Το ξύλο δεν σε «κάνει άνθρωπο»: 8 στα 10 παιδιά στην Ελλάδα δέχονται σωματική τιμωρία από τους γονείς τους

«Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» δεν αποτελεί τίτλο ταινίας χωρίς περιεχόμενο στη σημερινή πραγματικότητα. Αποτελεί τρόπο με τον οποίο μεγάλωσαν και μεγαλώνουν εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Εξήντα περίπου χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας, προσφάτως και η Αγγλία, έχουν ψηφίσει νόμο που απαγορεύει οποιαδήποτε μορφή φυσικής τιμωρίας σε παιδιά, στα πλαίσια της ανατροφής/συμμόρφωσης τους.

Τι συμβαίνει στη χώρα μας;

Δεν είναι λίγοι οι γονείς που θεωρούν ότι το ξύλο που έτρωγαν από τους γονείς τους ή ακόμη και από τους δασκάλους τους, «τους έκανε ανθρώπους» και φυσικά οι ίδιοι αυτοί γονείς που κατά τη γνώμη τους «έγιναν άνθρωποι» ή «δεν έπαθαν και τίποτα» συνεχίζουν να χτυπάνε τα παιδιά τους, υποβιβάζοντας τα, ταπεινώνοντας τα, πιέζοντας τα να νιώσουν και να είναι τελικά υποχείρια των γονιών τους, έως ότου και αυτά με τη σειρά τους, ακολουθήσουν «τυφλά» το ίδιο γονεϊκό πρότυπο ανατροφής των παιδιών τους.

Και όμως η σωματική τιμωρία είναι αναποτελεσματική και επιβλαβής

Τα πρόσφατα πορίσματα έρευνας αναφορικά με τη σωματική τιμωρία, απέδειξαν ότι η βία είναι αναποτελεσματική και επιζήμια. Το πανεπιστήμιο UCL (University College London) και μία διεθνής ομάδα ειδικών, ανέλυσαν τα δεδομένα μελέτης 20 ετών και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σωματική τιμωρία, κοινώς το ξύλο, είναι αναποτελεσματικό, επιβλαβές και χωρίς κανένα πλεονέκτημα για τα παιδιά και τις οικογένειες τους. Δε βελτιώνει τη συμπεριφορά των παιδιών, το αντίθετο μάλιστα, φαίνεται ότι αυξάνει τις αποκλίνουσες συμπεριφορές, για τις οποίες συχνά τιμωρείται ένα παιδί, όπως την επιθετικότητα και την αντι-κοινωνική συμπεριφορά. Επιπλέον, καθιστά το παιδί ευάλωτο σε ακόμη περισσότερο βίαιες συμπεριφορές. Η Δρ. Anja Heilmann από το τμήμα Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του UCL, τόνισε πως «Έχοντας αναλύσει 20 χρόνια έρευνας στη σωματική τιμωρία, μπορούμε χωρίς κανέναν ενδοιασμό να ισχυριστούμε ότι τα δεδομένα είναι σαφή και δεν επιδέχονται άλλης ερμηνείας: η σωματική τιμωρία είναι επιβλαβής για την ανάπτυξη και τη ζωή των παιδιών» και συμπλήρωσε πως «Δεν υπάρχει κανένα απολύτως στοιχείο που να μας οδηγεί σε κανένα θετικό αποτέλεσμα από τη βίαιη σωματικά συμπεριφορά μας στα παιδιά. Επίσης γνωρίζουμε πως σε χώρες όπου η σωματική τιμωρία δεν είναι επιτρεπτή με νόμο, η σωματική τιμωρία έχει μειωθεί δραματικά και η χρήση της, ως μέσω «διαπαιδαγώγησης» γίνεται ολοένα και λιγότερο αποδεκτή».

Η σωματική τιμωρία είναι απαράδεκτη και αποτρόπαια. Θα πρέπει να απαγορεύεται με νόμο και οι πολίτες-γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για αυτό.

Ο NSPCC, ο οργανισμός με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που ασχολείται με την παιδική κακοποίηση, διεξήγαγε έρευνα για τη νομική μεταρρύθμιση στην Αγγλία, κατά την οποία καθορίζεται με νόμο η απαγόρευση της σωματικής τιμωρίας σε παιδιά. Τα πορίσματα της έρευνας έδειξαν ότι το 64% των ερωτηθέντων τάσσονταν υπέρ της απαγόρευσης της σωματικής βίας με νόμο, ενώ το 36% τάχθηκε κατά της απαγόρευσης. Η έρευνα αποκάλυψε την έλλειψη γνώσης γονέων και φροντιστών για το τι είναι επιτρεπτό και τι όχι αναφορικά με την πειθαρχία των παιδιών, ενώ το 58% των ερωτηθέντων δε γνώριζε ότι ήταν επιτρεπτό μέχρι πρόσφατα να τιμωρείς τα παιδιά με ξύλο και μόλις το 20% γνώριζε ότι ο νόμος το επέτρεπε, μέχρι και πρόσφατα.

Τα ποσοστά της σωματικής τιμωρίας στην Ελλάδα

Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ), 8 στα 10 παιδιά έχουν βιώσει περιστατικά σωματικής βίας, ενώ το 50% των παιδιών αυτών αναφέρει το περιστατικό σωματικής βίας που έχει βιώσει. Από τα αναφερθέντα περιστατικά, το 75% των παιδιών φέρουν κάποιο σημάδι που αποτυπώνει τη σωματική βία που έχει δεχτεί. Η ίδια έρευνα αποκάλυψε ότι στον αγροτικό πληθυσμό τα περιστατικά σωματικής βίας είναι πιο διαδεδομένα, συγκριτικά με τον αστικό πληθυσμό, όπου η ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση παρατηρείται συχνότερα (Ντόκου, 2014). Σύμφωνα με ετήσιες αναφορές της οργάνωσης Χαμόγελο του Παιδιού, τα περιστατικά βίας στα παιδιά παρουσιάζουν συνεχώς αυξανόμενη τάση, ενώ σύμφωνα με την Κατσαούνη (2012), οι δράστες των περιστατικών βίας στα παιδιά είναι στην συντριπτική τους πλειοψηφία (92%), οι γονείς τους και ενώ όλοι το γνωρίζουν, μόλις 1 στους 10 προβαίνει σε σχετική καταγγελία στις αρχές.

Η Ελλάδα απαγορεύει τη σωματική τιμωρία. Το γνωρίζει κανείς;

Σύμφωνα με τον Ν 3500/2006, όπως αυτός τροποποιήθηκε με τον Ν 4531/2018, ορίζεται η Απαγόρευση Χρήσης Βίας (Άρθρο 2). Η άσκηση βίας κάθε μορφής μεταξύ των μελών της οικογένειας απαγορεύεται.

Η αποτρεπτική δύναμη των νόμων αφορά κάθε κοινωνία και φυσικά την ελληνική. Η γνώση ότι η σωματική τιμωρία απαγορεύεται και ότι ο γονιός δεν έχει κανένα δικαίωμα να την ασκεί ως μέσο συμμόρφωσης, διαπαιδαγώγησης ή ανατροφής λειτουργεί ενδεχομένως αποτρεπτικά στον γονιό που το γνωρίζει. Ωστόσο λειτουργεί και προτρεπτικά ως προς την αναφορά του γεγονότος στις αρχές, από οποιονδήποτε από εμάς αντιληφθεί ότι ένα παιδί υποβάλλεται σε σωματική τιμωρία αλλά ακόμη και από το ίδιο το παιδί, που έχει τη δύναμη να το αναφέρει και να δικαιωθεί.

Πηγή: Ηλέκτρα Κουτσούκου, νομικός, Δρ. Δικαιωμάτων του Παιδιού. Οργανισμός NSPCC

Ευχαριστούμε θερμά το ΕΛΙΖΑ – Σωματείο Ενάντια στην Κακοποίηση του Παιδιού για τις πολύτιμες πληροφορίες

Διεύθυνση: Ερμού & Χριστοπούλου 2, 10563 Αθήνα

Τηλέφωνο: 2103231704

Website: www.eliza.org.gr