Βία κατά των γυναικών: Οι 5 μορφές της και τα ανησυχητικά παγκόσμια στοιχεία
JTeam
25 Νοεμβρίου 2022
Η 25η Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών. Και η φετινή έρχεται σε μια χρονική περίοδο όπου οι γυναικοκτονίες και τα περιστατικά έμφυλης βίας όλο και πληθαίνουν.
Η φετινή ημέρα, (και κάθε άλλη του ημερολογιακού έτους), είναι μια παγκόσμια πρόκληση για βασικά και θεμελιώδη δικαιώματα. Καμία γυναίκα δεν έχει την υποχρέωση να γίνεται θύμα οποιασδήποτε μορφής βίας, κακοποίησης ή εξευτελισμού. Τα παγκόσμια στοιχεία και οι καταγραφές των περιστατικών εκφράζουν καλύτερη την εικόνα που επικρατεί εκεί έξω, κάνοντας πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη για μια ηχηρή, ενωμένη φωνή των γυναικών. Τα στατιστικά που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα από τα Ηνωμένα Έθνη είναι η εφιαλτική πραγματικότητα του κόσμου που ζούμε και πρέπει όλοι να τα ξέρουμε.
Η βία κατά των γυναικών μπορεί να συμβεί παντού. Στον δρόμο, στο σπίτι, στις πιο δυσμενείς συνθήκες, όπως κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Είναι παράβαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, που λαμβάνει τις διαστάσεις πανδημίας, και εκτυλίσσεται σε ιδιωτικά αλλά και δημόσια μέρη.
Οι μορφές της μπορεί να είναι πολλές. Κορίτσια και γυναίκες δέχονται σωματική, σεξουαλική ή και ψυχολογική κακοποίηση χωρίς να μπορούν να αποδείξουν την τελευταία με στοιχεία. Οι ρίζες τους βρίσκονται στη συντροφική βία, τη σεξουαλική κακοποίηση, το human trafficking, τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων και το αποτρόπαιο φαινόμενο του γάμου πολλών κοριτσιών σε νεαρή ηλικία.
Συντροφική (ενδοοικογενειακή) βία
Η συντροφική βία περικλείει οποιαδήποτε απειλητική συμπεριφορά από τον τωρινό ή τον πρώην σύντροφο μιας γυναίκας που μετατρέπεται σε σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη. Αποτελεί την πιο κοινή μορφή της γυναικείες κακοποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο.
1 στις 3 γυναίκες σε όλο τον κόσμο έχουν πέσει θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό τους. Στην περίπτωση της σεξουαλικής κακοποίησης, τα νούμερα είναι πολύ μεγαλύτερα
Τα στοιχεία που έρχονται από τις περιπτώσεις της βίας κατά των γυναικών, είναι παγκοσμίως ανησυχητικά και δείχνουν τα τελευταία χρόνια να έχουν μια έντονα αυξητική τάση, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Σχεδόν 3 στις 5 γυναίκες έχασαν τη ζωή τους από τα χέρια των συντρόφων τους ή των συζύγων τους, μόνο μες στο 2017
Οι νόμοι που (πρέπει να) προστατεύουν τις γυναίκες
Περίπου τα 3/4 των χωρών παγκοσμίως, έχουν απαγορεύσει το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας
Σεξουαλική κακοποίηση
Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η σεξουαλική βία δεν περιορίζεται σε μία ανεπιθύμητη σεξουαλική πράξη. Στα πλαίσιά της εμπεριέχεται κάθε κίνηση ή απόπειρα που ενέχει εξαναγκασμό και αποβλέπει στην σεξουαλική εκμετάλλευση και προσβολή του ατόμου. Ακόμα και σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου με τέτοια διάθεση δεν εξαιρούνται, ενώ η σχέση θύτη και θύματος είναι πολυδιάστατη, (υπάρχουν αναφορές ακόμη και για περιπτώσεις αιμομιξίας).
Η σεξουαλική βία μπορεί εξελιχθεί κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Μπορεί να λάβει τη μορφή της σεξουαλικής παρενόχλησης ή να καταλήξει σε βιασμό.
Σύμφωνα με τον ορισμό από τον νόμο, «σεξουαλική παρενόχληση είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική ή σωματική συμπεριφορά σεξουαλικού χαρακτήρα που αποσκοπεί ή έχει ως αποτέλεσμα την προσβολή της αξιοπρέπειας ενός προσώπου, ιδίως με τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος (άρθρο 2 περ. δ του ν. 3896/2010)».
Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να είναι ένα απλό γεγονός ή σποραδικά γεγονότα ή και μια συνεχιζόμενη διαδικασία ανεπιθύμητης/μη αποδεκτής για τον αποδέκτη ή την αποδέκτρια σεξουαλικής συμπεριφοράς. Μπορεί, επίσης, να έχει πολλές μορφές. Όλες, όμως, συνδέονται από ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, που την ορίζουν ως τέτοια:
- Η συμπεριφορά είναι σεξουαλικής φύσης.
- Η συμπεριφορά είναι μη αποδεκτή και ανεπιθύμητη.
- Η συμπεριφορά δημιουργεί ένα εχθρικό και αναξιοπρεπές περιβάλλον και εμποδίζει τα άτομα που την υφίστανται να αποδώσουν στον μέγιστο βαθμό στην εργασία τους.
- Οι απαιτήσεις σεξουαλικής φύσης γίνονται προϋπόθεση είτε για ευνοϊκή μεταχείριση στον χώρο εργασίας είτε για την αποφυγή δυσάρεστων συνεπειών.
Ο βιασμός δεν χρειάζεται ορισμό. Δεν έχει καμία συγκατάθεση από το θύμα και μπορεί να προκληθεί από κάποιον γνωστό ή άγνωστο για εκείνο. Μπορεί να είναι ακόμη κι ένα πρόσωπο, με το οποίο βρίσκεται σε σχέση ή γάμο.
Γρήγορα στοιχεία
Το 45%- 55% των γυναικών έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση από τα 15 και πάνω, στις χώρες της Ε.Ε.
15 εκατομμύρια κορίτσια ηλικίας 15-19 χρονών παγκοσμίως, έχουν πέσει θύματα βιασμού κάποια στιγμή στη ζωή τους
Trafficking
Η εμπορία ανθρώπων είναι ένα σοβαρό έγκλημα και παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια σύγχρονη μορφή δουλείας. Συμβαίνει παντού, σε όλο τον κόσμο και σε παγκόσμια κλίματα το φαινόμενο είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί εξαιτίας της κρυφής του φύσης. Η εμπορία ανθρώπων συνδέεται συχνά και με άλλες μορφές οργανωμένου εγκλήματος.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, θεωρείται ως η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή παράνομων κερδών του οργανωμένου εγκλήματος μετά από το εμπόριο ναρκωτικών.
Τα στοιχεία συγκλονίζουν και ανάμεσα στα πιο σοκαριστικά είναι ότι οι 4 στις 5 γυναίκες που πέφτουν θύματα trafficking, δέχονται σεξουαλική εκμετάλλευση.
Το 72% των παγκόσμιων θυμάτων trafficking είναι γυναίκες και κορίτσια
Ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων
Ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ), είναι η διαδικασία μερικής ή ολικής αφαίρεσης ή ο τραυματισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων των γυναικών για μη-ιατρικούς λόγους. Γίνεται με τη χρήση λεπίδας και χωρίς αναισθησία. Παρόλο που καταδικάζεται διεθνώς ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περίπου 68 εκατομμύρια κορίτσια σε όλο τον κόσμο διατρέχουν τον κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών τους οργάνων μέχρι το 2030.
Η πραγματικότητα με μια γρήγορη ματιά
Τουλάχιστον 200 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 15-49 ετών, έχουν υποστεί FGM σε 30 χώρες στον κόσμο
Ο πόνος που προκαλείται από τον FGM, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν σταματά στο τέλος της αρχικής διαδικασίας, αλλά διαιωνίζεται και γίνεται ένας συνεχόμενος βασανισμός κατά τη διάρκεια της ζωής μιας γυναίκας.
Στις περισσότερες από αυτές τις χώρες, η πλειοψηφία των κοριτσιών ήταν 5 χρονών
Πρόσφατες εκτιμήσεις δείχνουν ότι περίπου το 90% των περιπτώσεων περιλαμβάνουν πέρα από την κλειτοριδεκτομή, την εκτομή ή τις περιπτώσεις όπου τα γεννητικά όργανα των κοριτσιών αλλοιώνονται ή τραυματίζονται με διάφορους τρόπους αλλά δεν γίνεται ακρωτηριασμός. Μάλιστα περίπου το 10% είναι αγκτηριασμοί. Η όλη διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο από σοβαρή αιμορραγία.
Παιδικοί γάμοι
Ο παιδικός γάμος αναφέρεται σε οποιονδήποτε επίσημο γάμο ή άτυπη ένωση μεταξύ ενός παιδιού ηλικίας κάτω των 18 ετών και ενός ενηλίκου ή άλλου παιδιού (UNICEF, 2020). Πλήθος Διεθνών Συνθηκών υιοθετούν αυτόν τον ορισμό, ενώ εναλλακτικά, χρησιμοποιούνται και οι όροι πρόωρος ή καταναγκαστικός γάμος. Ο τελευταίος ορίζεται ως ο γάμος σε οποιαδήποτε ηλικία χωρίς την ελεύθερη και πλήρη συγκατάθεση και των δύο συζύγων. Περιλαμβάνει, επομένως, τον παιδικό και πρόωρο γάμο, καθώς τα παιδιά κάτω των 18 ετών δεν μπορούν να δώσουν τέτοιου είδους πλήρη και ελεύθερη συγκατάθεση.
Οι επιπτώσεις
Ο γάμος ενός μικρού κοριτσιού συνήθως συνεπάγεται το τέλος στην εκπαίδευση του, στην ελευθερία του και στο δικαίωμα να αποφασίζει εκείνο για τη ζωή του. Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι τα κορίτσια που παντρεύονται στην παιδική τους ηλικία, διατρέχουν περισσότερο κίνδυνο να πέσουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας συγκριτικά με υπόλοιπα κορίτσια της ηλικίας τους που παντρεύονται αργότερα.
Σε 650 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια που βρίσκονται ακόμη εν ζωή, τους επιβλήθηκε να παντρευτούν πριν τα 18α γενέθλιά τους
Ανάμεσα στα στοιχεία που συγκλονίζουν, είναι και ότι περίπου 4 στα 10 κορίτσια στην Υποσαχάρια Αφρική παντρεύτηκαν πριν τα 18 τους.
Οι πέντε μορφές της βίας κατά των γυναικών γίνονται κραυγή μία μέρα σαν τη σημερινή που τάσσεται εναντίον στην κακοποίηση τους και ζητάει επιτέλους να μπει ένα «φρένο» σε όλο αυτό που βιώνουν σε κάθε σημείο του πλανήτη.
