Καρκίνος του μαστού: Διερευνώντας τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Παρ΄όλο που τα ακριβή αίτια της νόσου δεν είναι πλήρως κατανοητά, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής της, όπως η ηλικία, οι γονιδιακές μεταλλάξεις, το ορμονικό προφίλ της γυναίκας, το οικογενειακό και ατομικό ιστορικό.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι υψίστης σημασίας για μια καλύτερη πρόγνωση και για μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας. Είναι γεγονός πως στις μέρες μας, οι νέες ιατρικές εξελίξεις και τα ολοκληρωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου έχουν συμβάλει σε καλύτερα αποτελέσματα για τις ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Ωστόσο, οι προκλήσεις εξακολουθούν να υπάρχουν, γι’ αυτό και η διαρκής επιστημονική έρευνα στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση της πρόληψης, της διάγνωσης και των θεραπευτικών προσεγγίσεων.

O ιατρός Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Χειρουργός Μαστού, Αναπληρωτής Διευθυντής Δ’ Κλινικής Μαστού ΜΗΤΕΡΑ μιλά στο jenny.gr και δίνει απαντήσεις για την αξία του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, για το ρόλο της κληρονομικότητας στην εμφάνιση της νόσου, καθώς και για τις σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπισή της.

Πότε θα πρέπει να ξεκινά και από τι αποτελείται ο προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού;

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, ο προληπτικός έλεγχος του μαστού θα πρέπει να είναι εξατομικευμένος για κάθε γυναίκα, ανάλογα με την ηλικία της και τους ατομικούς παράγοντες κινδύνου, όπως, για παράδειγμα, το οικογενειακό ιστορικό. Τυπικά, οφείλουμε να συστήνουμε σε όλες τις γυναίκες από την ηλικία των 25 ετών να υιοθετούν μια διαδικασία εξοικείωσης με την εικόνα του στήθους τους και ευαισθητοποίησης αναφορικά με τις παθήσεις των μαστών. Σε αυτές τις ηλικίες δεν απαιτείται κάποιος προληπτικός απεικονιστικός έλεγχος παρά μόνο κλινική εξέταση από τον ειδικό γιατρό κάθε 1-3 έτη. Από την ηλικία των 40 ετών συστήνεται να ξεκινάει ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία και κλινική εξέταση. Οι παραπάνω οδηγίες αφορούν σε γυναίκες του γενικού πληθυσμού. Η συζήτηση με τον ειδικό γιατρό, η προσεκτική λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού και η αξιολόγηση των παραγόντων κινδύνου θα συμβάλουν στον καθορισμό του ιδανικού, για κάθε γυναίκα ξεχωριστά, προγράμματος προληπτικού ελέγχου στο οποίο θα ορίζονται η ηλικία έναρξης, το είδος των εξετάσεων και ο χρόνος μέχρι το επόμενο ραντεβού.

Μπορούμε να μιλάμε για πρωτογενή πρόληψη στον καρκίνο του μαστού;

Όπως ισχύει για τις περισσότερες κακοήθειες, έτσι και για τον καρκίνο του μαστού υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, όπου η υπέρμετρη έκθεση σε αυτούς αυξάνει την πιθανότητα νόσησης. Η πρωτογενής πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού αφορά στην υιοθέτηση συμπεριφορών και τρόπου ζωής που θα συμβάλλουν στη μείωση της έκθεσης σε αυτούς τους βλαπτικούς παράγοντες, με επακόλουθη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου. Παρακάτω παρατίθενται οι βασικότεροι τομείς για εφαρμογή δράσεων πρωτογενούς πρόληψης:

• Διατροφή βασισμένη κυρίως σε προϊόντα φυτικής προέλευσης (φρούτα, λαχανικά) με μείωση των αντίστοιχων ζωικής καθώς και των βαριά επεξεργασμένων τροφών

• Άσκηση και έλεγχος σωματικού βάρους

• Αποφυγή κατάχρησης αλκοόλ

• Διακοπή καπνίσματος

• Χρήση ορμονικών σκευασμάτων μόνο υπό τις οδηγίες του ιατρού

• Ενθάρρυνση της γαλουχίας

Ποιος είναι ο ρόλος της κληρονομικότητας στην εμφάνιση της νόσου; Ποιες είναι οι οδηγίες που δίνονται σε μια γυναίκα που ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου;

Η κληρονομικότητα συνιστά σημαντικό παράγοντα κινδύνου, καθώς το 5-10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού οφείλονται σε παθογόνες μεταλλάξεις γονιδίων που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Η προσεκτική λήψη του οικογενειακού ιστορικού αποτελεί το πρώτο βήμα για να εντοπίσουμε την ομάδα των γυναικών που θα λάβουν ένδειξη για γενετική συμβουλευτική από τον κλινικό γενετιστή και πιθανώς για γονιδιακό έλεγχο. Η ύπαρξη κάποιας παθογόνου μετάλλαξης κατατάσσει τη γυναίκα σε ομάδα υψηλού κινδύνου και συνεπάγεται την έναρξη του ελέγχου από μικρότερη ηλικία, με συχνότερη παρακολούθηση και περισσότερες απεικονιστικές εξετάσεις με σκοπό την όσο το δυνατόν έγκαιρη διάγνωση. Ο ειδικός γιατρός οφείλει να ενημερώσει τη γυναίκα για τις επιλογές μείωσης του κινδύνου και να χαράξουν από κοινού το πλάνο παρακολούθησης.

Ανοίγοντας το «κεφάλαιο» σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση, πού επικεντρώνονται σήμερα οι θεραπευτικές προσεγγίσεις; Τι να περιμένουμε στο μέλλον;

Ζούμε σε μια εποχή όπου συντελούνται θεαματικές εξελίξεις τόσο στην έγκαιρη διάγνωση, όσο και στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Η τάση στη σύγχρονη αντιμετώπιση είναι η απόλυτη προσαρμογή των θεραπευτικών μέσων στην ασθενή και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου της. Η εξέλιξη στην ογκοπλαστική χειρουργική και η βελτίωση των τεχνικών σήμανσης των βλαβών επιτρέπει τη δυνατότητα πραγματοποίησης συντηρητικών επεμβάσεων διατήρησης του μαστού με απόλυτη ογκολογική ασφάλεια και άρτια αισθητικά αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις που επιβάλλεται μαστεκτομή, έχουν αναπτυχθεί απόλυτα ασφαλείς τεχνικές που δίνουν τη δυνατότητα άμεσης αποκατάστασης. Στην ογκολογία, με την προσθήκη νεότερων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, την εξέλιξη στις στοχευμένες θεραπείες και την προσθήκη της ανοσοθεραπείας σε κάποιους τύπους καρκίνου του μαστού, έχει επιτευχθεί εξαιρετική βελτίωση στην πρόγνωση με σημαντική ελάττωση των παρενεργειών. Με τη σειρά της, η σύγχρονη ακτινοθεραπευτική έχει συμβάλλει σημαντικά στον τοπικοπεριοχικό έλεγχο της νόσου.

Στο άμεσο μέλλον προβλέπεται ακόμα περισσότερο εξατομικευμένη και στοχευμένη αντιμετώπιση, με πολλαπλές θεραπευτικές επιλογές και ακόμα μεγαλύτερη μείωση του κινδύνου επανεμφάνισης της νόσου. Δεν είναι μακριά η μέρα που ο καρκίνος του μαστού θα μετατραπεί από μια δυνητικά καταληκτική ασθένεια σε χρόνια νόσο με ελάχιστες και πλήρως αντιμετωπίσιμες επιπτώσεις στο προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής της γυναίκας.

Προς τις γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με τη νόσο και που τώρα δίνουν τη δική τους μάχη, ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να απευθύνετε; Υπάρχουν κάποιες συμβουλές που θα τις βοηθήσουν να προσαρμοστούν και να ανταπεξέλθουν καλύτερα στα νέα δεδομένα της υγείας τους;

Οφείλουμε να κατανοήσουμε ότι, παρά την τεράστια πρόοδο της ιατρικής στη θεραπευτική του καρκίνου, η λέξη και μόνο στο άκουσμα της εξακολουθεί να προκαλεί ένα πλήθος αρνητικών συναισθημάτων, με κυρίαρχο το φόβο. Κάθε γυναίκα με καρκίνο του μαστού έχει βιώσει την τραυματική εμπειρία της διάγνωσης και έρχεται καθημερινά αντιμέτωπη με τα ψυχολογικά και σωματικά σημάδια από τη νόσο και τη θεραπεία της. Το μήνυμα που απευθύνουμε σε αυτές τις γυναίκες είναι ότι δεν είναι μόνες σε αυτόν τον αγώνα τους. Ο θεράπων ιατρός, στα πλαίσια μιας ομάδας ειδικών ιατρών και άλλων επιστημόνων (φυσιοθεραπευτές, ψυχολόγοι, διατροφολόγοι, γενετιστές) που καταρτίζουν ένα εξειδικευμένο κέντρο μαστού, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει αποτελεσματικά όπλα στη γυναίκα στη μάχη της κατά του καρκίνου.

Η κυριότερη συμβουλή που οφείλουμε να δώσουμε είναι ότι η διάγνωση του καρκίνου δεν θα πρέπει να θεωρείται ένα γεγονός με αναπόφευκτη δυσμενή εξέλιξη, αλλά να λαμβάνεται ως μήνυμα για μια νέα αρχή με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, καλή διατροφή, βελτίωση της ποιότητας ύπνου και άσκηση. Η επίτευξη ψυχικής και σωματικής ευεξίας αποτελεί εγγύηση νικηφόρας έκβασης σε αυτόν τον αγώνα.

Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, Χειρουργός Μαστού και Αναπληρωτής Διευθυντής της Δ' Κλινικής Μαστού του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό στα 2106869397, 6976794065.