Πώς είναι να ζεις με αλεξιθυμία: Οι αιτίες εμφάνισης, τα σημάδια και οι τρόποι αντιμετώπισης

13 Αυγούστου 2023

Αν διαβάζεις πρώτη φορά τη λέξη, η αλεξιθυμία είναι μια κατάσταση, όπου το άτομο δυσκολεύεται να κατανοήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Αν σου γεννήθηκαν απορίες, δεν πρόκειται για κάποια ψυχική ή νοητική διαταραχή. Η αλεξιθυμία είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας.

Ο όρος περιγράφηκε πρώτη φορά το 1970 από τον καθηγητή ψυχιατρικής του Χάρβαρντ, σε μια μελέτη, που έκανε σε ασθενείς, που αντιμετώπιζαν ψυχοσωματικά προβλήματα. Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από το στερητικό α-(έλλειψη), λέξις (λόγια) και θυμός-θυμικό (διάθεση-συναίσθημα).

Το άτομο με αλεξιθυμία διακατέχεται, δηλαδή, από μία έλλειψη λέξεων για το συναίσθημα του. Παράλληλα, θεωρείται ένας αμυντικός μηχανισμός, που αναπτύσσει το άτομο απέναντι στο στρες και τον φόβο

Πολλές φορές, η αλεξιθυμία συνυπάρχει με διαταραχές, όπως ο αυτισμός, η κατάθλιψη, η διαταραχή του μετατραυματικού στρες, η διάσπαση ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Πρόσφατες έρευνες επιχείρησαν να ρίξουν φως στο τι ακριβώς προκαλεί την αλεξιθυμία και, αν και δεν υπάρχουν ακριβή αίτια, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, που φαίνεται να συνδέονται, όπως η κληρονομικότητα, και το περιβάλλον, μέσα στο οποίο ζει και μεγαλώνει κανείς.

Άλλοι παράγοντες, που δείχνουν υψηλό κίνδυνο για εμφάνιση αλεξιθυμίας είναι το φύλο (οι άνδρες φαίνεται να παρουσιάζουν αλεξιθυμία σε διπλάσιο ποσοστό από τις γυναίκες), η ηλικία, η χαμηλή συναισθηματική νοημοσύνη, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

Το άτομο με αλεξιθυμία φαίνεται να μη συγκινείται από τίποτα, έχει απάθεια για ό,τι συμβαίνει γύρω του, δυσκολεύεται να αναγνωρίσει, να κατανοήσει αλλά και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Επίσης, δυσκολεύεται να αναγνωρίσει και να κατανοήσει και τα συναισθήματα των άλλων, γεγονός που προκαλεί προβλήματα στις διαπροσωπικές του σχέσεις. Ωστόσο, αυτό το άτομο μπορεί να αναγνωρίσει μέσα του ευχάριστα ή δυσάρεστα συναισθήματα αλλά δεν μπορεί να περιγράψει το πώς νιώθει.

Η συναισθηματική αναστάτωση που νιώθουν, τελικά εκφράζεται με σωματικά συμπτώματα γι' αυτό η αλεξιθυμία συνδέεται έντονα με ψυχοσωματικά συμπτώματα

Πώς αλλιώς όμως αναγνωρίζεται το πρόσωπό της αλεξιθυμίας; Η δυσκολία στην αναγνώριση των συναισθηματικών εκδηλώσεων των άλλων μέσω των εκφράσεων του προσώπου και του τόνου της φωνής, η μειωμένη φαντασία, η αίσθηση του ανικανοποίητου, η απουσία χιούμορ, η δυσκολία στη διαχείριση του στρες, η εγωιστική συμπεριφορά.

Το άτομο από τη στιγμή, που δυσκολεύεται να βγάλει προς τα έξω τα συναισθήματα, που βιώνει εσωτερικά, φτάνει σε σημείο τα συναισθήματα αυτά να τα εκδηλώσει μέσω σωματικών προβλημάτων, εφόσον το μόνο σίγουρο είναι ότι με κάποιο τρόπο θα εκφραστούν.

Σωματικές παθήσεις, που φαίνεται να σχετίζονται με την αλεξιθυμία, είναι ο θυρεοειδής, οι καρδιακές αρρυθμίες, οι διαταραχές του εντέρου και δερματολογικές διαταραχές, όπως η ακμή, η κνίδωση, η ψωρίαση.

Ένας τρόπος να αντιμετωπιστεί η αλεξιθυμία είναι η εκμάθηση και στη συνέχεια η εξάσκηση στα συναισθήματα. Ταυτόχρονα, η παρατήρηση του εαυτού του, αλλά και των άλλων είναι βοηθητική, για να μπορέσει το άτομο να κατανοήσει τα συναισθήματα και να τα ξεκλειδώσει.

Η ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξάσκηση αυτή αλλά και σε πρώτη φάση, εκείνο που βοηθά πολύ, είναι η προσεκτική παρατήρηση του εαυτού μας και του συναισθηματικού μας κόσμου όταν καταλήγει να μετατρέπεται σε μηχανισμό άμυνας.