Η 25η Μαρτίου είναι μια διπλή γιορτή που ενώνει όλους τους Έλληνες και τονώνει το αίσθημα πατριωτισμού και της πίστης τους, ενώ σηματοδοτεί στις καρδιές μας πως το Πάσχα πλησιάζει.
Τη μέρα αυτή γιορτάζουν οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι τον Ευαγγελισμό (Ευ+αγγελία, δηλαδή «καλή είδηση») της Θεοτόκου, την ενανθρώπιση του Θεού.
Μετά από χιλιάδες χρόνια είναι η μέρα που επέλεξε και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός το 1821 για να ευλογήσει στη Μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα το λάβαρο της ελληνικής επανάστασης. Έπειτα από 400 χρόνια, οι Έλληνες οργανώθηκαν σε ένα ενιαίο κίνημα αντίστασης απέναντι στην οθωμανική σκλαβιά.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ όμως, για ποιο λόγο ακολουθούμε τα έθιμα της ημέρας αυτής; Ποια είναι η σημασία τους; Γιατί τρώμε μπακαλιάρο και σκορδαλιά; Παράλληλα, οι Αθηναίοι σπάνια γνωρίζουν για όλα τα άλλα έθιμα που υπάρχουν στις υπόλοιπες γωνιές της χώρας.
Πέρα από τις παρελάσεις, παρατηρείται μια μεγάλη ποικιλομορφία όσον αφορά τα έθιμα αυτής της μέρας, όπου πολλά μέρη γύρω από την Ελλάδα έχουν το δικό τους μοναδικό τρόπο να γιορτάσουν την πίστη τους και την ελευθερία.
Γιατί τρώμε μπακαλιάρο;
Το έθιμο για την 25η Μαρτίου θέλει στο οικογενειακό τραπέζι να προσφέρεται μπακαλιάρος συνοδεία σκορδαλιάς.
Η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι.
Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περίπου τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Η Βαγγελίστρα
Στο χωριό Φαρακλάτα της Κεφαλλονιάς, την προηγούμενη μέρα οι άνθρωποι πήγαιναν στην εκκλησία με ένα πανέρι, στο οποίο τοποθετούσαν τέσσερα μικρά ψωμιά, έναν μεγάλο άρτο, ένα μπουκάλι λάδι και ένα μπουκάλι κρασί για να εκκλησιαστούν. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας έπαιρναν πίσω τον μεγάλο άρτο. Τον οποίο έκοβαν σε κομμάτια και τον μοίραζαν στους πιστούς.
Όταν ολοκληρωνόταν ο εσπερινός, λάμβανε χώρα η ολονυχτία, όπου οι κάτοικοι έφερναν μπαρούτι από τον Μοριά και έριχναν πυροτεχνήματα.
Στο κελί της εκκλησίας και όπου αλλού υπήρχε κόσμος μοιραζόταν φαγητό. Κάποιοι μάλιστα μαγείρευαν αλιάδα, το τυπικό φαγητό της ημέρας, μπακαλεόπιτα και κοφισόπιτα, ειδικά φτιαγμένες για το πανηγύρι που στηνόταν αμέσως μετά.
Το ξημέρωμα έβγαζαν λιτανεία την εικόνα της Βαγγελίστρας σε όλο το χωριό με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Αργοστολίου, ενώ τα τελευταία χρόνια η λιτανεία πραγματοποιείται το απόγευμα της 25ης Μαρτίου.
Επιπλέον, τη συγκεκριμένη μέρα απαγορευόταν οι Κεφαλονίτες να βάλουν στο σπίτι τους λουλούδια ή χόρτα. Διότι τον επόμενο χρόνο θα βρουν μέσα του φίδι, σύμφωνα πάντα με τη λαϊκή παράδοση.
Η λαμπαδοφορία στη Σκιάθο
Τα τελευταία χρόνια στο όμορφο νησί της Σκιάθου, αναβιώνουν τα έθιμα «εωθινό» και «λαμπαδηφορία» από τον δήμο, την τοπική ομάδα Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού και το Πνευματικό Κέντρο των εκκλησιών της Σκιάθου.
Το εωθινό σημαίνει το εορταστικό ξύπνημα του νησιού και γινόταν ανήμερα της 25ης Μαρτίου στις 5 η ώρα το πρωί. Ψάλλονταν τα ίδια εμβατήρια με αυτά του εθίμου της λαμπαδηφορίας. Καθώς, και ύμνοι της Εκκλησίας προς τιμήν της απελευθέρωσης του γένους.
Η λαμπαδηφορία, από την άλλη, γινόταν το βράδυ στις 8 η ώρα ανήμερα της 25ης, όπου μαθητές και ενήλικες ξεχύνονταν στους δρόμους του νησιού με λαμπάδες και κεριά, ψάλλοντας εμβατήρια.
Πρόκειται για ένα έθιμο που πηγάζει από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και συνδυάζει την ανάσταση του Χριστού με την ανάσταση του γένους. Αλληγορώντας το άγιο φως με το φως της ελευθερίας.
Καλάβρυτα
Στα Καλάβρυτα πραγματοποιείται τρισάγιο στο Πανελλήνιο Ηρώο των Αγωνιστών του 1821. Όπως και σε όλη την Ελλάδα, γίνεται κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των ενδόξων ηρώων, ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου, δοξολογία στον προαύλιο χώρο του ιστορικού Ναού της Μονής Αγίας Λαύρας και απαγγελία πανηγυρικού λόγου.
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί, εντούτοις, η αναπαράσταση ορκωμοσίας των αγωνιστών και κήρυξης της Επανάστασης από τον θεατρικό όμιλο Καλαβρύτων «Πάνος Μίχος». Ακολουθεί παρουσίαση εθνικών παραδοσιακών χορών, καθώς και απονομή επάθλων στους νικητές του ποδηλατικού γύρου Θυσίας στη διαδρομή Πάτρα – Χαλανδρίτσα – Καλάβρυτα – Αγία Λαύρα.
Στις 24 του μήνα ο ηγούμενος της μονής συνηθίζεται να παραδίδει το λάβαρο της επανάστασης και ένα στεφάνι δάφνης στον πρώτο δαφνοδρόμο, για να μεταφερθούν στην Πάτρα προς στέψη του ανδριάντα Παλαιών Πατρών Γερμανός και στις 25 να επιστραφούν.
Τήνος
Την παραμονή της 25ης Μαρτίου ψάλλεται πανηγυρικός εσπερινός και την νύχτα γίνεται ολονυχτία και παράκληση. Την ημέρα του Ευαγγελισμού τελείται Αρχιερατική Λειτουργία και κατόπιν λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και δέηση στην παραλία. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η γενική κωδωνοκρουσία όλων των ναών.
Η γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αποτελεί ένα από τα κύρια πανηγύρια της Παναγίας της Τήνου, όπου είναι τέσσερα στο σύνολο. Ένα ακόμα έθιμο της Τήνου είναι τα “τηγανιτζίδικα”, μια γιορτή όπου οι ντόπιοι στήνουν υπαίθριους πάγκους με φαγητό.
Αερόπολη, Λακωνίας
Οι εορταστικές εκδηλώσεις στην Αρεόπολη ξεκινούν από νωρίς. Στις 17 Μαρτίου ξεκινούν οι χαιρετισμοί με κωδωνοκρουσίες των εκκλησιών και στην πλατεία Αθανάτων γίνεται έπαρση της σημαίας. Στην πλατεία 17ης Μαρτίου 1821, γίνεται αναπαράσταση της ορκωμοσίας των μανιάτικων οικογενειών από μαθητές και έπειτα στην πλατεία Αθανάτων γίνεται επιμνημόσυνη δέηση στο χώρο του Ηρώου, κατάθεση στεφάνων και ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου.
Δείτε ακόμη:
10 σουρεαλιστικές εικονογραφήσεις της σημερινής κοινωνίας
Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits
