6 σημάδια που δείχνουν ότι ένας άνθρωπος είναι κοινωνιοπαθής, σύμφωνα με κλινικούς ψυχολόγους

Αν προσπαθήσεις να πλάσεις μια εικόνα ενός κοινωνιοπαθή, πιθανότατα θα σου έρθει αμέσως στο μυαλό ο Πάτρικ Μπέιτμαν από το «American Psycho» ή ο κατά συρροή δολοφόνος Τεντ Μπάντι. Ωστόσο, η κατάσταση είναι πολύπλοκη. Ο όρος «κοινωνιοπαθής», αν και χρησιμοποιείται συχνά στην καθομιλουμένη, δεν αναγνωρίζεται επίσημα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), σύμφωνα με το ICD-11. Αντίθετα, χρησιμοποιείται ο όρος Διασχιστική Διαταραχή Προσωπικότητας. Στην ψυχολογία, είναι γνωστός και ως Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας (ASPD).

Τα ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά εμπίπτουν επίσης σε αυτήν την κατηγορία. Αν και έχουν κοινά στοιχεία, η ψυχοπάθεια συνήθως εκδηλώνεται με πιο ακραίες συμπεριφορές και έχει ισχυρότερη γενετική βάση. Το NHS (Εθνικό Σύστημα Υγείας Ηνωμένου Βασιλείου) αναφέρει ότι: «Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας είναι ένας ιδιαίτερα δύσκολος τύπος διαταραχής, που χαρακτηρίζεται από παρορμητική, ανεύθυνη και συχνά εγκληματική συμπεριφορά».

WELL BEING

10 σημάδια ότι το άτομο που συζητάς έχει χαμηλό IQ - Μόνο οι ευφυείς θα το καταλάβουν

Ποια είναι, όμως, τα 6 σημάδια που δείχνουν ότι ένας άνθρωπος είναι κοινωνιοπαθής, σύμφωνα με κλινικούς ψυχολόγους;

• Παραποιεί την αλήθεια

Δεν υπάρχει κάτι που να αρέσει περισσότερο σε έναν κοινωνιοπαθή από τον εαυτό του. Θεωρεί τον εαυτό του ως τον κυρίαρχο σε ένα περιβάλλον και θα προσπαθήσει να εξαλείψει όλους τους άλλους, όποιο κι αν είναι το κόστος. Αν αυτό σημαίνει να διαστρεβλώσει την αλήθεια προς όφελός του, τα γεγονότα θα γίνουν γρήγορα ασαφή. Οι σύντροφοι των κοινωνιοπαθών, συχνά εξομολογούνται ότι πιστεύουν ότι τρελαίνονται επειδή ο άνθρωπός τους αλλάζει την αλήθεια σε τέτοιο βαθμό, που δεν μπορούν πλέον να ξεχωρίσουν τι είναι πραγματικό και τι όχι.

• Δεν ζητάει ποτέ συγγνώμη

Για να μπορεί κάποιος να ζητήσει συγγνώμη ή να μάθει από τα λάθη του, πρέπει να νοιάζεται για τις συνέπειες των πράξεών του. Ένας κοινωνιοπαθής μπορεί να ζητήσει συγγνώμη - ειδικά αν αυτό εξυπηρετεί κάποιο σκοπό ή κερδίζει την εμπιστοσύνη, αλλά το εννοεί πραγματικά; Είναι πιο πιθανό να θεωρήσει τη συγγνώμη ως ένδειξη υποταγής ή απειλή για την υπεροχή του, οπότε πιο εύκολα θα ρίξει το φταίξιμο σε άλλους.

• Ελέγχει και κυριαρχεί στις σχέσεις

Ο κοινωνιοπαθής επιδιώκει τον έλεγχο και μπορεί να παρατηρεί εμμονικά κάθε σου κίνηση. Η ανάγκη του για κυριαρχία υπερβαίνει οποιαδήποτε πρόθεση για ουσιαστική σύνδεση. Πολύ λίγα πράγματα ξεφεύγουν από την ακρίβεια ενός κοινωνιοπαθούς και σε ακραίες περιπτώσεις, η ανάγκη του για έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε επιθετικότητα και ίσως βία. Μην παρασυρθείς προσπαθώντας να τον «διορθώσεις» – αντίθετα, εστίασε σε ό,τι μπορείς να ελέγξεις.

• Εκπέμπει γοητεία – μόνο όταν τον συμφέρει

Οι κοινωνιοπαθείς συχνά σκέφτονται: «Πώς μπορώ να εκμεταλλευτώ αυτή την ευκαιρία προς όφελός μου;» Μπορεί να φαίνονται ιδιαίτερα κοινωνικοί και ελκυστικοί, αλλά πίσω από τα λόγια τους υπάρχει λίγη ειλικρίνεια. Ο ψυχοθεραπευτής Σουμίτ Γκρόβερ εξηγεί: «Η έλξη που προκαλούν στους άλλους τούς δίνει εξουσία. Ο εσωτερικός τους κόσμος είναι κατακερματισμένος και δεν βιώνουν συναισθήματα όπως οι περισσότεροι. Λειτουργούν με μια ελλιπή ενσυναίσθηση ή μεταμέλεια».

• Αψηφά τους κανόνες

Για έναν κοινωνιοπαθή, οι κανόνες είναι κάτι που πρέπει να αγνοούνται. Αυτοί οι άνθρωποι αρνούνται να ακολουθήσουν οδηγίες και ενίοτε φτάνουν μέχρι και σε παράνομες πράξεις. Αν και κάποιοι εκδηλώνουν πιο σοβαρή αντικοινωνική συμπεριφορά, άλλοι περιορίζονται σε «μικροπαραβάσεις» όπως το να κλέβουν μικροαντικείμενα ή να μην πληρώνουν πρόστιμα – πολλές φορές νιώθοντας ντροπή εκ των υστέρων. Η κλινική ψυχολόγος Δρ. Λίζα Όρμπαν, αναφέρει ότι η επιτυχία κάθε θεραπείας εξαρτάται από την επίγνωση της συμπεριφοράς και τη δέσμευση για αλλαγή.

• Γοητεύει τον κόσμο, αλλά δυσκολεύεται στις σχέσεις

Ενώ μπορούν να βιώσουν βασικά συναισθήματα όπως ο θυμός ή ο φόβος, τους είναι πιο δύσκολο να νιώσουν τύψεις, αγάπη ή ενσυναίσθηση. Οι ψυχίατροι υποστηρίζουν ότι οι κοινωνιοπαθείς μπορεί να δημιουργήσουν σχέσεις, αλλά είναι ρηχές και βασίζονται στο συμφέρον. Η εγκεφαλική τους λειτουργία, κυρίως η αμυγδαλή και ο προμετωπιαίος φλοιός, παρουσιάζει μειωμένη δραστηριότητα, πράγμα που επηρεάζει την ηθική κρίση και την επεξεργασία των συναισθημάτων.