Η φοβία της πτήσης είναι ένας παρατεταμένος ή μη ρεαλιστικός φόβος που αφορά σε καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται ταξίδια στον αέρα.
Tυπικά αυτός ο φόβος οδηγεί στην αποφυγή των πτήσεων.
Το άτομο αποφεύγει τα αεροπορικά ταξίδια ή ακόμη χειρότερα αδυνατεί να πραγματοποιήσει έστω και ένα ταξίδι αεροπορικό. Για να μιλήσουμε για φοβία θα πρέπει ο φόβος που περιγράφηκε παραπάνω να κοστίζει σημαντική δυσφορία στο άτομο και να του προκαλεί αισθήματα ανημπόριας αφού δεν μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση και έτσι παραμένει έρμαιο του φόβου του που συνήθως το οδηγεί στην αποφυγή ενός ταξιδιού, τόσο χάνοντας έτσι την ευκαιρία να γνωρίσει νέα μέρη όσο και την αδυναμία ανταπόκρισης συχνά στις επαγγελματικές υποχρεώσεις, αν η επίσκεψη σε μια πόλη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με άλλο μέσο.
Κάποιοι άνθρωποι με τον εν λόγω φόβο δεν ταξιδεύουν ποτέ, ενώ κάποιοι άλλοι προσπαθούν να δαμάσουν το φόβο τους ταξιδεύοντας μεν, αλλά χρησιμοποιώντας αντισταθμιστικούς παράγοντες προκειμένου να ελέγξουν τα αισθήματα φόβου και αγωνίας που βιώνουν πετώντας (αλκοόλ, αγχολυτικά, κ.λπ).
Άνθρωποι που παρόλο το φόβο τους ταξιδεύουν αναφέρουν ότι αισθάνονται τα συμπτώματα του άγχους ακόμη και κατά την αναμονή της πτήσης τους στις αίθουσες του αεροδρομίου. Μερικά συμπτώματα που αναφέρουν οι άνθρωποι με την εν λόγω φοβία είναι ταχυκαρδία, αίσθημα φτερουγίσματος στο στομάχι, τάση για έμετο, τάση για διάρροια, ενώ πολλοί εξ αυτών αναφέρουν ότι σκέφτονται πάντα πριν την πτήση το ενδεχόμενο να φύγουν από το χώρο πριν εισέλθουν στο αεροσκάφος.
Το να ξεπεράσει κανείς τη φοβία της πτήσης συχνά δεν είναι εύκολο αφού το άτομο έχει εθιστεί συνήθως σε χρόνιες συμπεριφορές αποφυγής των πτήσεων και αρνητικών σκέψεων σχετικά με τη φοβική αυτή κατάσταση.
Αυτό που χρειάζεται το άτομο για να καταπολεμήσει τη φοβία του είναι αρχικά:
Να προσδιορίσει τα στοιχεία που πυροδοτούν τη φοβία, τι ακριβώς φοβάται; π.χ. το μέγεθος ενός αεροσκάφους, τους θορύβους που ακούγονται, μια πιθανή κακοκαιρία, την πολυκοσμία, το ύψος που θα πετάει, το άκουσμα των οδηγιών ασφαλείας ;
Στη συνέχεια, χρειάζεται να προσδιορίσει τις φοβικές σκέψεις που κάνει αναφορικά με τη φοβική κατάσταση, για παράδειγμα, σκέφτεται ότι “το αεροπλάνο θα πέσει;”, “η μηχανή θα παρουσιάσει προβλήματα;”, “θα γίνει αεροπειρατεία;”, “ο πιλότος θα πάθει έφραγμα;” και άλλες πολλές. Τέτοιες σκέψεις σαφώς οδηγούν στη βίωση του φόβου μέσα σε ένα αεροπλάνο. Στην ουσία το άτομο έχει διογκωμένες αντιλήψεις για την ασφάλεια των πτήσεων στον αέρα και ως εκ τούτου σκέφτεται διαστρεβλωμένα, προβλέποντας ότι θα υπάρξει κίνδυνος, ενώ στην ουσία δεν υπάρχει.
Ένα ακόμη βασικό στάδιο για την καταπολέμηση της φοβίας είναι η αναγνώριση των φοβικών συμπεριφορών και των αποφυγών που πράττει το άτομο. Κάποιοι φοβικοί με τις πτήσεις άνθρωποι συνήθως αποφεύγουν τις πτήσεις ή φεύγουν την τελευταία στιγμή πριν την επιβίβαση. Άλλοι χρησιμοποιούν την απόσπαση προσοχής προκειμένου να επιβιώσουν ψυχολογικά σε μια πτήση, άλλοι παρακολουθούν πιστά τις οδηγίες (φωτεινές ενδείξεις, οδηγίες από το προσωπικό), ενώ άλλοι παίρνουν αγχολυτικά, πίνουν αλκοόλ ή ταξιδεύουν μόνο με ένα άτομο που εμπιστεύονται. Σε ακραίες περιπτώσεις, υπάρχουν άτομα που για να κατευνάσουν την ανησυχία τους επιζητούν δίπλα τους κάποιον από το ιπτάμενο προσωπικό προκειμένου να αντλούν ασφάλεια και εφησυχασμό.
Όλες οι αυτές οι μέθοδοι αποτελούν προσωρινές λύσεις για την ανακούφιση από τα συμπτώματα, αλλά ουσιαστικά βοηθούν στη διατήρηση του προβλήματος. Αυτό συμβαίνει διότι με κάθε συμπεριφορά ασφαλείας, το άτομο στερεί από τον εαυτό του τη δυνατότητα να δοκιμάσει κατά πόσο ευσταθούν οι φόβοι του ή όχι, προκειμένου να τους αποκαταστροφοποιήσει, με αποτέλεσμα αυτοί είτε να διογκώνονται είτε απλώς να διατηρούνται.
Συνοψίζοντας, για να ξεπεράσει κανείς την εν λόγω φοβία, θα πρέπει να αντισταθεί στην παρόρμηση της αποφυγής της κατάστασης που φοβάται. Το πρώτο βήμα είναι όπως προαναφέρθηκε η καταγραφή των φοβικών καταστάσεων, των φοβικών σκέψεων καθώς και των αποφυγών που κάνει το άτομο. Απώτερο στόχο αποτελεί η σταδιακή έκθεση του ατόμου απέναντι στη φοβική κατάσταση με σκοπό να δοκιμάσει την ισχύ των φόβων του και στη συνέχεια να τους ξεπεράσει.
Για παράδειγμα, κάποιος που φοβάται ακόμη και την παραμονή του στο αεροδρόμιο, μπορεί να δοκιμάσει να βρεθεί σε αυτό το μέρος αρκετές φορές πριν μπει σε μια πτήση, ώστε να καταπολεμήσει τα συμπτώματά του παρατηρώντας κάποιες δραστηριότητες που θα έκανε αν επρόκειτο να χρησιμοποιήσει πράγματι μία πτήση, π.χ. να στέκεται στην ουρά των γκισέ, να περιμένει έξω από την πύλη, να παρακολουθεί τις απογειώσεις των αεροσκαφών, κ.λπ). Μέσω αυτής της συμπεριφοράς κατευνάζεται σταδιακά το άγχος που συνδέεται με τη συγκεκριμένη φοβική κατάσταση.
Εν τούτοις, η αντιμετώπιση της φοβίας των πτήσεων αποτελεί ένα δύσκολο για πολλούς εγχείρημα, παρά τα όσα προτείνει η βιβλιογραφία. Το άτομο μπορεί να ζητήσει βοήθεια για να ξεπεράσει τη φοβία του σε ειδικούς ψυχικής υγείας είτε σε ατομικό επίπεδο συμβουλευτικής είτε και σε πλαίσιο ομάδων όπου άνθρωποι με κοινή δυσκολία καλούνται να αντιμετωπίσουν από κοινού τη φοβία τους και να την ξεπεράσουν με τη βοήθεια των ειδικών.
Ευχαριστούμε τη Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας Μαρία Παπουτσά, Γραφείο Συμβουλευτικής ΜΕ ΑΦΟΡΑ, [email protected],6936-086260
Πηγή : Antony, M., Craske, M. & Barlow, D. (2006), Mastering your Fears and Phobias. Workbook. OXFORD: University Press.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
