#ElizaSociety: Ένα χαστουκάκι είναι κακοποίηση; (Μας το έχετε ρωτήσει πολύ και πολλοί)

Σήμερα, εάν ένας γονιός χαστουκίσει το παιδί του μέσα στο σούπερ μάρκετ, για να το σταματήσει για παράδειγμα από ένα τάντρουμ (ανεξέλεγκτος θυμός), είναι πολύ πιθανό ότι οι περισσότεροι άνθρωποι γύρω του θα τον κοιτάξουν υποτιμητικά. Τα χαστούκια δεν είναι αποδεκτά κοινωνικά, όπως ίσως συνήθιζαν να είναι τα παλαιότερα χρόνια.

Πρόσφατη αυστραλιανή έρευνα έδειξε ότι μόλις το 15% των ανθρώπων ηλικίας 16-24 ετών, θεωρεί ότι η φυσική τιμωρία είναι απαραίτητη στην ανατροφή ενός παιδιού, σε σύγκριση με το 38% ανθρώπων ηλικίας άνω των 65 ετών.

#NOW

Η Γραμμή ΕΛΙΖΑ άρχισε να λειτουργεί- Πού πρέπει να καλέσετε αν είστε κοντά σ' ένα παιδί που κινδυνεύει

Όμως η φυσική τιμωρία υπάρχει ακόμη -και κάνει κακό στα παιδιά. Άρα, πρέπει να βοηθήσουμε τους γονείς να βρουν άλλες μεθόδους πειθαρχίας.

Είναι πιο κοινό από όσο φαντάζεστε

Σύμφωνα με πρόσφατα (16 Ιουνίου 2022) ευρήματα αυστραλιανής έρευνας για τη σωματική κακοποίηση παιδιών στην χώρα, αναφέρεται πως το 61% των νέων ατόμων ηλικίας 16-24 ετών που ρωτήθηκαν σχετικά, δήλωσε πώς δέχονταν σωματική βία, αλλιώς «έτρωγε ξύλο» για να πειθαρχήσει, περισσότερο από 3 με 4 φορές κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας. Η έρευνα επίσης βρήκε πως οι συμμετέχοντες που δήλωσαν πως τους χτύπαγαν στην παιδική τους ηλικίας, είχαν διπλάσιο κίνδυνο κατάθλιψης και αγχώδους διαταραχής. Και αυτό κυρίως διότι τα παιδιά που δέχονταν χαστούκια ως παιδιά, υποβάλλονταν και σε άλλες μορφές κακομεταχείρισης, όπως βίαιες αντιδράσεις, παραμέληση ή ανεπαρκή στήριξη.

Τα αποτελέσματα αυτά προσομοιάζουν και με άλλων ερευνών που δείχνουν τις αρνητικές επιπτώσεις σε παιδιά που τα χαστουκίζουν ή τα χτυπάνε. Μια ανασκόπηση του 2016, σε περισσότερες από 70 διεθνείς μελέτες, έδειξε ότι η βία στα παιδιά ως μέθοδο ανατροφής, συνδέεται με μειωμένη συμμόρφωση των παιδιών στις οδηγίες των γονιών, με την πάροδο του χρόνου, με αυξημένη επιθετικότητα και αντικοινωνική συμπεριφορά των παιδιών, με προβλήματα ψυχικής υγείας και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στην ενήλικη ζωή, τα χαστούκια ή το ξύλο, συνδέεται με αντικοινωνική συμπεριφορά και είτε επιλογή βίαιου συντρόφου, είτε υιοθέτηση βίας από τον ίδιο τον ενήλικα που είχε κακοποιηθεί σωματική ως παιδί, προς τον σύντροφο του.

Πολλές χώρες άλλαξαν ή αλλάζουν τους νόμους τους αναφορικά με τη σωματική βία στην παιδική ηλικία, διότι αντιλαμβάνονται τις αρνητικές επιπτώσεις, το κακό, εξαιτίας της βίας αλλά και το δικαίωμα των παιδιών να ζουν χωρίς βία. Ήδη, 68 χώρες έχουν απαγορεύσει με νόμο τη σωματική βία στα παιδιά, ανάμεσα τους και η Ελλάδα (2006).

Η ανατροφή των παιδιών μπορεί να είναι αγχωτική

Η ανατροφή των παιδιών, ακόμη και στις ιδανικότερες συνθήκες, μπορεί να αποδειχτεί αγχωτική ή αν μη τι άλλο, πρόκληση, για τους περισσότερους γονείς, ανεξάρτητα από την αναμόρφωση του νόμου. Τα παιδιά μπορούν να συμπεριφερθούν άσχημα ή να βγουν εκτός εαυτού ή εκτός των συναισθημάτων τους και την ίδια στιγμή οι γονείς χρειάζονται καθοδήγηση για τον τρόπο που πρέπει να συμπεριφερθούν.

Τα καλά νέα ωστόσο είναι ότι υπάρχουν τεκμηριωμένες εναλλακτικές – στρατηγικές αντί για το ξύλο, που βοηθά τα παιδιά να επεξεργαστούν τα συναισθήματα τους και να μάθουν να διορθώνουν μία κατάσταση ή να βρίσκουν απαντήσεις σε ένα πρόβλημα. Οι εναλλακτικές αυτές οδηγούν σε ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα τόσο για τους γονείς, όσο και τα παιδιά, πιο ρεαλιστικές προσδοκίες από τη μεριά των γονέων και καλύτερες σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών. Επιπλέον, βελτιώνουν την ψυχική υγεία των παιδιών και το αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας.

1. Θέτετε σαφή όρια και τηρήστε τα με συνέπεια, αναφορικά με αυτό που περιμένετε να γίνει.
2. Διαχειριστείτε τα συναισθήματα σας. Ο θυμός είναι μεταδοτικός
3. Γίνετε ένα καλό πρότυπο για τα παιδιά σας. Μάθετε να διαχειρίζεστε τις δύσκολες καταστάσεις, με ψυχραιμία και ορθότητα. Οι γονείς πρέπει να έχουν το θάρρος να παραδέχονται τα λάθη τους, όταν ξεφεύγουν και γίνονται επιθετικοί.
4. Διερευνήστε τα συναισθήματα πίσω από τις συμπεριφορές. Προσπαθήστε να κατανοήσετε γιατί πράττει όπως πράττει το παιδί και αναγνωρίστε το. (πχ. Νιώθω ότι ένιωσες ζήλεια που έμεινες απέξω). Όταν ηρεμούν, τότε είναι κατάλληλη στιγμή να τους μάθετε να διαχωρίζουν αυτό που τους συμβαίνει από την αντίδραση τους. (πχ. Ένιωσες ζήλια, θυμό, αλλά δεν έπρεπε να τα εκφράσεις με τέτοιον επιθετικό τρόπο).
5. Προσπαθείτε να δίνετε λύσεις όταν όλοι θα είναι ήρεμοι. Πάρτε χρόνο, αναπνεύστε, κάτι που θα σας ηρεμήσει και μετά μιλήστε.
6. Βοηθήστε το παιδί να τροποποιήσει τη συμπεριφορά του. Όταν ηρεμήσει, μιλήστε μαζί του και βοηθήστε το να μάθει πώς θα συμπεριφερθεί την επόμενη φορά που θα βρεθεί στην ίδια κατάσταση.
7. Βάζετε κανόνες μιλώντας για τις συνέπειες όταν αυτοί δεν τηρηθούν. Τα παιδιά χρειάζονται κανόνες, τα βοηθούν να νιώθουν ασφαλή και να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θα συμβεί αν τους παραβούν.

Η πειθαρχία δεν είναι κάτι απλό και η τήρηση της με ψυχραιμία, χωρίς ξύλο, κυρίως εάν εσείς ως παιδιά τρώγατε ξύλο ή αν οι γύρω σας σας προτρέπουν να χτυπήσετε το παιδί σας με την υιοθέτηση της φράσης «τι θα πάθει; Εσύ τι έπαθες που σε χτύπαγαν;».

Αξίζει να θυμάστε: «Τα παιδιά δεν τα χτυπάμε. Ποτέ. Αξίζουν την ίδια προστασία από τη βία, όπως οι ενήλικες».

Βάννα Μαρκετάκη

Υπέυθυνη Στρατηγικού Σχεδιασμού ΕΛΙΖΑ

Ευχαριστούμε θερμά το ΕΛΙΖΑ – Σωματείο Ενάντια στην Κακοποίηση του Παιδιού για τις πολύτιμες πληροφορίες

Διεύθυνση: Ερμού & Χριστοπούλου 2, 10563 Αθήνα