Μπερδεύεις το δεξί με το αριστερό; Υπάρχει (επιστημονικός) λόγος που το παθαίνεις

Έχεις βάλει gps και βρίσκεσαι στα μισά μιας διαδρομής που διανύεις για πρώτη φορά. Ακολουθείς πιστά τις οδηγίες κι εκεί που όλα βαίνουν καλώς, αρχίζουν τα «σε 5 χλμ στρίψτε δεξιά/ αριστερά» και νιώθεις ότι πρέπει να λύσεις τον πιο δύσκολο γρίφο της ζωής σου. Έχεις 5 χλμ για να καταφέρεις να ξεχωρίσεις σε ποια κατεύθυνση από τις δύο πρέπει να πας κι εκεί που νομίζεις ότι βρήκες τη λύση, στρίβεις αντίθετα και κάνεις επανεστίαση. Αν ταυτίζεσαι με την παραπάνω περιγραφή, ήρθε η ώρα να σου πούμε ότι πρέπει να σταματήσεις επιτέλους να αισθάνεσαι αμήχανα γι' αυτό που σου συμβαίνει. Δεν το παθαίνεις επειδή κάτι δεν σου δίδαξαν καλά στα σχολικά σου χρόνια.

Ένα εκπληκτικά μεγάλο ποσοστό ενηλίκων δυσκολεύεται να ξεχωρίσει το δεξί από το αριστερό και οι επιστήμονες τώρα αρχίζουν να καταλαβαίνουν το γιατί. Μπορεί να μην μπορείς να μπεις καν στη θέση τους αλλά αν σου έχει τύχει ή χαρακτηρίζει μονίμως την καθημερινότητά σου, μπορείς να καταλάβεις το άβολο της κατάστασης.

Παρόλο που για κάποιους είναι παιχνιδάκι, 1 στους 6 ανθρώπους, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, δυσκολεύεται να κάνει την φαινομενικά «απλή» διάκριση. Μπορείς να φανταστείς γιατί;

Η νευροψυχολόγος στο πανεπιστήμιο Leiden της Ολλανδίας, Ineke van der Ham, το κάνει πιο ξεκάθαρο: «Κανείς δεν δυσκολεύεται με το μπροστά και το πίσω, το πάνω/ κάτω. Αλλά το να μπορείς να διακρίνεις το δεξί από το αριστερό, είναι τελείως διαφορετικό. Συμβαίνει εξαιτίας της συμμετρίας και επειδή όταν γυρίζεις από την άλλη, υπάρχει και η άλλη κατεύθυνση και αυτό τα μπερδεύει όλα».

Πρόκειται περισσότερο για μια σύνθετη διαδικασία που έχει να κάνει με τις νοητικές λειτουργίες, τη μνήμη, τη γλώσσα, την οπτική και χωροταξική επεξεργασία. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες τώρα αρχίζουν να ανακαλύπτουν το γιατί συμβαίνει σε μια τόσο σημαντική μειονότητα ανθρώπων και τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό τους. Ο κλινικός ψυχολόγος, Gerard Gormley του πανεπιστημίου Queen στη βόρεια Ιρλανδία, περιγράφει πως «ενώ για κάποιους είναι έμφυτη η διάκριση και δεν απαιτεί καμία σκέψη, για κάποιους άλλους παίρνει χρόνο και μετατρέπεται σε μια ολόκληρη διαδικασία».

Ο Gormley ξεκίνησε έρευνα για να κατανοήσει τους λόγους που συμβαίνει αυτό. Πρώτα από όλα, πρέπει να μπορείς να διακρίνεις το αριστερό από το δεξί στον εαυτό σου. Αυτό έπρεπε να κάνουν και οι συμμετέχοντες και όσοι δεν είχαν αβίαστα στα χείλη τους την απάντηση, προσπαθούσαν να περιγράψουν με άλλες τεχνικές αυτό που σκέφτονταν μέχρι να καταλήξουν στην τελική απάντηση. Για παράδειγμα, ένα τατουάζ ή ένα σκουλαρίκι στο σώμα τους ήταν κάτι που τους βοηθούσε σίγουρα για να καταλήξουν πιο γρήγορα».

pexels

Άλλη έρευνα δείχνει ότι πολλοί τείνουν να κάνουν τη διάκριση πιο εύκολα όταν φαντάζονται το χέρι τους ή όταν το σώμα τους κάνει περιστροφή. Μελέτη του 2020 από τον Ολλανδό Van der Ham και την ομάδα του δείχνει ότι περίπου το 15% των συμμετεχόντων αδυνατούσαν να ξεχωρίσουν το αριστερό από το δεξί. Περίπου οι μισοί από τους 400 συμμετέχοντες παραδέχτηκαν ότι χρησιμοποιούσαν το χέρι τους ως μέτρο διάκρισης για να βοηθηθούν. Γενικά, διαπιστώθηκε ότι όσο περισσότερη ασυμμετρία υπάρχει στο σώμα κάποιου, τόσο πιο εύκολα είναι σε θέση να κάνει τη διάκριση.

Οι ερευνητές για να δώσουν περισσότερες εξηγήσεις πίσω από το δυσνόητο φαινόμενο, αξιοποίησαν μια μέθοδο, γνωστή ως Bergen που έβαζε σε πρωταγωνιστικό ρόλο τα χέρια των συμμετεχόντων και το κατά πόσο τα χρησιμοποιούσαν για να ξεχωρίσουν αυτό που τους μπερδεύει τόσο. Οι σωματικές μας κινήσεις διαπιστώθηκε ότι παίζουν μεγάλο ρόλο στη διάκριση παρόλο που ο δρόμος μέχρι την ολοκληρωτική λύση του μυστηρίου παραμένει ακόμη μακρύς.

Σχετικά με την ασυμμετρία, οι επιστήμονες καταλήγουν ότι «αν το ένα μέρος του εγκεφάλου μας είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από το άλλο, μπορούμε να διακρίνουμε πολύ πιο εύκολα το δεξί από το αριστερό» και αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη τροφή για σκέψη μέχρι το επόμενο επιστημονικό εύρημα γύρω από το φαινόμενο που μοιάζει αρκετά άβολο για να το βιώνει κάποιος σε καθημερινή βάση.