Η «πόλη των 15 λεπτών» θεωρείται, από πολλούς, η πόλη του μέλλοντος. Ένα σχέδιο που προωθεί τη βιωσιμότητα και τον υγιεινό τρόπο ζωής, ένα μοντέλο πολεοδομίας που θα δημιουργήσει ισχυρές τοπικές κοινότητες με ευτυχισμένους κατοίκους. Για άλλους, είναι ένα καλά οργανωμένο σχέδιο από «τυράννους γραφειοκράτες» για να μας πάρουν τα αυτοκίνητα, να ελέγξουν τη ζωή μας και να μας βάλουν, σταδιακά, σε συνθήκες που θα θυμίζουν κάτι από Hunger Games.
Μετά την πανδημία και τα εμβόλια, μετά το 5G και τους ερπετανθρώπους, οι συνωμοσιολόγοι τα βάζουν με τον κόσμο του urban design. Κάνουν ακόμη και διαδηλώσεις – δεν είναι αστείο.
Ας ξεκινήσουμε από κάτι βασικό: Τι είναι οι πόλεις των 15 λεπτών; Ουσιαστικά βασίζονται στην ιδέα πως οι γειτονιές παρέχουν στους κατοίκους τους όλα τα βασικά – από σχολεία και πάρκα, μέχρι νοσοκομεία – σε απόσταση που μπορεί να καλυφθεί σε ένα τέταρτο της ώρας με τα πόδια ή με το ποδήλατο. Θα το κάνει και το Παρίσι. Μάλιστα, ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της προεκλογικής καμπάνιας της δημάρχου ένας από τους λόγους που επανεξελέγη η δήμαρχος Anne Hidalgo το 2020. Ο κόσμος θα οδηγεί λιγότερο, θα εκπέμπει λιγότερο διοξείδιο άνθρακα στην ατμόσφαιρα, άρα θα προστατεύει το περιβάλλον, ενώ όλα θα βρίσκονται κοντά του. «Ποιο είναι το πρόβλημα;» θα αναρωτηθεί κανείς – και δικαίως.
Θεωρία συνωμοσίας θέλει τον περιορισμό της χρήσης του αυτοκινήτου να είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας της κυβέρνησης να ελέγξει τις κινήσεις των πολιτών. Λένε πως πρόκειται για επίθεση στις ατομικές ελευθερίες - έχουν φτάσει τόσο μακριά που ήδη φαντάζονται ότι θα πρέπει να γίνεται χρήση ειδικών αδειών για να επισκεφθεί κανείς μία άλλη γειτονιά.
Το ότι ο Jordan Peterson, ο ψυχολόγος που κάποτε έφαγε ban από το Twitter για ρητορική μίσους και τρανσφοβικά σχόλια, με υποστηρικτές του να έχουν επιτεθεί, να έχουν παρενοχλήσει και να έχουν δημοσιεύσει προσωπικά στοιχεία ατόμων που τον κατακρίνουν, επικροτεί αυτήν τη θεωρία συνωμοσίας, μιλά από μόνο του.
«Η ιδέα του να μπορείς να περπατήσεις στις γειτονιές είναι χαριτωμένη. Η ιδέα ότι ανόητοι τύραννοι γραφειοκράτες μπορούν να αποφασίσουν αν σου επιτρέπεται να οδηγήσεις, είναι η χειρότερη διαστροφή αυτής της ιδέας – και, να είστε βέβαιοι, είναι μέρος ενός καλά οργανωμένου σχεδίου», έγραψε σε tweet.
Η κατάσταση δεν άργησε να εκτροχιαστεί. Γίνονται ακόμη και διαδηλώσεις: Στην Αγγλία, συνωμοσιολόγοι υποστηρίζουν πως «θα περάσεις το 90% της ζωής σου σε αυτές τις γειτονιές των 15 λεπτών, την ώρα που θα ελέγχουν το “ανθρακικό σου αποτύπωμα”». Μιλούν για «lockdowns για το κλίμα», απειλούν πολιτικούς, ένα 12χρονο κορίτσι στη βρετανική Οξφόρδη μίλησε για τους «κινδύνους» του σχεδίου. «Σε λίγο θα υπάρχουν ζώνες ψηφιακής αναγνώρισης προσώπου… Πώς τολμάτε να κλέβετε τα παιδικά χρόνια και το μέλλον μου, και το μέλλον των παιδιών μας, αιχμαλωτίζοντάς μας στην ψηφιακή σας φυλακή;», είπε.
Φυσικά, όλο αυτό είναι αποτέλεσμα της ανεξέλεγκτης παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Κανείς δε μίλησε για απαγόρευση χρήσης αυτοκινήτου, κανείς δεν έκανε λόγο για lockdown. Κι ενώ μπορεί να γελάμε με τέτοιες θεωρίες συνωμοσίας, ας μην ξεχνάμε πως μία τέτοιου είδους ρητορική είναι επικίνδυνη – είναι αστεία, μέχρι που, ξαφνικά, θα σταματήσει να είναι. Ακριβώς όπως συνέβη τον Δεκέμβρη του 2021, που ομάδα αντιεμβολιαστών από το Ηνωμένο Βασίλειο επιτέθηκε σε κέντρο για τεστ Covid-19.
