συγγραφείς ή νέοι που φιλοδοξούν να γράψουν διηγήματα, ιστορίες, ποίηματα. Ο “μύθος” του Ατλαντίς ξεκίνησε όταν ο δημοσιογράφος και συγγραφέας JeremyMercer το 2005 τοποθέτησε το Ατλαντίς στην πρώτη θέση των αγαπημένων του βιβλιοπωλείων στην εφημερίδα Guardian. Στόμα με στόμα η φήμη του βιβλιοπωλείου πήρε μυθικές διαστάσεις.
Ο Edwin θεωρεί ότι μπαίνοντας μέσα στο βιβλιοπωλείο, εάν αγαπάς τα βιβλία θα αισθανθείς τη σύνδεση. Για αυτόν που ζει και αναπνέει εκεί μέσα η ιδιαιτερότητα του έγκειται στο ότι πρόκειται για έναν χώρο με δυναμική πάρα τα λίγα τετραγωνικά του. Αισθάνεσαι αμέσως ότι όλα τα ονόματα που αναγράφονται στο ταβάνι είναι κομμάτι του βιβλιοπωλείου, της ιστορίας του και της «ψυχής» του. Μέσα στο βιβλιοπωλείο έχουν γράψει διάφορα γνωμικά, αποφθέγματα, σκέψεις όσοι έχουν μείνει σε αυτό. Έχουν φιλοτεχνήσει κομμάτια του βιβλιοπωλείου. Είναι ένα «κολάζ» εμπειριών, πεποιθήσεων, ιδεών των ανθρώπων που έχουν περάσει από το Ατλαντίς. Είναι χαρακτηριστική η πινακίδα που βρίσκεται έξω... «νοικιάζονται γάτες προς 5 ευρώ», με δεκάδες επισκέπτες να μπαίνουν μέσα ρωτώντας για την ενοικίαση της γάτας!
Τα βιβλία είναι κυρίως βιβλία που αρέσουν στους ίδιους. Μπορείς να βρεις τα πάντα! Ο ίδιος θεωρεί ότι υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα σε αυτά που αρέσουν στους ίδιους και αυτά που ζητάνε οι πελάτες. Ένα ενδιαφέρον συνονθύλευμα τίτλων ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται και πολλά σπάνια, όπως ένα βιβλίο με κουβανέζικες κάρτες προπαγάνδας της Κούβας του Κάστρο, ένα βιβλίο όπου ο Scott Fitzgerald αναλύει τα καθημερινά του έξοδα ιδιοχείρως αλλά και καθημερινές εμπειρίες του. Ένα ιδιόμορφο ημερολόγιο του οποίου αντίτυπα κυκλοφορούν περί τα 100 ανά τον κόσμο.
Ο Edwin μένει στη Σαντορίνη, σε ένα από τα πιο δημοφιλή μέρη στον κόσμο, αλλά το 90% του χρόνου του το περνάει μέσα στο βιβλιοπωλείο. Τον ρωτάω εάν έχει φίλους εδώ. Μου απαντά με πλατύ χαμόγελο “Οι φίλοι μου είναι τα βιβλία”.
Τον ακούω για ώρα και φεύγοντας μου έρχονται στο μυαλό οι στίχοι του Μαγιακόφσκι:
Μεριάστε να διαβώ έτσι όπως έρχομαι
με τα εικοσιτέσσερα μου χρόνια
δεν είμαι άντρας εγώ
είμαι ένα σύννεφο με παντελόνια.
Πολλά άλλα θα μπορούσαν να ηχούν στα αυτιά μου μέσα στο Ατλαντίς αλλά όπως μου καρφώθηκε ο Borges μετά από τόσες ώρες παρέα με τον Edwin, έτσι «κόλλησε» στο κεφάλι μου ο τζαζ ήχος από το πιάνο του Jan Johansson με τις διασκευές παραδοσιακής σουηδικής μουσικής σε τζαζ ρυθμό και συγκεκριμένα το Visa från Utanmyra για το οποίο τόσα μου είπε ο Edwin!
