Όπως ακριβώς η υπερβολική κατανάλωση πρωτεΐνης και φυτικών ινών μπορεί να διαταράξει τον οργανισμό σας, έτσι είναι πιθανό να το παρακάνετε με τα συμπληρώματα, είτε τα παίρνετε σε μορφή χαπιών, είτε τα καταναλώνετε ως σκόνη ανακατεμένη με νερό, είτε τα παίρνετε από εμπλουτισμένα τρόφιμα. (Ή ένα μείγμα όλων των παραπάνω.) Οι βιταμίνες και τα μέταλλα είναι απαραίτητες ενώσεις που βρίσκονται στη φύση και τις οποίες το σώμα χρειάζεται για τις βασικές του λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολισμού. Οι πολυβιταμίνες είναι συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν πολλαπλές βιταμίνες και συχνά μέταλλα όπως ασβέστιο και σίδηρο, προκειμένου να διευκολύνεται η λήψη των συνιστώμενων δόσεων στον οργανισμό ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας ένα χάπι.
Οι πολυβιταμίνες έχουν σχεδιαστεί για να συμπληρώνουν μια ισορροπημένη διατροφή, όχι να την αντικαθιστούν. Συνήθως, παρέχουν έως και το 100% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης για κάθε θρεπτικό συστατικό, το οποίο είναι επαρκές για τους περισσότερους ανθρώπους. Παρόλο που οι βιταμίνες και τα μέταλλα είναι απαραίτητα για την υγεία, η κατανάλωσή τους σε υπερβολικές ποσότητες μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε τοξικότητα.
Τι προκαλεί τη δηλητηρίαση από τις πολυβιταμίνες;
Αν και η τοξικότητα είναι σπάνια, είναι πιθανή — και ο κίνδυνος δηλητηρίασης εξαρτάται από τρεις παράγοντες:
Ακατάλληλη χρήση συμπληρωμάτων
Ανεξάρτητα από το αν το κάνετε σκόπιμα ή κατά λάθος, αν πάρετε μεγαλύτερη δόση από τη συνιστώμενη, τα επίπεδα μπορεί να συσσωρευτούν στο σώμα σας με την πάροδο του χρόνου. Αυτή είναι μια αρκετά συχνή αιτία υπερδοσολογίας, καθώς οι άνθρωποι μπορεί να λάβουν μεγαλύτερη δόση από τη συνιστώμενη, είτε επειδή διαβάζουν λανθασμένα τις ετικέτες είτε επειδή υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι περισσότερες βιταμίνες οδηγούν σε καλύτερη υγεία.
Λήψη υψηλών δόσεων συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών για παρατεταμένη περίοδο
Εάν τυχαίνει να καταναλώνετε επιπλέον υδατοδιαλυτές βιταμίνες, όπως βιταμίνη C και ορισμένες βιταμίνες Β, το σώμα σας συνήθως είναι σε θέση απλώς να τις αποβάλει με τα ούρα. Στην πραγματικότητα, βιταμίνες όπως οι Β1, Β2, Β5, Β7 και Β12 θεωρούνται μη τοξικές και δεν έχουν ανώτατο όριο επειδή μπορούν εύκολα να αποβληθούν. Ωστόσο, ορισμένες υδατοδιαλυτές βιταμίνες, συμπεριλαμβανομένης της νιασίνης (Β3) και της Β6, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες όταν λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες με την πάροδο του χρόνου και οι πολύ υψηλές προσλήψεις βιταμίνης C μπορεί να προκαλέσουν διάρροια. Οι περισσότερες λιποδιαλυτές βιταμίνες (όπως οι βιταμίνες A, D, E και K) είναι μια διαφορετική ιστορία και η λήψη πολλών από αυτές ως συμπληρώματα μπορεί να είναι τοξική. Αυτές οι βιταμίνες αποθηκεύονται στους ιστούς του σώματός σας, πράγμα που σημαίνει ότι η υψηλή πρόσληψή τους μπορεί να συσσωρευτεί στο λίπος του σώματός σας, καθιστώντας δύσκολη την αποβολή τους. Οι βιταμίνες και τα μέταλλα που προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι:
- Βιταμίνη Α
- Βιταμίνη D
- Βιταμίνη Ε
- Βιταμίνη Κ (αν και υπάρχουν περιορισμένες έως καθόλου ενδείξεις τοξικότητας, τα μεγαλύτερα προβλήματα προκύπτουν μεταξύ εκείνων που λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντιπηκτικών )
- Ασβέστιο
- Σίδηρος
Λανθασμένη παραγωγή ή επισήμανση προϊόντων
Τα συμπληρώματα διατροφής, συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωμάτων βιταμινών, δεν υπόκεινται σε τόσο αυστηρές ρυθμίσεις όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, όπως μόλυνση ή ανακριβή δοσολογία. Έτσι, ακόμα κι αν ακολουθήσετε τις οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία, θα μπορούσατε ακούσια να πάρετε υπερβολική δόση μιας βιταμίνης ή ενός μετάλλου, διακινδυνεύοντας την τοξικότητα. (Αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε απροσδόκητες παρενέργειες - ή καθόλου όφελος.) Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της αγοράς από αξιόπιστες πηγές και της αναζήτησης επαλήθευσης και πιστοποίησης.
Πάντα να κάνετε έρευνα για το συμπλήρωμα διατροφής σας για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν παράπονα, κάτι που αποτελεί προειδοποιητικό σημάδι και θα πρέπει να σας απομακρύνει από αυτό το προϊόν. Και πριν ξεκινήσετε να παίρνετε οποιοδήποτε νέο συμπλήρωμα, φροντίστε να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και να επενδύσετε μόνο σε προϊόντα που έχουν επαληθευτεί από αξιόπιστα προγράμματα πιστοποίησης, τα οποία οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν οικειοθελώς τα προϊόντα τους για δοκιμή.
Μπορεί να πεθάνετε από δηλητηρίαση από τις πολυβιταμίνες;
Ο θάνατος από υπερβολική δόση βιταμινών και μετάλλων είναι εξαιρετικά σπάνιος. Ωστόσο, μπορεί να συμβεί εάν κάποιος καταναλώνει πολύ υψηλές δόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα ή λαμβάνει συστηματικά υπερβολική δόση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι εξαιρετικά υψηλές δόσεις βιταμίνης D, E και σιδήρου, ειδικότερα, μπορεί να είναι θανατηφόρες. Συνήθως, θα εμφανίσετε πρώτα μια σειρά συμπτωμάτων, τα οποία, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορούν να οδηγήσουν σε καταστάσεις όπως οργανική ανεπάρκεια ή αιμορραγία στον εγκέφαλο πριν οδηγήσουν σε θάνατο.
Προειδοποιητικά συμπτώματα δηλητηρίασης από πολυβιταμίνες
Τα προειδοποιητικά σημάδια ότι κάποιος μπορεί να έχει δηλητηριαστεί από πολυβιταμίνες εξαρτώνται από τη βιταμίνη ή το μέταλλο που έχει καταναλώσει. Ακολουθούν τα προειδοποιητικά σημάδια πιθανής υπερδοσολογίας:
- Βιταμίνη Α: Έμετος, ζάλη, θολή όραση, κοιλιακός πόνος, τριχόπτωση, πόνος στις αρθρώσεις, αδυναμία των οστών, ξεφλούδισμα του δέρματος, υπνηλία, ευερεθιστότητα, ηπατική βλάβη, συγγενής διαταραχή σε παιδί που γεννήθηκε από έγκυο που έλαβε υπερβολική δόση
- Βιταμίνη D: Ακανόνιστος καρδιακός παλμός, ναυτία, έμετος, αδυναμία, επιληπτικές κρίσεις, σύγχυση, ασυνήθιστη απώλεια βάρους, σχηματισμός νεφρικών λίθων, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακά προβλήματα
- Βιταμίνη Κ: Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών), αναιμία
- Βιταμίνη Ε: Μυϊκή αδυναμία, γαστρεντερικές διαταραχές, συναισθηματική αστάθεια, αιμορραγία, θρόμβοι αίματος
- Ασβέστιο: Δυσκοιλιότητα, ναυτία, έμετος, σύγχυση, μειωμένη νεφρική λειτουργία, ακανόνιστος καρδιακός παλμός
- Σίδηρος: Έμετος, διάρροια, κόπωση, κοιλιακό άλγος (και σε σοβαρές περιπτώσεις, ηπατική ανεπάρκεια, εντερική αιμορραγία, κώμα)
Διάγνωση και θεραπεία
Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω ή εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε λάβει υπερβολικές ποσότητες ορισμένων βιταμινών ή μετάλλων, ο γιατρός σας θα πρέπει να είναι σε θέση να σας κάνει μια εξέταση αίματος για να εντοπίσει οτιδήποτε μπορεί να είναι επικίνδυνο. Από εκεί και πέρα μπορεί να σας συμβουλεύσει για το καλύτερο θεραπευτικό σχέδιο, το οποίο σχεδόν πάντα περιλαμβάνει τη διακοπή των συμπληρωμάτων που περιέχουν τη βιταμίνη ή το μέταλλο που έχετε πάρει.
Πώς να αποτρέψετε την τοξικότητα από τις πολυβιταμίνες
Αν ακολουθήσετε αυτές τις συμβουλές, η τοξικότητα από βιταμίνες και μέταλλα θα είναι εξαιρετικά σπάνια:
- Αναζητήστε μια σφραγίδα που επιβεβαιώνει την ανεξάρτητη επαλήθευση: Αυτό θα διασφαλίσει ότι το προϊόν που καταναλώνετε περιέχει πράγματι αυτό που αναγράφεται στο μπουκάλι, αλλά και την ισχύ και την καθαρότητα των διαφόρων βιταμινών και μετάλλων που αναφέρονται.
- Τηρήστε τη συνιστώμενη δοσολογία: Αναζητήστε τις συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις στην ετικέτα και μην τις υπερβαίνετε. Ο γιατρός σας θα πρέπει να σας πει πόσο να πάρετε όταν λάβετε την έγκρισή του πριν ξεκινήσετε το συμπλήρωμα. Εάν δεν είστε σίγουροι για το πόσο να πάρετε, φροντίστε να ρωτήσετε.
- Στόχος είναι να λαμβάνετε τις βιταμίνες και τα μέταλλα σας μέσω της τροφής: Μπορεί να είναι δύσκολο για άτομα που ακολουθούν συγκεκριμένες δίαιτες να καταναλώνουν αρκετές βιταμίνες και μέταλλα μέσω της τροφής. Ορισμένες ιατρικές ανεπάρκειες μπορεί να απαιτούν συμπληρώματα. Ωστόσο, το καλύτερο είναι να λαμβάνετε τις βιταμίνες σας μέσω της τροφής, όπως τροφές ολόκληρες φυτικής προέλευσης, θαλασσινά και κρέας. Αυτό μπορεί να σας προσφέρει ό,τι χρειάζεστε. Χρησιμοποιήστε πολυβιταμίνες μόνο ως συμπλήρωμα για να συμπληρώσετε ό,τι δεν λαμβάνετε μέσω της διατροφής.
Η λήψη υπερβολικών βιταμινών και μετάλλων είναι ένα πολύ σπάνιο πρόβλημα, αλλά μπορεί να συμβεί. Και με ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα, μπορεί να είναι επικίνδυνο ή ακόμα και θανατηφόρο. Για αυτόν τον λόγο, είναι σημαντικό «πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε νέο συμπλήρωμα, να συμβουλευτείτε έναν γιατρό, ειδικά εάν έχετε υποκείμενες παθήσεις ή λαμβάνετε άλλα φάρμακα.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
