Ιράκ: Νέος νόμος επιτρέπει στους άντρες να χωρίζουν τις συζύγους τους χωρίς να τις ενημερώνουν και να αποκτούν την επιμέλεια των παιδιών τους
JTeam
3 Δεκεμβρίου 2025
Μεγαλύτερη εξουσία σε θέματα που αφορούν στον γάμο, το διαζύγιο και την επιμέλεια των παιδιών, δίνει στους άντρες νέος νόμος του Ιράκ. Αυτός ο νέος «κώδικας» που ψηφίστηκε στο κοινοβούλιο στις 27 Αυγούστου, εισάγει νέες διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και ουσιαστικά τις υποβιβάζει νομικά σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
Οι θρησκευτικές αρχές συνέταξαν τον κώδικα μετά από μια τροπολογία του Ιρακινού Νόμου για το «Προσωπικό Καθεστώς» που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2025. Η τροπολογία επιτρέπει στα ζευγάρια που συνάπτουν γαμήλιο συμβόλαιο να επιλέξουν αν ο Νόμος για το Προσωπικό Καθεστώς του 1959 ή ο Κώδικας Προσωπικού Καθεστώτος (mudawana), που αναπτύχθηκε από τη σιιτική σχολή ισλαμικής νομολογίας Ja'afari, θα διέπει τον γάμο, το διαζύγιο, την κηδεμονία και τη φροντίδα των παιδιών, καθώς και την κληρονομιά τους.
Με απλά λόγια, ο νέος κώδικας αφαιρεί από τις γυναίκες και τα κορίτσια την εξουσία να αποφασίζουν για τη ζωή τους και την παραχωρεί στους άντρες. Σύμφωνα με την Human Rights Watch, πλέον ένας σύζυγος μπορεί να χωρίσει τη γυναίκα του χωρίς να την ενημερώσει ή να λάβει τη συγκατάθεσή της, και οι πατέρες αποκτούν την επιμέλεια των παιδιών όταν αυτά γίνουν 7 ετών, παίρνοντας τα παιδιά μακριά από τις μητέρες τους. Επίσης, ο κώδικας επιτρέπει στη σύζυγο να ορίσει στο γαμήλιο συμβόλαιο ότι δεν επιτρέπεται η πολυγαμία ή το διαζύγιο χωρίς τη συγκατάθεσή της, αλλά αν ο σύζυγος παραβιάσει αυτές τις υποχρεώσεις, ο γάμος (ή το διαζύγιο) παραμένει έγκυρος, «ακόμα και αν είναι αμαρτωλός σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο».
Οι υποστηρικτές προειδοποιούν ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις επιδεινώνουν τις υπάρχουσες ανισότητες σε μια χώρα όπου οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ήδη εμπόδια με περιορισμένη νομική προστασία και υψηλούς κινδύνους οικονομικής ανασφάλειας. Οι ιρακινοί ακτιβιστές λένε ότι η τροποποίηση είναι ένα ακόμα βήμα που περιθωριοποιεί τις μητέρες και περιορίζει τη δράση των γυναικών μέσα στις ίδιες τους τις οικογένειες.
Οι γυναίκες στο Ιράκ, είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2025, μια δεκαετία μετά το διαζύγιό της, η Γκαζάλ (Ghazal) έλαβε μια κλήση από το δικαστήριο που την ενημέρωνε ότι ο πρώην σύζυγός της είχε καταθέσει αγωγή για να εφαρμόσει αναδρομικά τον Κώδικα Προσωπικής Κατάστασης Ja'afari στο γαμήλιο συμβόλαιό τους και να τερματίσει την κηδεμονία της επί του 10χρονου γιου τους. Είπε ότι το είχε κάνει χωρίς τη γνώση ή τη συγκατάθεσή της.
Η ίδια, δήλωσε ότι ο σύζυγός της έγινε βίαιος αμέσως μετά τον γάμο τους και ότι οι ξυλοδαρμοί του οδήγησαν σε αποβολή στην πρώτη της εγκυμοσύνη. Το 2015, αμέσως μετά τη γέννηση του πρώτου τους παιδιού, ανακάλυψε ότι την απατούσε και η βία εντάθηκε. «Στις 16 Αυγούστου 2015, μετά από μια διαμάχη σχετικά με την εξωσυζυγική του σχέση, ο πρώην σύζυγός μου με κακοποίησε βάναυσα, χτυπώντας με με την λαβή του πιστολιού του στο κεφάλι και σε όλο το σώμα», δήλωσε στην Human Rights Watch. «Υπέστην σοβαρούς μώλωπες και τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός σπασμένου πλευρού, ενός κρανιακού κατάγματος που επηρέασε τον ακουστικό νεύρο μου και πολλαπλών πληγών». Μετά από αυτό το περιστατικό, η γυναίκα υπέβαλε καταγγελία για ενδοοικογενειακή βία εναντίον του συζύγου της. Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο δικαστήριο για ήσσονος σημασίας αδικήματα, το οποίο τον έκρινε ένοχο για σκόπιμη επίθεση και τον καταδίκασε σε τέσσερις μήνες φυλάκιση.
Ενώ το ιρακινό Σύνταγμα απαγορεύει ρητά «κάθε μορφή βίας και κακοποίησης στην οικογένεια», μόνο η Περιφέρεια του Κουρδιστάν στο Ιράκ διαθέτει νόμο για την ενδοοικογενειακή βία. Ένα σχέδιο νόμου κατά της ενδοοικογενειακής βίας έχει κολλήσει στο ιρακινό κοινοβούλιο από το 2019. Αντ' αυτού, το άρθρο 41(1) του ποινικού κώδικα του Ιράκ παρέχει στον σύζυγο τη νομική εξουσία να «τιμωρεί» τη σύζυγό του, και στους γονείς την εξουσία να επιβάλλουν πειθαρχία στα παιδιά τους «εντός των ορίων που ορίζει ο νόμος ή τα έθιμα». Ο ποινικός κώδικας προβλέπει ελαφρυντικές ποινές για βίαιες πράξεις, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας, για «έντιμους λόγους» ή για την σύλληψη της συζύγου ή μιας γυναίκας συγγενή σε πράξη μοιχείας ή σεξουαλικής επαφής εκτός γάμου.
Τον Δεκέμβριο του 2015, ένα δικαστήριο στη Βαγδάτη ενέκρινε το διαζύγιο της Γκαζάλ, αλλά μείωσε την αναβαλλόμενη προίκα της από 50 εκατομμύρια ιρακινά δηνάρια (38.100 δολάρια) σε 25 εκατομμύρια ιρακινά δηνάρια (19.500 δολάρια) με την αιτιολογία ότι η Γκαζάλ «προκάλεσε βλάβη στον σύζυγό της» καταθέτοντας αγωγή για ενδοοικογενειακή βία εναντίον του. Η ίδια, σήμερα ζει τον συνεχή φόβο ότι θα της πάρουν τον γιο της.
Αληθινές ιστορίες, βαθιά θέματα, καθημερινή έμπνευση. Ακολούθησε το JennyGr στο Google News.