WELL BEING ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ο πραγματικός κίνδυνος της διατροφικής παραπληροφόρησης


Τζουλιάννα Καρνέζη

18 Μαΐου 2025

Ο πραγματικός κίνδυνος της διατροφικής παραπληροφόρησης
pexels
Η πραγματική ζημιά που μπορεί να προκαλέσει η διατροφική παραπληροφόρηση.

Ένα αναπόφευκτο κομμάτι της σύγχρονης ζωής είναι ο βομβαρδισμός με συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα και την υγεία. Είτε προέρχονται από εφημερίδες, περιοδικά, influencers, γιατρούς, μέλη της οικογένειας ή συναδέλφους στη δουλειά — είναι δύσκολο να ξεφύγει κανείς από αυτά τα συνεχή μηνύματα σχετικά με το τι να τρώει, ποιες τροφές είναι «καλές» ή «κακές» και την τελευταία «θαυματουργή» δίαιτα απώλειας βάρους.

Φυσικά, δεν είναι όλες αυτές οι πληροφορίες ακριβείς και ορισμένες από αυτές μπορεί να είναι εντελώς επιβλαβείς. Αλλά εξαιτίας του πόσο διαδεδομένη είναι η παραπληροφόρηση και η κινδυνολογία σχετικά με τη διατροφή, πολλοί ακολουθούν άθελά τους συμβουλές που βλάπτουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Αυτό το άρθρο διερευνά την πραγματική βλάβη που μπορεί να προκαλέσει αυτό και προσφέρει μερικές πρακτικές συμβουλές για να προστατευτείτε από αυτό το ναρκοπέδιο παραπληροφόρησης.

Κοινοί μύθοι και τάσεις για τη διατροφή

Υπάρχουν αμέτρητοι μύθοι για τις δίαιτες και τη διατροφή. Ενώ έρχονται και παρέρχονται και αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, παρόμοιες τάσεις τείνουν να επανεμφανίζονται ξανά και ξανά, συχνά με μια νέα εκδοχή ή ανανέωση της επωνυμίας. Ας ρίξουμε μια ματιά σε 5 από τα πιο συνηθισμένα παραδείγματα που κυκλοφορούν σήμερα και περιλαμβάνουν υπεραπλουστευμένες ή ανακριβείς πληροφορίες.

Δίαιτες χαμηλές σε υδατάνθρακες

Ένας από τους πιο διαδεδομένους μύθους είναι ότι η ζάχαρη και οι υδατάνθρακες είναι εγγενώς επιβλαβείς. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, καθώς οι δίαιτες χαμηλών υδατανθράκων για την απώλεια βάρους υπάρχουν από τη δεκαετία του 1860. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μεγάλο άγχος σχετικά με τη ζάχαρη και την ανάγκη διαχείρισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Ωστόσο, είναι φυσιολογικό η γλυκόζη στο αίμα να αυξάνεται προσωρινά μετά το φαγητό και αυτό δεν είναι κάτι που χρειάζεται παρακολούθηση, εκτός εάν έχετε διαβήτη.

Είναι αλήθεια ότι η υπερβολική πρόσληψη ζάχαρης μπορεί να συμβάλει σε προβλήματα υγείας, ιδιαίτερα όσον αφορά την οδοντική και μεταβολική υγεία. Ωστόσο, οι υδατάνθρακες αποτελούν μια πολύ σημαντική πηγή καυσίμου για το σώμα και κυρίως για τον εγκέφαλο. Η δαιμονοποίηση όλων των υδατανθράκων μπορεί επίσης να συμβάλει σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, χαμηλή ενέργεια, «κετογονική γρίπη», πεπτικά προβλήματα (καθώς οι πηγές φυτικών ινών περιέχουν επίσης υδατάνθρακες), ορμονικά προβλήματα και προβλήματα γονιμότητας για τις γυναίκες και διατροφικές διαταραχές. Επομένως, είναι πολύ πιο υγιεινό για τους περισσότερους να συμπεριλαμβάνουν στην διατροφή τους μια ποικιλία τροφών που περιέχουν υδατάνθρακες, ειδικά εκείνων που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, αντί να προσπαθούν να τις κόψουν ή να αγχώνονται υπερβολικά γι' αυτές.

Ο υπερβολικός φόβος για τα επεξεργασμένα τρόφιμα

Υπάρχει αυξανόμενος φόβος για τα επεξεργασμένα τρόφιμα, με πολλούς να προσπαθούν να τα αποφεύγουν εντελώς. Αυτό είναι ένα τέλειο παράδειγμα του πώς τα υπεραπλουστευμένα, τρομακτικά μηνύματα σχετικά με τη διατροφή μπορούν να είναι πραγματικά επιβλαβή. Έχω μιλήσει με αμέτρητους ανθρώπους που ανησυχούν και αγχώνονται πραγματικά για τα επεξεργασμένα τρόφιμα. Οι γονείς αισθάνονται αποτυχημένοι επειδή δεν μπορούν να προσφέρουν λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα στα παιδιά τους, τα οποία έχουν επίσης τροφικές αλλεργίες και τρώνε επιλεκτικά. Και δυστυχώς, πολλοί μου έχουν πει για το πώς το άγχος για αυτές τροφές έχει βλάψει τη σχέση τους με το φαγητό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, πυροδότησε ακόμη και υποτροπή της διατροφικής διαταραχής.

Είναι αλήθεια ότι ορισμένα τρόφιμα που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία έχουν χαμηλή θρεπτική αξία και υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετα σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι το πόσο επεξεργασμένο είναι ένα τρόφιμο δεν καθορίζει πάντα τη θρεπτική του αξία. Η επεξεργασία τροφίμων έχει επίσης πολλά οφέλη, όπως: Aύξηση της ασφάλειας και της διάρκειας ζωής, εμπλουτισμό με επιπλέον θρεπτικά συστατικά, βελτίωση της γεύσης, της ευκολίας και της προσβασιμότητας στα τρόφιμα. Έτσι, ο φόβος και η προσπάθεια αποφυγής όλων των επεξεργασμένων τροφίμων είναι πολύ πιο πιθανό να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

«Υπερτροφές» και σκόνες

Η ιδέα ότι ορισμένες «υπερτροφές» αποτελούν μια διατροφική θεραπεία υπάρχει εδώ και καιρό, αλλά αυτός ο όρος είναι απλώς μια λέξη-κλειδί και στην πραγματικότητα δεν σημαίνει τίποτα από την οπτική γωνία της επιστήμης της διατροφής. Ναι, τα τρόφιμα που έχουν αυτόν τον τίτλο, όπως οι σπόροι chia και τα μύρτιλλα, είναι αναμφίβολα θρεπτικά, αλλά το σημαντικό είναι η ισορροπία της συνολικής σας διατροφής και όχι η εμμονή σε μεμονωμένες τροφές, αφού καμία μεμονωμένη τροφή δεν βελτιώνει ή δεν καταστρέφει τη διατροφή σας συνολικά.

Πιο πρόσφατα, οι σκόνες από πράσινα λαχανικά και οι σκόνες από υπερτροφές έχουν γίνει πολύ δημοφιλείς, προσελκύοντας όσους θέλουν να βελτιστοποιήσουν την «ευεξία» τους. Είναι εύκολο να διακρίνει κανείς την απήχηση που βασίζεται στο μάρκετινγκ που καυχιέται ότι η απλή λήψη αυτής της σκόνης θα απλοποιήσει την υγιεινή διατροφή και θα έχει θαυματουργή επίδραση στην υγεία σας.

Παρόλο που αυτές οι σκόνες παρέχουν ορισμένα θρεπτικά συστατικά, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ευεργετική επίδραση της πραγματικής τροφής, δεν έχουν υποβληθεί όλες σε αυστηρούς ελέγχους και μπορεί να περιέχουν συστατικά που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα του εντέρου και να αλληλεπιδράσουν με φάρμακα κ.λπ.

Jenny.Gr
pexels

Δίαιτες νηστείας

Η διαλειμματική νηστεία είναι μια από τις πιο δημοφιλείς δίαιτες της τελευταίας δεκαετίας, αλλά οι δίαιτες νηστείας γενικότερα χρησιμοποιούνται τόσο για θρησκευτικούς όσο και για υγειονομικούς λόγους εδώ και χιλιάδες χρόνια . Υπάρχουν κάποιες πολλά υποσχόμενες έρευνες σχετικά με τη διαλειμματική νηστεία και την υγεία, που σχετίζονται με την υγεία της καρδιάς και τον διαβήτη ειδικότερα, αλλά συνολικά υπάρχει περιορισμένη μακροπρόθεσμη έρευνα σε ανθρώπους και εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά άγνωστα στοιχεία. Η νηστεία, ακόμη και κατά διαστήματα, εγκυμονεί επίσης ορισμένους κινδύνους, όπως: Κόπωση, πονοκεφάλους, εναλλαγές διάθεσης, αυξημένη ούρηση, πιθανό αυξημένο κίνδυνο χολόλιθων και προβλημάτων εμμήνου ρύσεως .

Είναι επίσης μια μορφή περιορισμού, επομένως μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη για όσους έχουν μια δύσκολη σχέση με το φαγητό ή για όσους διατρέχουν κίνδυνο να αναπτύξουν διατροφικές διαταραχές. Για παράδειγμα, η νηστεία έχει συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο υπερφαγίας και νευρικής βουλιμίας , αν και η έρευνα σε αυτόν τον τομέα είναι περιορισμένη.

Η διαλειμματική νηστεία έχει πολλές διαφορετικές μορφές, επομένως ορισμένοι μπορεί να βρουν ότι οι λιγότερο ακραίες εκδοχές τους είναι πιο κατάλληλες. Αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζετε τους κινδύνους που περιγράφονται παραπάνω, ειδικά εάν είστε διατροφικά ευάλωτοι ή έχετε υψηλό κίνδυνο διατροφικών διαταραχών.

Αποτοξίνωση

Δυστυχώς, η αποτοξίνωση παραμένει δημοφιλής παρά το γεγονός ότι έχει καταρριφθεί ξανά και ξανά. Οι δίαιτες αποτοξίνωσης συχνά ισχυρίζονται ότι απαλλάσσουν το σώμα σας από τις τοξίνες και βοηθούν την απώλεια βάρους, συνήθως μέσω περιοριστικών χυμών, νηστείας ή συμπληρωμάτων. Αλλά το σώμα σας διαθέτει ήδη ένα φυσικό σύστημα αποτοξίνωσης, κυρίως μέσω του ήπατος, των νεφρών και του πεπτικού συστήματος. Οι ακραίες αποτοξινώσεις μπορούν στην πραγματικότητα να βλάψουν την υγεία σας στερώντας από το σώμα σας απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, προκαλώντας κόπωση, ακόμη και διαταράσσοντας τον μεταβολισμό και την πέψη.

Η μεγάλη εικόνα της παραπληροφόρησης για τη διατροφή

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι έχουμε καταλήξει σε αυτό το σημείο όπου η διατροφική παραπληροφόρηση είναι τόσο διαδεδομένη. Τα μέσα ενημέρωσης έχουν συμβάλει σε αυτό εδώ και πολύ καιρό, ενισχύοντας αυτή την εκτεταμένη σύγχυση και εμμονή με τη διατροφή. Πολλοί νομίζουν ότι είναι ειδικοί στη διατροφή, αφού όλοι τρώμε και αλληλεπιδρούμε με το φαγητό καθημερινά. Αν το συγκρίνετε αυτό με άλλους τομείς της επιστήμης, δεν βλέπετε influencers, γυμναστές και γιατρούς να ισχυρίζονται ότι είναι ειδικοί στην κβαντική φυσική ή τη θερμοδυναμική χωρίς σχετική πιστοποίηση. Αλλά οι άνθρωποι συχνά εμπιστεύονται να ακούσουν συμβουλές για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής από άτομα που φαίνονται ευτυχισμένα. Έτσι, αυτή η διατροφική παραπληροφόρηση συχνά υπερισχύει των επιστημονικών πληροφοριών για τη διατροφή.

Οι μανιακές δίαιτες και τα υπεραπλουστευμένα μηνύματα είναι επίσης πολύ ελκυστικά, καθώς εκμεταλλεύονται τα συναισθήματα και τις ανασφάλειές μας. Υπόσχονται «γρήγορες λύσεις», μεταμόρφωση και αίσθηση ελέγχου σε ένα περιβάλλον που μας κάνει να νιώθουμε άσχημα για τον εαυτό μας και δίνει μεγάλη αξία στην εμφάνισή μας.

Ακόμα και όταν κάποιος καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ακολουθήσει αξιόπιστες συμβουλές διατροφής, δεν είναι πάντα εύκολο. Υπάρχουν επιστήμονες που φαίνονται αξιόπιστοι και παρουσιάζονται ως ειδικοί στη διατροφή χωρίς να έχουν καμία πραγματική εκπαίδευση ή προσόντα σε θέματα διατροφής. Στην πραγματικότητα, ορισμένες από τις πιο ύπουλες πληροφορίες για τη διατροφή που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή προωθούνται από αυτήν την ομάδα.

Πώς να προστατευτείτε από την παραπληροφόρηση

Το να γνωρίζετε ότι η παραπληροφόρηση για τη διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να αυξήσετε την ευαισθητοποίησή σας και να οπλιστείτε ενάντια σε αυτό. Στη συνέχεια, μπορείτε να προσέξετε για διατροφικά ref flags όπως:

  • Περιγραφή των τροφίμων ως απλώς «καλά» ή «κακά»
  • Θαυματουργές θεραπείες και μηνύματα που φαίνονται πολύ καλά για να είναι αληθινά, π.χ. χάστε 2 κιλά σε μια εβδομάδα
  • Ακραίες προσεγγίσεις, π.χ. πολύ περιοριστικές νηστείες, κατανάλωση ωμού κρέατος ή μόνο κρέατος κ.λπ.
  • Η έκκληση στη φύση, π.χ. τρώτε «φυσικά» ή «όπως οι πρόγονοί σας» κ.λπ.
  • Υπερβολική έμφαση στα συμπληρώματα (ειδικά αν πουλάτε και αυτά)
  • Εστίαση στην εμφάνιση και όχι στην υγεία, π.χ. πρόκληση σώματος με μπικίνι, καθαρισμός με λάμψη δέρματος κ.λπ.
  • Οι λέξεις «αποτοξίνωση» ή «υπερτροφή»
  • Προώθηση διατροφής ή συμπληρωμάτων διατροφής αντί ιατρικής περίθαλψης
  • Τεστ ευαισθησίας σε τρόφιμα (δηλαδή όχι αυτά που διενεργούνται από γιατρό)

Αν θέλετε να πάτε ένα βήμα παραπέρα και να προστατευτείτε από τις δίαιτες και την κουλτούρα της διατροφής στο σύνολό της, μπορεί να σας βοηθήσει πολύ να αναλογιστείτε τη σχέση σας με το φαγητό, την εικόνα του σώματός σας. Και αν νιώθετε ότι χρειάζεστε υποστήριξη, το πρώτο βήμα είναι συχνά να μιλήσετε με τον γιατρό σας.

Έτσι, παρά την ατελείωτη παραπληροφόρηση σχετικά με τη διατροφή που μας περιβάλλει, είναι σίγουρα δυνατό να προστατευτείτε από αυτήν και να κάνετε διατροφικές επιλογές βασισμένες σε τεκμηριωμένα στοιχεία που θα ωφελήσουν την υγεία σας, προστατεύοντας παράλληλα τη σχέση σας με το φαγητό.

Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.