6 red flags που θα σε βοηθήσουν να εντοπίσεις την παραπληροφόρηση σχετικά με τη διατροφή
Τζουλιάννα Καρνέζη
13 Νοεμβρίου 2024
Σίγουροι κάποιοι από εσάς δεν είστε διαιτολόγοι, άρα είναι λογικό να βασίζεστε σε άρθρα και σε άτομα που γνωρίζουν και μοιράζονται την πιο πρόσφατη έρευνα για τα τρόφιμα και τη διατροφή. Αλλά δεν είναι όλοι όσοι γράφουν στο διαδίκτυο αξιόπιστοι. Φυσικά η παραπληροφόρηση μπορεί να είναι αβλαβής. Αλλά θα μπορούσε επίσης να σας οδηγήσει σε περιορισμός σημαντικών θρεπτικών συστατικών ή να νιώθετε άσχημα όταν δεν έχετε τα υποσχεμένα αποτελέσματα. Σε ακραίες περιπτώσεις, η παραπληροφόρηση θα μπορούσε να σας αποτρέψει από το να πάρετε σωτήρια φάρμακα, επειδή ακούσατε ότι μια συγκεκριμένη δίαιτα θα μπορούσε να θεραπεύσει μια ασθένεια.
Οι δημοσιογράφοι δεν έχουν εκπαιδευτεί στην ανάγνωση επιστημονικών δημοσιεύσεων και πολλές φορές μπορεί να βασίζονται στις δικές τους ερμηνείες και να υπερεκτιμούν τα αποτελέσματα μιας μελέτης. Εν τω μεταξύ, οι επαγγελματίες αθλητές, οι διασημότητες ή οι influencers των social media με «τέλεια» σώματα και αψεγάδιαστο δέρμα δεν είναι απαραίτητα ειδικοί στη διατροφή. Και σίγουρα δεν είναι ειδικοί στο τι λειτουργεί για τη ζωή ή το σώμα κάποιου άλλου.
Εάν λοιπόν δεν είστε σίγουροι για μια πρόταση διατροφής, αλλά ακούγεται ότι μπορεί να λειτουργήσει για εσάς, ρωτήστε έναν ειδικό. Αλλά μπορείτε επίσης να αναζητήσετε τα red flags κάθε φορά που διαβάζετε ένα άρθρο διατροφής. Καθώς περιηγείστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να είστε σε επιφυλακή για μη ρεαλιστικές συμβουλές ή «διατροφικά μυστικά» που ακούγονται πολύ καλά για να είναι αληθινά. Αυτά είναι σημάδια ότι μπορεί να μην λαμβάνετε ακριβείς διατροφικές πληροφορίες. Εδώ είναι 6 red flags που είναι καλό να αναζητήσετε.
Οι συμβουλές βασίζονται σε προσωπική εμπειρία
Οι συμβουλές διατροφής από τον influencer που έχασε 30 κιλά ή από τον δημοσιογράφο που θεράπευσε την αυτοάνοση πάθησή του είναι πειστικές. Η διατροφή τους μπορεί να τους έκανε να νιώθουν καλά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ασφαλής για όλους. Δεν θέλω να ακυρώσω την προσωπική εμπειρία κανενός. Αλλά υπάρχουν ορισμένα πράγματα που τρώνε ή πίνουν οι άνθρωποι και αυτό τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα και τους δίνει το κίνητρο να συνεχίσουν να τρώνε με αυτόν τον τρόπο. Αυτό ενισχύει την πίστη τους σε αυτό, επειδή το έχουν συνδέσει με ένα συναίσθημα. Και δεν είναι κακό, αλλά είναι προσωπική τους εμπειρία.
Η συμβουλή δεν είναι περιεκτική
Να θυμάστε ότι οι celebrities μπορεί να έχουν όλους τους πόρους στον κόσμο για να ασκούνται καθημερινά και να προσλαμβάνουν σεφ για να φτιάχνουν τα γεύματά τους. Η ζωή σας μπορεί να φαίνεται πολύ διαφορετική. Και αυτό είναι εντάξει. Δεν υπάρχει ένας «σωστός» τρόπος για να τρώτε. Δεν χρειάζεται να ακολουθείτε μια αυστηρή vegan δίαιτα ή να αγοράζετε συστατικά που δεν ταιριάζουν στον προϋπολογισμό σας για να είστε υγιείς. Μην αφήσετε λοιπόν κάποιον influencer που δεν σας έχει γνωρίσει ποτέ να σας πείσει να αποκλείσετε από τη διατροφή σας αγαπημένα σας φαγητά ή πιάτα από την κουλτούρα σας.
Οι πληροφορίες προέρχονται από μια κερδοσκοπική εταιρεία
Όταν εμφανίζεται μια ενδιαφέρουσα πληροφορία στο διαδίκτυο, δείτε ποιος την δημιούργησε. Μια μελέτη περιεχομένου στο Pinterest διαπίστωσε ότι οι κερδοσκοπικές εταιρείες δημιούργησαν το 48,5% των δημοσιεύσεων με το hashtag διατροφή για τον καρκίνο. Και με αυτό τον τρόπο πολλοί πουλούσαν προϊόντα όπως συμπληρώματα βιταμινών που ισχυρίζονταν ότι προλαμβάνουν ή θεραπεύουν τον καρκίνο. Ένα άλλο κόλπο είναι οι εταιρείες που πωλούν ποτά ή συμπληρώματα βιταμινών να χρηματοδοτούν τη δική τους έρευνα. Τα αναφερόμενα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι μεροληπτικά. Γι αυτό λοιπόν εάν μπορείτε καλό είναι να ελέγχετε την ίδια τη μελέτη και την πηγή χρηματοδότησής της.
Επίσης μερικές φορές, οι μελέτες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά έχουν μικρά μεγέθη δειγμάτων επειδή η έρευνα απαιτούσε έναν συγκεκριμένο πληθυσμό ή μια επεμβατική ιατρική διαδικασία. Ωστόσο οι ερευνητές θα πρέπει να δηλώσουν ξεκάθαρα ότι η μελέτη είχε έναν περιορισμό και ότι απαιτεί περαιτέρω έρευνα. Το red flag εδώ είναι όταν οι ερευνητές εξάγουν γενικευμένα συμπεράσματα με βάση τα αποτελέσματα μιας δοκιμής σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων.
Ο ισχυρισμός δεν έχει παραπομπές
Οι influencers θα πρέπει να αναφέρουν τις πηγές των πληροφοριών τους. Αν δεν το κάνουν, ζητήστε το. Αν η πληροφορία είναι αληθινή τότε αξιόπιστοι οργανισμοί όπως τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία και η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία θα την αναφέρουν. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε έναν ισχυρισμό που να αναφέρεται κάπου αλλού, οι πιθανότητες είναι ότι δεν έχει μελετηθεί διεξοδικά.
Ο ισχυρισμός βασίζεται σε μία μόνο μελέτη
Άρθρα ή ειδησεογραφικές εκπομπές ενδέχεται να αναφέρουν τα ευρήματα μιας νέας μελέτης με έναν συναρπαστικό τίτλο όπως «Το κόκκινο κρασί προλαμβάνει τις καρδιακές παθήσεις». Μπορεί να προσθέσουν και ένα ερωτηματικό για να λάβουν περισσότερα κλικ. Αλλά μια μελέτη δεν αρκεί για να γίνει ένας σοβαρός ισχυρισμός όπως αυτός. Μία μόνο μελέτη μπορεί να μας δώσει κάποιες πληροφορίες — αλλά όχι αρκετές για να αλλάξει η πρακτική. Χρειάζεται να διεξαχθούν περισσότερες μελέτες.
Ελέγξτε το άρθρο για πρόσθετες πληροφορίες όπως:
- Ο πληθυσμός που έγινε η δειγματοληψία. Εάν επρόκειτο για ζώα ή κύτταρα, τα αποτελέσματα θα πρέπει να θεωρούνται προκαταρκτικά και να μην ισχύουν ακόμη για τον άνθρωπο. Οι κυτταρικές μελέτες μπορεί να χρησιμοποιούν τις λέξεις in vitro. Εάν η μελέτη διεξήχθη σε ανθρώπους, ήταν το δείγμα διαφορετικό; Για παράδειγμα, εάν μια μελέτη ενηλίκων άνω των 60 ετών με νόσο του Crohn έδειξε ότι η κατανάλωση φυτικών ινών επηρεάζει την αθλητική τους απόδοση, τα αποτελέσματα δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να ισχυριστεί κανείς ότι οι αθλητές πανεπιστημίου δεν πρέπει να καταναλώνουν φυτικές ίνες κατά τη διάρκεια των αθλητικών τους περιόδων.
- Η λέξη «μετα-ανάλυση» ή η φράση «επισκόπηση μελετών». Αυτό υποδηλώνει ότι οι ερευνητές εξέτασαν κάθε μελέτη που μπορούσαν να βρουν για ένα συγκεκριμένο θέμα. Εδώ μπορούν να αρχίσουν να εξάγονται μεγαλύτερα συμπεράσματα.
Το ενδιαφέρον για την ευεξία ή για ένα υγιές σώμα δεν κάνει κάποιον ειδικό στη βιολογία και τη χημεία. Οι influencers ή όσοι αναφέρονται σε ένα άρθρο θα πρέπει να αναφέρουν εάν έχουν σπουδάσει κάτι σχετικό με τη διατροφή. Είναι εγγεγραμμένοι διαιτολόγοι; Έχουν ιατρική εκπαίδευση; Έχουν π πτυχία ή εμπειρία ως ερευνητές τροφίμων; Αν όχι, μπορεί να θέλετε να αγνοήσετε τις συμβουλές τους πάνω στη διατροφή.
Οι συμβουλές επικεντρώνονται στην κατανάλωση ή την αφαίρεση συγκεκριμένων τροφών
Η αποκοπή ολόκληρων ομάδων τροφίμων ή η κατανάλωση ενός μόνο τροφίμου κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι σημάδι μιας δίαιτας μόδας. Εκτός εάν ένα άτομο έχει ιατρικούς ή θρησκευτικούς λόγους για να κόψει ολόκληρες ομάδες τροφίμων, οι διαιτολόγοι συνήθως δεν συνιστούμε κάτι τέτοιο. Όταν αρχίζουμε να αφαιρούμε μεγάλες μερίδες ομάδων τροφίμων, θα πρέπει να ανησυχούμε για τις διατροφικές ελλείψεις.
Σίγουρα η επιστήμη λέει ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών είναι σημαντική. Αλλά έχουμε πολλά φρούτα και λαχανικά για να διαλέξουμε. Δεν υπάρχει έρευνα που να λέει ότι η κατανάλωση μόνο ανανά προάγει την απώλεια βάρους ή ότι η κατανάλωση ντομάτας προκαλεί φλεγμονή σε όλους. Επομένως, δεν χρειάζεται να κόψετε συγκεκριμένα τρόφιμα εκτός εάν δεν σας αρέσουν ή έχετε αλλεργία.
Όμως για να είμαι δίκαιη πρέπει να επισημάνω πως υπάρχουν επίσης πολλές καλές και χρήσιμες συμβουλές διατροφής στο διαδίκτυο. Απλά καλό είναι να είστε επιλεκτικοί σχετικά με τις συμβουλές που ακολουθείτε. Αναζητήστε άρθρα και αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από άτομα που έχουν υπόβαθρο στην υγειονομική περίθαλψη ή την έρευνα. Και αν υπάρχει κάποια δίαιτα ή συμπλήρωμα που σας ενδιαφέρει, ρωτήστε έναν επαγγελματία σχετικά με αυτό.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.