Το μεγαλύτερο μέρος του σεληνίου από τη διατροφή μας αποθηκεύεται στον μυϊκό ιστό, στο ήπαρ, και στους νεφρούς. Το σελήνιο ενσωματώνεται στο σώμα με ένα μεγάλο αριθμό ζωτικών πρωτεϊνών, οι οποίες μετά την ενσωμάτωση τους μετονομάζονται σε σελήνοπρωτεΐνες. Οι σελήνοπρωτεΐνες χαρακτηρίζονται από σημαντική αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλοντας στην αντιοξειδωτική άμυνα του θυρεοειδούς, γιατί εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται κατά την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.
Οι ελεύθερες ρίζες είναι ασταθή άτομα που παράγονται φυσικά στο σώμα ως υποπροϊόν των φυσιολογικών λειτουργιών και προκαλούν βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες και στο DNA. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, πρόωρη γήρανση του δέρματος και πλήθος ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.
Τα αντιγηραντικά οφέλη του σεληνίου
Η βιολογική γήρανση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει μοριακή βλάβη, μεταβολική ανισορροπία, αλλαγές στο ανοσοποιητικό σύστημα και αυξημένη ευαισθησία σε περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες και ασθένειες.
Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2018, το σελήνιο μπορεί να καταπολεμήσει τη γήρανση και να αποτρέψει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία, όπως όγκους, καρδιαγγειακές παθήσεις και νευροψυχιατρικές διαταραχές. Μερικοί ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι το σελήνιο μπορεί να μειώσει τη χρόνια φλεγμονή που σχετίζεται με τη γήρανση.
Σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, οι σεληνοπρωτεΐνες είναι κυρίως υπεύθυνες για πολλά από τα οφέλη του σεληνίου στην υγεία. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση του 2021 διαπίστωσε ότι οι σεληνοπρωτεΐνες παίζουν βασικό ρόλο στον έλεγχο και την απομάκρυνση λανθασμένων πρωτεϊνών, που συσσωρεύονται καθώς μεγαλώνουμε. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η συσσώρευση λανθασμένων πρωτεϊνών είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό της γήρανσης και των ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2 και της νόσου Αλτσχάιμερ .
Οι ειδικοί πιστεύουν επίσης ότι το σελήνιο προστατεύει το δέρμα από το οξειδωτικό στρες, διεγείροντας τα εξαρτώμενα από το σελήνιο αντιοξειδωτικά ένζυμα υπεροξειδάση γλουταθειόνης (GPx) και αναγωγάση θειορεδοξίνης (TDR).
Επιπλέον, μια νεότερη μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι η αυξημένη διατροφική πρόσληψη σεληνίου σχετίζεται με μεγαλύτερα τελομερή. Τα τελομερή είναι «προστατευτικά καλύμματα» που βρίσκονται στα άκρα των χρωμοσωμάτων μας και επηρεάζουν το πόσο γρήγορα γερνούν τα κύτταρα. Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν το μήκος των τελομερών ως πληροφοριακό βιοδείκτη της γήρανσης.
Ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα σεληνίου συνδέονται με τη μακροζωία. Η θνησιμότητα των ηλικιωμένων ενηλίκων με χαμηλά επίπεδα σεληνίου είναι σημαντικά υψηλότερη από αυτή των ηλικιωμένων με υψηλό επίπεδο σεληνίου.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα παραμένουν αντικρουόμενα και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για το συγκεκριμένο θέμα.
Άλλα οφέλη για την υγεία
Το σελήνιο μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στην προστασία από ορισμένες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Καρδιακή ασθένεια
Μια μετα-ανάλυση διαπίστωσε ότι τα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Αντίθετα, μια ανασκόπηση δοκιμών που χρησιμοποίησαν μόνο συμπληρώματα σεληνίου για την πρωτογενή πρόληψη καρδιακών παθήσεων δεν βρήκε στατιστικά σημαντικές επιδράσεις του σεληνίου τόσο στα θανατηφόρα όσο και στα μη θανατηφόρα καρδιαγγειακά συμβάντα.
Αν και κάποιες έρευνες φαίνονται πολλά υποσχόμενες, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την υποστήριξη της τακτικής χρήσης συμπληρωμάτων σεληνίου, ειδικά σε εκείνους που λαμβάνουν αρκετό από τα τρόφιμα, για την πρόληψη καρδιακών παθήσεων αυτή τη στιγμή.
Νόσο του θυρεοειδούς
Το σελήνιο παίζει βασικό ρόλο στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Έλλειψη σεληνίου οδηγεί σε μείωση της σύνθεσης θυρεοειδικών ορμονών, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων TSH.
Γνωστική εξασθένηση
Οι ανεπαρκείς συγκεντρώσεις σεληνίου μπορεί να σχετίζονται με τη μείωση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Και αυτό μπορεί να οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σεληνίου.
Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να καθοριστεί εάν η λήψη συμπληρωμάτων σεληνίου μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία ή στην πρόληψη της γνωστικής έκπτωσης που σχετίζεται με την ηλικία σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.
Πρέπει να πάρω συμπλήρωμα σεληνίου;
Συνολικά, η έρευνα παραμένει αντικρουόμενη σχετικά με τη λήψη συμπληρωμάτων σεληνίου και την επίδραση του σεληνίου στη γήρανση.
Σύμφωνα με την ανασκόπηση του 2018 που συζητήθηκε παραπάνω, οι περισσότερες μελέτες επισημαίνουν ότι τα συμπληρώματα σεληνίου έχουν αντιγηραντικές ιδιότητες και αποτρέπουν ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να αποσαφηνιστεί ο ρόλος τους.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα σεληνίου ωφελούν ένα άτομο που δεν διατρέχει κίνδυνο ανεπάρκειας.
Πηγές τροφίμων
Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται55 μικρογραμμάρια (mcg) σεληνίου την ημέρα. Οι έγκυες γυναίκες, ωστόσο, θα πρέπει να καταναλώνουν 60 mcg και κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, το σελήνιο πρέπει να αυξηθεί στα 70 mcg.
Δεδομένου ότι το ανθρώπινο σώμα δεν παράγει σελήνιο, είναι απαραίτητο να λαμβάνετε τις βέλτιστες ποσότητες από τη διατροφή. Ευτυχώς, το σελήνιο βρίσκεται σε μια μεγάλη ποικιλία τροφών που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν στη διατροφή ενός ατόμου.
Επειδή το σελήνιο βρίσκεται στο έδαφος, τα επίπεδά του στα τρόφιμα βασίζονται στο πόσο σελήνιο υπήρχε στο έδαφος όπου καλλιεργήθηκε η τροφή. Οι ξηροί καρποί Βραζιλίας, τα θαλασσινά και τα κρέατα είναι από τις υψηλότερες διατροφικές πηγές σεληνίου.
Άλλες καλές διατροφικές πηγές σεληνίου περιλαμβάνουν:
- Κιτρινόπτερος τόνος
- Σαρδέλες
- Βοδινό κρέας
- Γαρίδες
- Τυρί κότατζ
- Καστανό ρύζι
- Βραστά αυγά
- Ψωμί ολικής
- Φασόλια/φακές
Πιθανοί κίνδυνοι
Εάν ένα άτομο υπερβαίνει σταθερά το συνιστώμενο ανώτατο όριο των 400 mcg σεληνίου μέσω τροφών ή συμπληρωμάτων, μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του.
Ένα από τα πρώτα σημάδια της υπερβολικής πρόσληψης σεληνίου είναι η μυρωδιά σκόρδου στην αναπνοή και η μεταλλική γεύση στο στόμα. Άλλα σημάδια της χρόνιας υψηλής πρόσληψης σεληνίου είναι:
- Απώλεια ή ευθραυστότητα των μαλλιών και των νυχιών
- Δερματικές παθήσεις
- Ναυτία
- Διάρροια
- Κούραση
Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα συμπληρώματα σεληνίου μπορούν να επιβραδύνουν ή να αποτρέψουν τη γήρανση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συμπεριλάβετε το σελήνιο στη διατροφή, σας επειδή παίζει ρόλο στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών και στη μείωση της φλεγμονής, που και τα δύο μπορούν να συμβάλουν στην πρόωρη γήρανση. Εάν πιστεύετε ότι έχετε ανεπάρκεια σεληνίου ή σκέφτεστε να πάρετε συμπληρώματα σεληνίου, φροντίστε να μιλήσετε τον γιατρό σας.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
