#ElizaSociety: Είναι η πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση;

Πολύ συχνά ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη σύγχυση που υπάρχει γύρω από το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και της πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης. Θεωρούμε ότι είναι πανομοιότυπα, αν όχι ταυτόσημα, παρόλα αυτά υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ τους.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αναφέρεται στη διαδικασία εκμάθησης στο παιδί θεμάτων γύρω από τη σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού δίνουμε και τις κατάλληλες πληροφορίες.

#NOW

#ElizaSociety: Πάνω από 200 μαρτυρίες κακοποίησης σε 1,5 μήνα στο #MeNowMeToo

Γνωρίζουμε από χώρες που συμπεριλαμβάνουν προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στo πλαίσιo της σχολικής εκπαίδευσης ότι σε αυτές τις χώρες παρουσιάστηκε μείωση :

• Στις εγκυμοσύνες στην εφηβεία
• Στη μετάδοση σεξουαλικών νοσημάτων
• Στα φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης

Πέρα από αυτά τα σημαντικά αποτελέσματα, ωστόσο, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση και :

• Στην κατανόηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
• Στο σεβασμό, αποδοχή, ανοχή και ενσυναίσθηση για τους άλλους
• Στην ισότητα των φύλων
• Στην κριτική σκέψη
• Στην έννοια της σεξουαλικής ικανοποίησης και στην ανάπτυξη σχέσεων που τις διέπει ο αμοιβαίος σεβασμός

Η συζήτηση για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ξεκινάει από το δεύτερο έτος ζωής του παιδιού και μεγαλώνοντας εμπλουτίζεται σε λεπτομέρειες και σε έννοιες.

Ξεκινάμε τη συζήτηση στα παιδιά 2 ετών μιλώντας για τα γεννητικά τους όργανα και ονοματίζοντας τα. Μεγαλώνοντας το παιδί, η συζήτηση εξελίσσεται καθώς αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη διαφορά του σώματος του με το σώμα του αντίθετου φύλου και του εξηγούμε τις διαφορές και τι κάνει το κάθε όργανο μας από αυτά που του έχουμε μιλήσει φυσικά.

Μεγαλώνοντας, έχουμε φτάσει στα 4-5 έτη και ξεκινάει η συζήτηση «από πού έρχονται τα παιδιά». Εξηγούμε στα παιδιά τη διαδικασία της γονιμοποίησης και πού μεγαλώνει το μωρό, όχι «στην κοιλιά της μαμάς», αλλά «το μωρό μεγαλώνει σε ένα πολύ μοναδικό σημείο της κοιλιάς της μαμάς που ονομάζεται μήτρα».

Στα 6-8 έτη, η συζήτηση για τη γονιμοποίηση εξελίσσεται και εξηγούμε ότι η γονιμοποίηση γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Εξηγούμε πώς γίνεται, ότι περιλαμβάνει 2 ενήλικες που συναινούν και απολαμβάνουν τη διαδικασία και μπορούμε να συμπεριλάβουμε στη διαδικασία της γονιμοποίησης και όλους τους τρόπους που η σύγχρονη ιατρική μας έχει χαρίσει, όπως την υποβοηθούμενη γονιμοποίηση καθώς και όλους τους τρόπους που μπορεί ένα ζευγάρι να αποκτήσει παιδί, όπως η υιοθεσία.

Στα 9-12, τους εξηγούμε για την εφηβεία, για τις αλλαγές στο σώμα τους και τι σηματοδοτούν αυτές. Είναι μια ηλικία που μπορούμε να ξεκινήσουμε την κουβέντα για τη σεξουαλικότητα καθώς με την εφηβεία αρχίζουν τα παιδιά να νιώθουν ερωτική έλξη για το αντίθετο ή και για το ίδιο φύλο με εκείνα. Μιλάμε για την ασφάλεια στην σεξουαλική επαφή και τις σχέσεις.

Και τέλος από τα 12 ως την ενηλικίωση, εάν όλα τα προηγούμενα στάδια έχουν ολοκληρωθεί αξιοπρεπώς, το έργο μας είναι σχεδόν στο τέλος του. Όχι επειδή δεν έχουν να μάθουν τα παιδιά αυτής της ηλικίας τίποτα άλλο, αλλά επειδή μιλώντας στο παιδί μου από νωρίς στη ζωή του για το σώμα του και τις ερωτικές σχέσεις, έχω οικοδομήσει την πιο σημαντική γέφυρα επικοινωνίας. Του έχω μάθει βασικές αρχές αυτοσεβασμού και σεβασμού των γύρω του και δεν ντρέπεται να έρθει να μου μιλήσει αν κάτι του συμβεί.

Συχνό ερώτημα μετά από αυτή τη συζήτηση περί σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και αφού έχουμε ξεκαθαρίσει τα βασικά σημεία της, είναι, «άρα αν αυτό είναι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης που διαφέρει ;»

Όλα τα παιδιά δικαιούνται να μεγαλώνουν μακριά από κακοποιητικές ενέργειες. Για να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν τα παιδιά επαρκώς οφείλουμε να δημιουργήσουμε ασφαλές περιβάλλον για κάθε παιδί και μέρος αυτού του περιβάλλοντος είναι και η συζήτηση για το πώς θα παραμείνουν ασφαλή από τη σεξουαλική κακοποίηση.

Η πιο συχνή ανησυχία των γονιών είναι

«Μα άμα μιλήσω στο 5χρονο-6χρονο παιδί μου για τη σεξουαλική κακοποίηση θα είναι σαν να το πονηρεύω- φοβίζω».

Είναι απόλυτα κατανοητή η ανησυχία των γονιών και φυσικά συνήθως πηγάζει από τη δική τους δυσκολία να μιλήσουν για τέτοια θέματα στο παιδί τους. Είναι ένα ζήτημα που φοβίζει και δυσκολεύει πρωτίστως τους γονείς που δεν μπορούν να φανταστούν ότι το παιδί τους, ειδικά τόσο μικρό (αφού είναι συνέχεια μαζί), θα μπορούσε να πέσει θύμα τέτοιων πράξεων.

Τα δεδομένα όμως δείχνουν ότι το φαινόμενο είναι πολύ συχνό (1 στα 5 παιδιά θα έχει βιώσει κάποιας μορφής σεξουαλικής κακοποίησης μέχρι να φτάσει τα 16 έτη) και οφείλουμε να ενημερώσουμε τα παιδιά μας για το πώς να κρατηθούν μακριά από τέτοια περιστατικά. Όπως τους μαθαίνουμε όταν περνάνε το δρόμο, να κοιτάνε αριστερά και δεξιά, έτσι τους μαθαίνουμε μέσα από τη συζήτηση για το πώς να κρατήσουν το σώμα τους ασφαλές.

Στο πλαίσιο της συζήτησης για την πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης μαθαίνουμε στα παιδιά μας :

• Τα ιδιωτικά τους σημεία και ποιος επιτρέπεται να τα αγγίζει-κοιτάει
• Να καταλάβουν τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση και να έχουν το κατάλληλο λεξιλόγιο αλλά και κατανόηση ώστε να την αναγνωρίσουν ( πολύ συχνά , παιδιά μικρότερης ηλικίας ειδικά, που πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης είναι επειδή δεν καταλαβαίνουν ότι αυτό που τους κάνει κάποιος που γνωρίζουν και εμπιστεύονται , είναι κάτι κακό)
• Να λένε « οχι» σε οποιοδήποτε άγγιγμα τους κάνει να νιώθει άβολα
• Να αναγνωρίζουν τα σήματα που τους δίνει το σώμα τους όταν δεν νιώθουν ασφαλή και να τα εμπιστεύονται
• Ότι το σώμα τους είναι αποκλειστικά δικό τους και δεν έχει κανείς δικαίωμα να τους αγγίζει χωρίς την έγκριση τους
• Τη διαφορά από τα ασφαλή και τα όχι ασφαλή μυστικά
• Τι πρέπει να κάνουν εάν τους συμβεί ένα άγγιγμα που δεν επιθυμούν. Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης εμπλουτίζουμε με πληροφορίες ως προς τη θέση των ενηλίκων στη ζωή τους και ποιες συμπεριφορές να τους προβληματίσει αν τις συναντήσουν .

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η πρόληψη της σεξουαλικής κακοποίησης είναι 2 συζητήσεις που συμβαίνουν παράλληλα στη ζωή του παιδιού. Ξεκινάμε από νωρίς και ακολουθώντας το ρυθμό του κάθε παιδιού προχωράμε προοδευτικά στην οικοδόμηση ενός ενδυναμωμένου ενήλικα.

Να θυμάστε ότι αυτές οι συζητήσεις δεν γίνονται για να τρομάξουν ή να φοβίσουν τα παιδιά, αλλά για να γνωρίζουν το σώμα τους, τα δικαιώματα τους και να αναπτύσσουν υγιείς σχέσεις με τους συντρόφους τους.