«Μια φορά κι έναν καιρό…» , η πρώτη φράση που αναγράφεται σε κάθε παιδικό βιβλίο και παραμύθι. Μία φράση σαν μαγικό χαλί, που σχεδόν αμέσως σε μεταφέρει σε έναν άλλο κόσμο, σε μεταμορφώνει σε ήρωα, σε πριγκίπισσα ή σε κάνει θεατή μιας υπέροχης ιστορίας που στο τέλος κερδίζει το καλό.
Αυτά είναι τα παραμύθια. Είναι η πρώτη επαφή του ανθρώπου με το βιβλίο και είναι σαφώς στην παιδική του ηλικία.
Σαν σήμερα λοιπόν, στις 2 Απριλίου το 1805, ο διάσημος, Δανός παραμυθάς που παραμένει επίκαιρος ανά τα χρόνια, Hans Christian Andersen γεννήθηκε κι έτσι τα τελευταία χρόνια τα γενέθλιά του μετατράπηκαν σε μία μέρα αφιερωμένη στο παιδικό βιβλίο. Παγκόσμια μέρα Παιδικού Βιβλίου σήμερα και είμαι σίγουρη ότι όλοι έχουμε μνήμες από τις εικόνες του αγαπημένου μας παραμυθιού, την φιγούρα της μαμάς ή του μπαμπά να κρατά ένα βιβλίο και να αφηγείται ιστορίες όμορφες, αλλιώτικες, μοναδικές.
Τα παραμύθια μου αφήνουν παρόμοια αίσθηση με αυτήν που έχω και μετά από ένα ταξίδι. Είναι σαν να δραπετεύεις για λίγο από την πραγματικότητα. Όταν όμως επιστρέφεις, έχεις πολλά αποκομίσει. Είναι στο χέρι σου τι θα πάρεις μαζί σου, τι θα κρατήσεις στην καρδιά σου, ποιες εικόνες θα αποτυπωθούν ανεξίτηλες στη μνήμη σου. Κι αυτό το φορτίο, όταν προέρχεται από τα παραμύθια, τα πρώτα ταξίδια της ζωής αποτελούν κατά κάποιο τρόπο την πρώτη και πιο βαρυσήμαντη κληρονομιά σου.
Γιατί όμως τα παραμύθια είναι τόσο σημαντικά; Σαφώς είναι ένας τρόπος να περνά ευχάριστα η ώρα των παιδιών, να τα αποκοιμίζει γλυκά, ίσως. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, όπως επισημαίνει η ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Αντύπα. Ένα παραμύθι μπορεί να προσφέρει πολλά παραπάνω.
«Τα παραμύθια οξύνουν τη φαντασία των παιδιών με αποτέλεσμα αυτή να μεγαλώνει κι αυτό οδηγεί στην δημιουργικότητα», σημειώνει η κα Αντύπα. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη της προσωπικότητά τους.
Ωστόσο, ένα παραμύθι είναι κι ένας τρόπος τα παιδιά να επεξεργάζονται τους φόβους και το άγχος τους μου λέει. «Ταυτιζόμενοι με τους χαρακτήρες και περνώντας τις δικές τους περιπέτειες μέσα στη φαντασία τους, τα παιδιά μπορούν και αντιμετωπίζουν τυχόν άγχη, ανησυχίες και φοβίες τους μέσα από τους χαρακτήρες. Επίσης, συνήθως στο τέλος των παραμυθιών νικάει ο καλός, οπότε και μέσω αυτής της εξέλιξης μαθαίνουν πώς να είναι καλύτεροι άνθρωποι. Μαθαίνουν αξίες και αρχές.»
Ένα καλό παράδειγμα που μου έδωσε η κα Αντύπα είναι το γνωστό παραμύθι «Το Ασχημόπαπο». Μέσα από την ιστορία του ασχημόπαπου, το παιδί ταυτίζεται με τον αδύναμο, αυτόν που οι άλλοι τον κάνουν πέρα επειδή ξεχωρίζει. Έτσι, το παιδί μαθαίνει να υπερασπίζεται τα αδύναμα παιδιά, καλλιεργεί μία συμπεριφορά βοήθειας προς τα άλλα παιδιά που την έχουν ανάγκη, είτε πρόκειται για το αδερφάκι του, είτε για τους συμμαθητές του.
Τέλος, το πιο σημαντικό όφελος των παραμυθιών, σύμφωνα με την κα Αντύπα είναι ότι πρόκειται για έναν τρόπο να περνούν οι γονείς περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους. Ένα καλό παραμύθι ακούγεται ακόμα καλύτερο, πιο μαγικό από το στόμα της μαμάς και του μπαμπά. Κερδίζουν μία μοναδική επικοινωνία, μπαίνοντας σε έναν άγνωστο κόσμο μαζί, τον ανακαλύπτουν πιασμένοι χέρι – χέρι και η ασφάλεια αυτή είναι το πιο δυνατό στοιχείο που προκύπτει από αυτή τη σχέση. Εξάλλου, μην ξεχνάτε ότι οι ήρωες του παραμυθιού ζήσαν καλά, αλλά εμείς καλύτερα.
Ευχαριστώ την Σοφία Αντύπα, Ψυχολόγο -Ψυχοθεραπεύτρια- www.ipsychology.gr
