Σε μια τυπική εβδομάδα, πόσες φορές νιώθετε άγχος; Να είστε ειλικρινείς. Σύμφωνα με στοιχεία οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν ότι νιώθουν αρκετά πιεσμένοι τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Και είμαι σίγουρη ότι αυτό δεν προκαλεί έκπληξη. Εξάλλου, το άγχος μπορεί εύκολα να είναι η «προεπιλεγμένη λειτουργία» μας όταν εργαζόμαστε, κάνουμε δουλειές του σπιτιού ή φροντίζουμε τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Αυτό που συχνά παραβλέπεται, ωστόσο, είναι πώς το άγχος σαμποτάρει τη διατροφή μας ενώ προκαλεί μια ανισορροπία τόσο στο σώμα όσο και στο μυαλό μας. Πιθανότατα δεν σκεφτόμαστε τη σοβαρότητα αυτού του συνδέσμου, επειδή το άγχος φαίνεται τόσο συνηθισμένο.
Σήμερα, θα αναλύσω τη φυσική αντίδραση του σώματος στο στρες και θα επισημάνω τους κυριότερους τρόπους με τους οποίους το άγχος υπονομεύει τη διατροφή σας και την υγεία σας γενικότερα.
Σενάριο άγχους:
Φανταστείτε ότι περπατάτε μόνοι σε έναν σκοτεινό και έρημο δρόμο. Ξαφνικά, ακούτε δυνατά βήματα να χτυπούν στο πεζοδρόμιο πίσω σας. Γυρνάτε και παρατηρείτε ότι ένα άτομο τρέχει προς το μέρος σας. Το σώμα σας βρίσκεται αμέσως σε εγρήγορση και ξεκινάτε να τρέχετε πιο γρήγορα από ποτέ. Το μυαλό σας αναπάντεχα σκέφτεται καθαρά και πηδάτε πάνω από έναν φράχτη για να ξεφύγετε. Αυτή η διαισθητική απάντηση στον κίνδυνο (ή το στρες) είναι γνωστή ως «μάχη ή φυγή». Το σώμα σας ανταποκρίνεται ενστικτωδώς για να σας προστατεύσει.
Απόκριση του σώματος στο στρες:
Στο παραπάνω σενάριο, μόλις αντιληφθείτε μια απειλή, ο εγκέφαλος στέλνει ένα μήνυμα στα επινεφρίδια σας να παράγουν κορτιζόλη (ορμόνη του στρες) και αδρεναλίνη (βάζοντας το σώμα σε αντίδραση μάχης ή φυγής). Το συκώτι στη συνέχεια απελευθερώνει ένα σάκχαρο στα κύτταρά σας που αυξάνει τη ροή του αίματος και τον καρδιακό ρυθμό. Έχετε επιπλέον σωματική δύναμη, ενώ οι σωματικές σας λειτουργίες αναστέλλονται προσωρινά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα σκέφτεστε να φάτε ή να χρησιμοποιήσετε το μπάνιο.
Το πρόβλημα με το σύγχρονο άγχος είναι ότι το σώμα μας μπορεί να παραμείνει σε κατάσταση στρες για μεγάλα χρονικά διαστήματα – ακόμη και χωρίς απειλή. Επιπλέον, το σώμα μας δεν είναι σε θέση να διαφοροποιήσει τον φυσικό κίνδυνο από τις απαιτήσεις υψηλής πίεσης ή τους συναισθηματικούς στρεσογόνους παράγοντες. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα σας ανταποκρίνεται ενστικτωδώς στο στρες με τον ίδιο τρόπο – είτε πρόκειται για άγχος εξαιτίας του αφεντικού σας είτε εξαιτίας της απειλής μιας αρκούδας.
6 τρόποι με τους οποίους το άγχος επηρεάζει τη διατροφή σας και την υγεία σας
1. Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης ασθενειών
Σε μικρές δόσεις το άγχος μπορεί να είναι καλό. Για παράδειγμα, το βραχυπρόθεσμο στρες μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Ωστόσο, το μακροχρόνιο στρες μπορεί να εκδηλωθεί ως ασθένεια. Η υπερβολική έκθεση στην κορτιζόλη (την κύρια ορμόνη του στρες) και άλλες ορμόνες του στρες μπορεί να διαταράξει πολλές (ή σχεδόν όλες) τις διαδικασίες του σώματός σας.
Όταν αντιμετωπίζετε συνεχές (χρόνιο) στρες, η αντίδρασή σας «μάχη ή φυγή» παραμένει ενεργή και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για καταστάσεις υγείας όπως:
- Καρδιακή ασθένεια
- Διαβήτης
- Υψηλή πίεση του αίματος
- Πεπτικά προβλήματα
- Πονοκέφαλοι
- Απώλεια μνήμης
- Πίεση αίματος
2. Μεγαλύτερες πιθανότητες να αυξηθεί το σωματικό βάρος
Όταν βρισκόμαστε υπό στρες, το σώμα μας μειώνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό (BMR), που σημαίνει ότι καίμε λιγότερες θερμίδες. Το σώμα μας μεταβαίνει επίσης σε «λειτουργία αποθήκευσης λίπους». Η κορτιζόλη αυξάνει το λίπος που αποθηκεύεται γύρω από το στομάχι και τα όργανα (γνωστό ως σπλαχνικό λίπος). Αυτός ο τύπος λίπους συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και διαβήτη. Το σπλαχνικό λίπος παράγει επίσης περισσότερη κορτιζόλη από τα κανονικά αποθέματα λίπους, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την απώλεια του βάρους.
Unsplash
3. Αλλαγές στην όρεξη
Η όρεξη τείνει να επηρεάζεται από το άγχος. Σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις υγείας του Χάρβαρντ, όταν το άγχος είναι βραχυπρόθεσμο, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει μια ορμόνη που ελαττώνει την όρεξη. Ωστόσο, όταν το στρες τελικά μειώνεται, το σώμα μας περνά σε μια «λειτουργία ανάκαμψης» που κάνει την όρεξή μας να αυξάνεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μπορεί να αισθάνεστε πιο πεινασμένοι μετά (ή ακόμα και κατά τη διάρκεια) μιας αγχωτικής περιόδου.
4. Αυξάνεται η επιθυμία για φαγητό
Το άγχος δεν επηρεάζει μόνο την όρεξή μας, αλλά και τις διατροφικές μας προτιμήσεις και τις συνήθειες μας. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες κατανάλωναν περισσότερα γλυκά τις ημέρες που είχαν στρες, παρά τις ημέρες που δεν είχαν. Επιπλέον, δημοσιεύσεις του Χάρβαρντ αναφέρουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης κάνουν τους ανθρώπους πιο πιθανό να τσιμπολογάνε. Υποτίθεται ότι ο λόγος για αυτές τις λιγούρες μπορεί να έχει να κάνει με τα διαταραγμένα σήματα πείνας και την απελευθέρωση σακχάρου στο αίμα από το σώμα κατά τη διάρκεια του στρες, που οδηγεί σε αυξημένη επιθυμία για τροφές με περισσότερες θερμίδες.
Τείνουμε επίσης να λαχταρούμε ορισμένα τρόφιμα επειδή φαίνεται να μουδιάζουν προσωρινά τα άβολα συναισθήματα του στρες. Μελέτες που έγιναν σε ζώα βρήκαν ότι το άγχος αυξάνει την επιθυμία για τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη, καθώς αυτά τα είδη τροφών φαίνεται να αναστέλλουν τη δραστηριότητα στον εγκέφαλο που επεξεργάζεται το άγχος και τα σχετικά συναισθήματα.
5. Μειώνεται η ποιότητα του ύπνου
Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο και τις ώρες του ύπνου. Αυτό συμβαίνει επειδή το άγχος προκαλεί υπερδιέγερση, η οποία μπορεί να διαταράξει την ισορροπία μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης. Όταν το σώμα μας κοιμάται λιγότερο, παράγει περισσότερη κορτιζόλη (ορμόνη του στρες), η οποία αυξάνει την όρεξή μας, την επιθυμία μας για ανθυγιεινά τρόφιμα, αλλάζει το μεταβολισμό μας κ.λπ.
Unsplash
6. Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία
Το άγχος επηρεάζει όχι μόνο τη σωματική μας υγεία, αλλά και τη συναισθηματική μας υγεία. Το άγχος και η κατάθλιψη είναι κοινά μεταξύ των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν συνεχές στρες. Το άγχος αυξάνει επίσης τα συναισθήματα φόβου, θυμού και απογοήτευσης οδηγώντας σε σωματικά συμπτώματα, όπως αίσθημα παλμών, πονοκεφάλους και στομαχικές διαταραχές. Αυτά τα σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα του στρες προκαλούν ακόμα μεγαλύτερο στρες και άγχος.
Συμπερασματικά το άγχος είναι ένα από τα μεγαλύτερα, που συχνά παραβλέπονται, προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι σήμερα. Το άγχος είναι μια φυσική αντίδραση του σώματος για να σας προστατεύσει. Ωστόσο, όταν δεν το ελέγχεται, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για παθήσεις όπως οι καρδιακές παθήσεις και ο διαβήτης, να μας κάνει να αποθηκεύουμε περισσότερο λίπος, να αυξήσει την όρεξη και τις λιγούρες μας, να διαταράξει τον ύπνο μας και να επηρεάσει την ψυχική μας υγεία.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τη διατροφή μας και τα διατροφικά μας πρότυπα. Έτσι λοιπόν την επόμενη φορά που θα έχετε μια πολυάσχολη ημέρα, ελέγξτε το επίπεδο άγχους σας. Αναρωτηθεί τι αισθάνεστε και τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε καλύτερα το άγχος σας και να ζήσετε έναν πιο υγιής και ευτυχισμένη ζωή.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
