Οι τάσεις των αναζητήσεων στο Google στην κατηγορία "ομορφιά και φυσική κατάσταση" καταδεικνύουν ότι η βιοτίνη και το κολλαγόνο ήταν μεταξύ των προϊόντων που αναζητήθηκαν όλο και περισσότερο τα τελευταία 10+ χρόνια. Ενώ τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον για τα συμπληρώματα κολλαγόνου έχει αυξηθεί.
Δυστυχώς, υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ του αριθμού των διαθέσιμων συμπληρωμάτων με αβάσιμους ισχυρισμούς έναντι των προϊόντων με τεκμηριωμένη υποστήριξη. Οι αναζητήσεις στο Google, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από στόμα σε στόμα μεταδίδουν παραπληροφόρηση σε εκατομμύρια χρήστες μέσα σε λίγες ώρες.
Με μια πληθώρα μη υποστηριζόμενων συμπληρωμάτων στην αγορά, οι περισσότεροι αναζητούν συμβουλές από επαγγελματίες υγείας για να κατανοήσουν τι είναι χρήσιμο, τι είναι αναποτελεσματικό και τι είναι δυνητικά επικίνδυνο. Επομένως, είναι συνετό να ενημερώνεστε για την έρευνα που υποστηρίζει τις διατροφικές λύσεις. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε τα δεδομένα πίσω από δύο κορυφαία μοντέρνα φυσικά συστατικά που διαφημίζονται για την ανάπτυξη κυρίως των μαλλιών—βιοτίνη και κολλαγόνο.
Ο έρωτας με τη βιοτίνη
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το 29 τοις εκατό των καταναλωτών λαμβάνουν συμπληρώματα που περιέχουν βιοτίνη και ότι το 43,9 τοις εκατό των γιατρών και των δερματολόγων συνιστούν τη βιοτίνη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αφορούν κυρίως τα μαλλιά και τα νύχια. Αλλά τα δεδομένα υποστηρίζουν αυτές τις συστάσεις;
Τι είναι η βιοτίνη;
Η βιοτίνη, ή βιταμίνη Β7, είναι ένα ουσιαστικό μέρος του μεταβολισμού των λιπαρών οξέων, των υδατανθράκων και των αμινοξέων. Βοηθά στη διάσπαση των τροφίμων σε γλυκόζη, την κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα και τον εγκέφαλο, και παίζει ρόλο στην παραγωγή τριφωσφορικής αδενοσίνης (ATP), στη σταθερότητα της χρωματίνης και στην έκφραση γονιδίων και στη ρύθμιση του οξειδωτικού στρες. Η βιοτίνη είναι επίσης ένας απαραίτητος συμπαράγοντας για τις μιτοχονδριακές καρβοξυλάσες στις ρίζες των μαλλιών.
Η επαρκής πρόσληψη βιοτίνης που έχει καθοριστεί από τον FDA είναι 30mcg/ημέρα και οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν περίπου 35 έως 70mcg/ημέρα. Αυτό συμβαίνει επειδή η βιοτίνη βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, όπως το κοτόπουλο, τα αυγά, οι ξηροί καρποί (π.χ. φιστίκια, αμύγδαλα) και το τυρί. Επιπλέον, τα βακτήρια στο παχύ έντερο μπορούν να συνθέσουν αρκετή βιοτίνη για το σώμα, ακόμη και χωρίς να την πάρουν από τα τρόφιμα.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, η ανεπάρκεια βιοτίνης είναι σπάνια και γενικά εντοπίζεται μόνο σε πληθυσμούς σε κίνδυνο, όπως σε αυτούς με χρόνια χρήση αλκοόλ, σε ασθενείς σε μακροχρόνια αντισπασμωδική θεραπεία και σε όσους έχουν γενετικές παθήσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση και το μεταβολισμό της βιοτίνης.
Ο ρόλος της βιοτίνης στα μαλλιά, το δέρμα και τα νύχια
Ο ρόλος της βιοτίνης στα μαλλιά, το δέρμα και τα νύχια προέρχεται από πρώιμες μελέτες που δημοσιεύθηκαν στις οποίες η λήψη συμπληρωμάτων βιοτίνης βελτίωσε τις παθήσεις των μαλλιών και του δέρματος σε επιλεγμένες περιπτώσεις.
Σε ένα παράδειγμα από το 1985, σε ένα αγόρι με σύνδρομο αχτένιστης τρίχας —μια πάθηση που παρουσιάζεται με λεπτά, μη διαχειρίσιμα και συνήθως ξανθά μαλλιά και κυρίως σε παιδιά— χορηγήθηκε συμπλήρωμα βιοτίνης. Το αποτέλεσμα ήταν να καθαρίσει το τριχωτό της κεφαλής του από την πιτυρίδα και να βελτιωθεί η ανάπτυξη και η δύναμη των μαλλιών και των νυχιών του μέσα σε λίγους μήνες. Άλλες αναφορές ελήφθησαν από μελέτες που δείχνουν βελτίωση στη δομή της οπλής του αλόγου.
Πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η βιοτίνη παίζει ουσιαστικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας στη ρίζα της τρίχας. Οι θύλακες των τριχών αναπαράγονται με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό, απαιτώντας υψηλά επίπεδα ενέργειας. Η βιοτίνη είναι ένας ουσιαστικός παράγοντας στη σύνθεση κερατίνης, συμβάλλοντας έτσι σε υγιή μαλλιά, δέρμα και νύχια.
Απαιτείται επίσης για τον μεταβολισμό των λιπαρών οξέων στο δέρμα. Η ανεπάρκεια, αν και σπάνια, μπορεί να οδηγήσει σε αλωπεκία, περιοπτική δερματίτιδα (λεπιδωτό κόκκινο εξάνθημα γύρω από τα μάτια και το στόμα), επιπεφυκίτιδα και δερματικές λοιμώξεις.
Από του στόματος συμπλήρωμα βιοτίνης
Η λήψη συμπληρωμάτων βιοτίνης έχει αποδειχθεί ότι είναι απαραίτητη για ασθενείς με ανεπάρκεια βιοτίνης, αλλά τα στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η περίσσεια βιοτίνης πολύ πάνω από τα φυσιολογικά όρια βελτιώνει την ανάπτυξη των μαλλιών είναι ελάχιστη στην καλύτερη περίπτωση.
Μέχρι σήμερα, δεν έχουν υπάρξει ολοκληρωμένες κλινικές δοκιμές που να δείχνουν ότι τα συμπληρώματα βιοτίνης από μόνα τους, σε άτομα χωρίς υποκείμενες παθήσεις που καταναλώνουν ισορροπημένη διατροφή, βελτιώνουν την ανάπτυξη των μαλλιών.
Σε μια πρόσφατη ανασκόπηση 18 περιπτώσεων στις οποίες η χρήση βιοτίνης βελτίωσε τα μαλλιά και τα νύχια, και τα 18 άτομα είχαν υποκείμενες συνδέσεις με ανεπάρκεια βιοτίνης, όπως γενετικά αίτια ή σύνδρομο εύθραυστων νυχιών.
Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει ανεπάρκεια, η βιοτίνη βελτιώνει τις παθήσεις των μαλλιών και του δέρματος. Αλλά οι περισσότερες γυναίκες που παραπονιούνται για απώλεια μαλλιών δεν έχουν έλλειψη βιοτίνης. Σε μια πρόσφατη μελέτη 541 γυναικών που παραπονιούνταν για απώλεια μαλλιών, μόνο το 38 τοις εκατό είχαν έλλειψη βιοτίνης. Από αυτές που είχαν ανεπάρκεια, το 11% είχε προσωπικό παράγοντα κινδύνου για ανεπάρκεια βιοτίνης, όπως η φαρμακευτική αγωγή με ισοτρετινοΐνη, δείχνοντας ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η τριχόπτωση είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία που δεν μπορεί να αποδοθεί σε μία μόνο αιτία.
Σε αντίθεση με τα μαλλιά, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιοτίνης βελτιώνει τη δύναμη και την ανάπτυξη των νυχιών, αν και ο μηχανισμός και οι αποτελεσματικές δόσεις δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως.
Πέρα από τις λίγες περιορισμένες διαθέσιμες μελέτες, χρειάζονται περισσότερες κλινικές δοκιμές για να γίνουν συστάσεις βασισμένες σε στοιχεία σχετικά με το ρόλο της συμπλήρωσης βιοτίνης στη βελτίωση της ανάπτυξης και της ποιότητας των νυχιών.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη (RDI) βιοτίνης κυμαίνεται από 30 έως 70 mcg ημερησίως και δεν υπάρχει γνωστή τοξικότητα ή ανώτατο όριο ακόμη και σε 10.000 φορές το RDI. Το γνωρίζουμε αυτό γιατί σε αυτές τις δόσεις, η βιοτίνη βελτιώνει τα κλινικά αποτελέσματα και την ποιότητα ζωής σε ασθενείς με προοδευτική σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ).
Αν και δεν είναι τοξική, το 2017 ο FDA εξέδωσε μια προειδοποίηση ότι η υπερβολική υψηλή κατανάλωση βιοτίνης μπορεί να προκαλέσει ψευδή εργαστηριακά αποτελέσματα. Έκτοτε, ο FDA έχει επικαλεστεί ιδιαίτερη ανησυχία για τα άμεσα διαθέσιμα συμπληρώματα που περιέχουν υπερβολικά υψηλά επίπεδα βιοτίνης, όπως 20.000 έως 100.000 mcg σε ένα μόνο χάπι.
Συνολικά, η βιοτίνη είναι απαραίτητο συστατικό του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Στο γενικό πληθυσμό, μια ισορροπημένη πρόσληψη θρεπτικών τροφών παρέχει την ποσότητα βιοτίνης που απαιτείται για την υποστήριξη της υγείας.
Η τελευταία τάση: Συμπληρώματα κολλαγόνου
Το κολλαγόνο είναι η πιο άφθονη πρωτεΐνη στο ανθρώπινο σώμα και αποτελεί το δομικό συστατικό στα μαλλιά, το δέρμα, τα οστά, τις αρθρώσεις και τους τένοντες. Παρέχει δύναμη, γεφυρώνει τα κενά μεταξύ των κυττάρων και των εξωκυτταρικών μητρών και διαμορφώνει τα διακυτταρικά δίκτυα. Υπάρχουν πάνω από 27 τύποι κολλαγόνου, που διακρίνονται από τη δομή, τη λειτουργία και τη θέση τους στο σώμα. Οι πιο άφθονοι τύποι είναι οι I, II και III, με τις I και III να είναι οι εξέχουσες μορφές στο δέρμα και τα μαλλιά.
Η δομή του κολλαγόνου είναι κατασκευασμένη για να παρέχει μηχανική υποστήριξη ξεκινώντας από μοριακό επίπεδο. Κάθε μόριο κολλαγόνου αποτελείται από τρεις αλληλένδετους κλώνους περίπου 1.000 αμινοξέων ανά μόριο.
Το κολλαγόνο παράγεται σε εξειδικευμένα κύτταρα που σχηματίζουν και διατηρούν τον συνδετικό ιστό σε όλο το σώμα - δερματικούς ινοβλάστες (δέρμα, μαλλιά), χονδροκύτταρα (οστά και χόνδροι), οστεοβλάστες (οστά), οδοντοβλάστες (δόντια) και τσιμεντοβλάστες (θυλάκιο κύτταρα γύρω από το δόντι). Το επαναλαμβανόμενο δομικό μοτίβο και ο αργός ρυθμός εναλλαγής είναι εν μέρει αυτό που κάνει το κολλαγόνο ιδιαίτερα επιρρεπές σε βλάβες με την πάροδο του χρόνου.
Ο ρόλος του κολλαγόνου στα μαλλιά και το δέρμα
Το κολλαγόνο αντιπροσωπεύει περίπου το 70 τοις εκατό του ξηρού βάρους του δέρματος, ενώ διατηρεί την ελαστικότητα και την ενυδάτωση του δέρματος, του τριχωτού της κεφαλής και του θύλακα της τρίχας.
Καθώς μεγαλώνουμε, η ποσότητα κολλαγόνου στο σώμα μας μειώνεται κατά περίπου ένα τοις εκατό ετησίως ξεκινώντας από την ηλικία των 30 ετών. Η δομική υποστήριξη του δέρματος συρρικνώνεται, εμφανίζονται λεπτές γραμμές, ρυτίδες και θαμπό δέρμα. Οι ινοβλάστες και άλλα κύτταρα που συνθέτουν νέο κολλαγόνο επιβραδύνουν, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να ανταποκριθούν στη ζήτηση που απαιτείται για το δερματικό στρώμα.
Αποδεικτικά στοιχεία για τα συμπλήρωματα
Η αύξηση της κατανάλωσης κολλαγόνου, είτε μέσω της κατανάλωσης τροφών, είτε μέσω συμπληρωμάτων από το στόμα, έχει αποδειχθεί ότι είναι κλινικά αποτελεσματική στη βελτίωση της υγείας των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κολλαγόνο περιλαμβάνουν ψάρι, κοτόπουλο, ασπράδια αυγών και τα φύκια σπιρουλίνα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συμπλήρωση από του στόματος κολλαγόνο είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αυξηθεί η παροχή πεπτιδίων κολλαγόνου που διανέμονται μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.
Όπως και με οποιοδήποτε συμπλήρωμα, ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του συμπληρωματικού κολλαγόνου εξαρτάται από τη μορφή, την πηγή και την ποιότητα του κολλαγόνου. Δεν είναι όλες οι μορφές εύκολα βιοδιαθέσιμες όταν καταποθούν. Επειδή το φυσικό κολλαγόνο είναι μια τόσο μεγάλη και πολύπλοκη πρωτεΐνη, το μόριο στο σύνολό του δεν μπορεί να περάσει απευθείας από την πεπτική οδό στην κυκλοφορία του αίματος.
Λόγω της πολύπλοκης φύσης των μορφών και των πηγών του κολλαγόνου, τα οφέλη των συμπληρωμάτων από το στόμα εξακολουθούν να διερευνώνται. Παρόλα αυτά, τα από του στόματος συμπληρώματα κολλαγόνου έχουν δείξει κλινικά θετικά αποτελέσματα στο δέρμα. Μια πρόσφατη μετα-ανάλυση 19 τυχαιοποιημένων δοκιμών ελέγχου σε 1.125 συμμετέχοντες έδειξε ευνοϊκά αποτελέσματα στην ενυδάτωση, την ελαστικότητα και τις ρυτίδες του δέρματος. Η κατάποση υδρολυμένου κολλαγόνου μείωσε επίσης τη γήρανση του δέρματος.
Ενώ υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα για τη λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου για τη βελτίωση των μαλλιών, υπάρχουν αναφορές που δείχνουν αυξημένο πάχος και μειωμένη ξηρότητα και θαμπάδα. Μελέτες έδειξαν επίσης ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου αυξάνουν την ανάπτυξη των νυχιών και βελτιώνουν τη δύναμη τους, αποτρέποντας το σπάσιμο.
Συνολικά, παρόλο που πρέπει να γίνει ακόμη δουλειά για τη διαπίστωση της κλινικής αποτελεσματικότητας του υδρολυμένου από του στόματος συμπληρώματος κολλαγόνου, υπάρχουν αρκετά δεδομένα που το αναγνωρίζουν ως σημαντικό εργαλείο για την προαγωγή της υγείας του δέρματος, των νυχιών και των μαλλιών. Απαιτούνται περισσότερες ελεγχόμενες δοκιμές, ειδικά σχετικά με την πηγή, τη μορφή και την ποιότητα του κολλαγόνου για να κατανοηθούν τα πλήρη οφέλη του συμπληρωματικού κολλαγόνου από το στόμα.
Η βιοτίνη και το κολλαγόνο είναι δύο από τα πιο συνιστώμενα και αμφισβητούμενα συμπληρώματα για την υγεία των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών. Η ανεπάρκεια βιοτίνης, αν και σπάνια, οδηγεί σε παθήσεις του δέρματος και των μαλλιών, υπογραμμίζοντας τη σημασία της βιοτίνης ως συμπαράγοντα στη συνολική υγεία.
Η εξάντληση του κολλαγόνου ξεκινά στην ηλικία των 30 ετών, καθιστώντας την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κολλαγόνο ή συμπληρωμάτων απαραίτητη για την καταπολέμηση της διαδικασίας γήρανσης με την πάροδο του χρόνου.
Τούτου λεχθέντος, μια διεξοδική βιβλιογραφία αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της σύστασης αυτών ως συμπληρωμάτων για τη βελτίωση της υγείας των μαλλιών. Παρά την αυξανόμενη δημοτικότητά τους, υπάρχει έλλειψη δεδομένων που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους για την τριχόπτωση.
Είναι σαφές ότι κανένα από αυτά τα συμπληρώματα από μόνο του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει όλες τις υποκείμενες πτυχές της υγείας των μαλλιών. Δεν υπάρχουν κλινικές ενδείξεις ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιοτίνης από μόνη της, σε έναν υγιή πληθυσμό, βελτιώνει τα μαλλιά
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αναδυόμενες κλινικές ενδείξεις ότι το συμπληρωματικό κολλαγόνο βελτιώνει την υγεία του δέρματος και των μαλλιών, ωστόσο τα βιομηχανικά πρότυπα για τη μορφή, την πηγή και την ποιότητα του συμπληρώματος καθιστούν δύσκολο τον προσδιορισμό των οφελών.
Ένα υψηλής ποιότητας, υδρολυμένο κολλαγόνο ενισχυμένο με πρόσθετα συστατικά που έχουν επιλεγμένους μηχανισμούς που στοχεύουν ειδικά τη γήρανση ως βασική αιτία της αραίωσης των μαλλιών, θα μπορούσε να υποστηρίξει και να διατηρήσει έναν υγιή κύκλο ανάπτυξης μαλλιών.
Ωστόσο, η τριχόπτωση και η αραίωση έχουν πλέον καθιερωθεί ως αποτέλεσμα πολλαπλών αιτιολογικών παραγόντων που περιλαμβάνουν φλεγμονή, οξειδωτική βλάβη, περιβαλλοντικές επιθέσεις, γήρανση, ψυχοσυναισθηματικό στρες και ορμονικές ανισορροπίες που εκτείνονται πέρα από τους προηγουμένως μελετημένους και γνωστούς παράγοντες όπως τα ανδρογόνα και η διατροφή. Με βάση αυτήν την τρέχουσα κατανόηση της παθογένειας της τριχόπτωσης και της αραίωσης, οι θεραπείες που στοχεύουν σε μεμονωμένους μηχανισμούς ή μονοπάτια μπορεί να μην είναι η ιδανική.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
