Γιατί τα ηπατικά προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση συμπληρωμάτων συνεχώς αυξάνονται και τι να προσέξεις
Τζουλιάννα Καρνέζη
6 Μαρτίου 2025

Η βιομηχανία συμπληρωμάτων ανθίζει με χάπια και σκόνες που υπόσχονται να μεταμορφώσουν την υγεία του εντέρου σας, να επιταχύνουν τον μεταβολισμό σας και ακόμη και να σας βοηθήσουν να ζήσετε περισσότερο. Αλλά τα συμπληρώματα δεν ρυθμίζονται από ειδικούς φορείς όπως άλλα φάρμακα - και μερικά μπορεί να προκαλέσουν βλάβη.
Τα τελευταία 30 χρόνια, η σχέση μας με τα συμπληρώματα έχει μεταμορφωθεί σε μια πλήρη εμμονή: Περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες σήμερα λαμβάνουν συμπληρώματα για να «θεραπεύσουν» σχεδόν κάθε πρόβλημα υγείας. Στο TikTok βλεπουμε βίντεο με πολλούς να πίνουν βερβερίνη για να «επιταχύνουν» τον μεταβολισμό τους, οι influencers καταπίνουν βρύα για την υγεία του εντέρου και οι ή παίρνουν κουρκουμίνη για μακροζωία.
Τα συμπληρώματα μπορεί να φαίνονται σαν μια καλή επιλογή για την υγεία και την ευεξίας, αλλά τα αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν ότι οι ενώσεις που περιέχουν μπορούν να βλάψουν περισσότερο από το να βοηθήσουν. Κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα, οι επιστήμονες έχουν δει μια έντονη αύξηση της ηπατικής ανεπάρκειας που συνδέεται με τη χρήση συμπληρωμάτων. Πίσω από αυτήν την ανησυχητική τάση βρίσκονται τρεις βασικοί παράγοντες: Η αύξηση των συμπληρωμάτων που περιέχουν ιδιαίτερα τοξικές ενώσεις, οι επιβλαβείς αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και το φαινόμενο που είναι γνωστό ως «μεγαδοσολογία» ή η λήψη πολύ περισσότερο από το συνιστώμενο όριο.
Όλοι αναζητούν τη μαγική σφαίρα και το ελιξήριο της νεότητας, για να επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης ή να αποτρέψουν χρόνιες ασθένειες. Ένα μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών είναι βέβαιοι ότι πολλά συμπληρώματα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Ωστόσο, τα περισσότερα από τα δεκάδες χιλιάδες συμπληρώματα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν έχουν ελεγχθεί ως προς την αποτελεσματικότητα ή την ασφάλεια τους
Τα (περιορισμένα) οφέλη των συμπληρωμάτων
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 52 τοις εκατό των ατόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες αισθάνονται τα συμπτώματά τους «αγνοούνται ή απορρίπτονται» όταν αναζητούν ιατρική θεραπεία. Το παραδοσιακό δυτικό ιατρικό σύστημα αποτυγχάνει, έτσι πολλοί στρέφονται στη φυσική ιατρική «κάντο μόνος σου», η οποία συχνά περιλαμβάνει συμπληρώματα.
Για ορισμένες καταστάσεις υγείας, ελλείψεις και στάδια ζωής, η στοχευμένη λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να είναι ευεργετική. Οι έγκυες γυναίκες λαμβάνουν φυλλικό οξύ για να αποτρέψουν γενετικές ανωμαλίες, ενώ οι ηλικιωμένοι συχνά επωφελούνται από επιπλέον Β12. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ωμέγα-3 μπορούν να υποστηρίξουν την υγεία της καρδιάς και τα προβιοτικά μπορούν να ανακουφίσουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Δεκάδες μελέτες υποστηρίζουν αυτές τις χρήσεις, αλλά η πλειοψηφία άλλων ισχυρισμών δεν ανταποκρίνεται στη διαφημιστική εκστρατεία. Δεν υπάρχουν δεδομένα ότι χρειαζόμαστε φυτικά συμπληρώματα για τη διατήρηση της γενικής υγείας.
Και ενώ για τους περισσότερους ανθρώπους, η λήψη κοινών συμπληρωμάτων διατροφής στη συνιστώμενη δόση είναι ασφαλής και δεν ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Κάποια από αυτά- και ορισμένες δόσεις - απαιτούν επιπλέον προσοχή.
Πότε πρέπει να προσέχετε τα συμπληρώματα
Καθώς η βιομηχανία συμπληρωμάτων έχει αυξηθεί, το ίδιο συμβαίνει και με τις παρενέργειες: Το 20 τοις εκατό της ηπατικής βλάβης που προκαλείται από φάρμακα σχετίζεται τώρα με φυτικά και διαιτητικά συμπληρώματα, με ορισμένες αναλύσεις να ανεβάζουν τον αριθμό έως και 43 τοις εκατό. Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των ατόμων στη λίστα μεταμοσχεύσεων των ΗΠΑ με ηπατική ανεπάρκεια που προκαλείται από συμπληρώματα αυξήθηκε από 1 σε 7 τοις εκατό μεταξύ 1995 και 2020. Πρόκειται για μια τεράστια αύξηση σε διάστημα 25 ετών.
Πρόσφατες αναφορές των μέσων ενημέρωσης δείχνουν ασθενείς που καταλήγουν στα επείγοντα με κίτρινα μάτια, κοιλιακό άλγος, κόπωση—συμπτώματα ηπατικής ανεπάρκειας που συνδέονται με τη λήψη συμπληρωμάτων. Το 2024, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι 15 εκατομμύρια Αμερικανοί λαμβάνουν ενώσεις που είναι γνωστό ότι είναι τοξικές για το συκώτι.
Και ενώ οι απλές βιταμίνες και τα μέταλλα είναι γενικά εντάξει, με κάποια σημεία προσοχής (η νιασίνη μπορεί να είναι ηπατοτοξική σε υψηλές δόσεις), γενικά θα απέφευγα οτιδήποτε με φυτικά ή βοτανικά συστατικά. Επίσης πολλοί αναμιγνύουν συμπληρώματα με πολλαπλά βιοενεργά συστατικά με αποτέλεσμα να τα παίρνουν σε εξαιρετικά υψηλές δόσεις ή με άλλα φάρμακα.

Οι μεγαλύτερες δοσολογίες δεν είναι καλύτερες για εσάς
Όταν λαμβάνετε μικροθρεπτικά συστατικά που υπερβαίνουν τη συνιστώμενη διατροφική δόση ή περισσότερα από αυτά που σας συμβουλεύει ο γιατρός σας, είναι επίσης επικίνδυνο - ειδικά όταν η ένωση είναι λιποδιαλυτή και συσσωρεύεται στο σώμα.
Οι υψηλές δόσεις βιταμινών μπορούν να επηρεάσουν τις φυσιολογικές διαδικασίες του σώματος, οδηγώντας σε παρενέργειες όπως γαστρεντερικά συμπτώματα, πονοκεφάλους, αίσθημα παλμών ή αϋπνία. Επίσης οι γυναίκες μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις τοξικές επιδράσεις λόγω μικρότερων μεγεθών σώματος και διαφορών στον μεταβολισμό και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα: Τα φυτικά και τα διατροφικά συμπληρώματα μπορούν να προκαλέσουν ηπατική βλάβη όπως ακριβώς τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.
Πώς να επιλέξετε ένα καλύτερο συμπλήρωμα
Καταρχάς οι κατασκευαστές συμπληρωμάτων δεν χρειάζεται να αποδείξουν ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή ή αποτελεσματικά πριν εισέλθουν στην αγορά. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν μπορούν να είναι σίγουροι τι υπάρχει στο μουκάλι ή πώς ακριβώς μπορεί να τους επηρεάσει. Με περισσότερα από 80.000 προϊόντα που πωλούνται, είναι δύσκολο να διακρίνουμε τα προϊόντα υψηλής ποιότητας από αυτά της χαμηλής ποιότητας. Αλλά μπορείτε να μπείτε σε αξιόπιστους πόρους όπως το NIH Office of Dietary Supplements ή τη βάση δεδομένων LiverTox. Τέλος εάν σκέφτεστε να πάρετε συμπληρώματα, μιλήστε πρώτα με τον γιατρό σας ώστε να σας παρέχει τις κατάλληλες συμβουλές.
Η μαγική φόρμουλα για μια μακρά, υγιή ζωή είναι γνωστή: Μια ισορροπημένη διατροφή, άσκηση, ύπνος, χαμηλό στρες και απόλαυση.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.