Η οικογένεια σε δράση.
Οι εξετάσεις πλησιάζουν. Γονείς και μαθητές είναι αγχωμένοι. Μέχρι στιγμής τα πράγματα ήταν καλά. Η εποχή του φροντιστηρίου από μια πλευρά είναι ευχάριστη. Παρέα, διάβασμα, αγωνίες, όνειρα, φλερτ είναι οι στιγμές που όλοι θυμούνται μετά από χρόνια με μια γλυκιά νοσταλγία. Όμως, όταν οι πανελλήνιες είναι προ των πυλών τα πράγματα δεν είναι ίδια. Την ώρα των εξετάσεων, τα πράγµατα είναι αλλιώς. Χέρια ιδρωµένα πάνω σε µια κόλλα χαρτί, αγωνία µπροστά στα θέµατα, ταχυκαρδία, αρνητικές σκέψεις. Δεν είναι τα µόνα, αλλά µερικά από τα συµπτώµατα του άγχους που πλήττει µε ιδιαίτερη σφοδρότητα τους διαγωνιζόµενους για µια θέση στα ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Γιατί όμως τέτοιος πανικός; Είναι τόσο σημαντικό πλέον να περάσει ο έφηβος σας σε κάποια σχολή; Ποια σχολή μπορεί να του εξασφαλίσει ένα καλό μέλλον; Είναι γεγονός πως όλη η χώρα την περίοδο των εξετάσεων επικεντρώνεται στους μαθητές της Γ΄Λυκείου. Πρωτοσέλιδα, συζητήσεις για το αν τα θέματα ήταν βατά ή όχι, αναλύσεις, αγωνία για το αν θα ανέβουν ή όχι οι βάσεις. Μήπως τελικά όλο αυτό είναι υπερβολικό; Ή όχι;
Η υψηλή αξία που αποδίδεται στην ανώτερη και ανώτατη µόρφωση, καθώς και η αβεβαιότητα για τη µελλοντική επαγγελµατική αποκατάσταση χωρίς ανώτατη εκπαίδευση, είναι δύο βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη ψυχική ηρεμία παιδιών και γονιών.
Και μιας και αναφέρθηκαν οι γονείς, πόσο σημασία έχει για εκείνους να πετύχει το παιδί τους στις πανελλήνιες; Οι περισσότεροι γονείς έχουν υψηλές προσδοκίες για την εισαγωγή των παιδιών τους στην ανώτατη εκπαίδευση και τείνουν να κάνουν υπερ- επένδυση για τη προετοιμασία τους, τόσο οικονομική όσο και κοινωνική. Υψηλό κόστος φροντιστηρίων αλλά και η αρνητική επίπτωση στο «κοινωνικό πρόσωπο» της οικογένειας από τυχόν αποτυχία του παιδιού. Τι θα πουν στο περιβάλλον αν δεν μπει το παιδί στο πανεπιστήμιο; Χαρακτηριστικό είναι που πολλοί γονείς αναφέρονται σε πρώτο πληθυντικό όταν μιλούν για τις εξετάσεις «Νομίζω, ότι είμαστε καλά προετοιμασμένοι, να δούμε τώρα τι θα γίνει», «Καλά γράψαμε σήμερα, αύριο έχουμε έκθεση». Η επιλογή του πρώτου προσώπου αφορά την εκπλήρωση προσωπικών ονείρων και σχεδίων των γονιών.
Ένα άλλο θέμα που απασχολεί γονείς, εκπαιδευτικούς αλλά και τους μαθητές είναι το άγχος.
«Αν αγχωθεί; Μα έχει διαβάσει καλά, είναι κρίμα να κολλήσει από το άγχος και να μην γράψει» είναι μερικές φράσεις γνώστες σ’ όλους.Το άγχος μπορεί να είναι δημιουργικό αλλά και επικίνδυνο. Όταν κάποιος αγχώνεται και κινητοποιείται προς την επίτευξη του στόχου του, χωρίς να χάνει τον έλεγχο τότε το άγχος είναι δημιουργικό. Αν όμως χάνει τον έλεγχο, αρχίζει να υποφέρει, παρουσιάζει σωματικά συμπτώματα (πόνος στο στομάχι, εφίδρωση), δυσκολεύεται στη συγκέντρωση, τότε το άγχος γίνεται επικίνδυνο και περιορίζει την επίδοσή του. Οι ειδικοί πιστεύουν πως το άγχος των εξετάσεων συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με το φόβο που νιώθουν τα παιδιά μήπως απογοητεύσουν τους γονείς τους ή ματαιώσουν τις προσδοκίες που έχουν από τον εαυτό τους. Ως προς το µηχανισµό του, το άγχος ενεργοποιείται από αρνητικές σκέψεις, µεγαλώνει µέσα από αυτές και τελικά, στη χειρότερη περίπτωση, µπορεί να ακινητοποιήσει τα παιδιά, ενώ αν ξεφύγει τελείως από τον έλεγχό τους µπορεί να τα οδηγήσει να εγκαταλείψουν την προσπάθεια.
Ποιος είναι ο ρόλος των γονιών;
- Οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στο ότι κάνουν και λένε την περίοδο αυτή. Οι έφηβοι σας θα έχουν το άγχος και την αγωνία τους για τις εξετάσεις όποτε δεν είναι η κατάλληλη περίοδος για να λύσετε τυχόν διαφορές ή προβλήματα στις σχέσεις.
- Είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε το άγχος και να μην το μεταφέρετε στα παιδιά σας. Είναι φυσιολογικό να αγχώνεστε και να αγωνιάτε για το μέλλον τους, αλλά αν τους το μεταφέρετε δεν κερδίζετε κάτι. Αντιθέτως, τα επιβαρύνετε. Το άγχος των γονιών σύνηθως μεταφράζετε κάπως έτσι «Διάβασες;», «Πόσες ώρες μελέτησες σήμερα; επανάληψη έκανες;», «Σου απαγορεύω να βγεις μέχρι να τελειώσουν οι εξετάσεις», «Να σου στύψω μια πορτοκαλάδα, χρειάζεσαι βιταμίνες τώρα;» και πόσες ακόμα φράσεις επιβεβαιώνουν την αγωνία σας και αυξάνουν το άγχος τους.
- Προσπαθήστε να επανεξετάσετε τις προσδοκίες σας. Μήπως έχετε θέσει ψηλά το πήχη; Τι θα συμβεί αν τα παιδιά σας αποτύχουν; Είναι σημαντικό να καταλάβετε αν προβάλλετε τα ανεκπλήρωτα όνειρα και προσδοκίες σας στα παιδιά σας.
- Το βασικό είναι είστε δίπλα στα παιδιά σας. Δείξτε τους πως τα εμπιστεύεστε. Πιστεύετε σε εκείνα και θέλετε το καλύτερο για το μέλλον τους. Μιλήστε ανοιχτά με το παιδί σας και ακούστε τους φόβους, τις ανησυχίες και ότι έχει να σας πει. Μην ξεχνάτε να το επαινείτε και να τονώνετε την αυτοπεποίθηση του.
- Επίσης, μην ξεχνάτε πως η αποτυχία είναι μέσα στο πρόγραμμα. Δεν χρειάζεται να είναι αυστηρός με τον εαυτό του αν κάτι δεν πάει καλά. Τονίστε του ότι, εφόσον έχει προετοιµαστεί σωστά και έχει δώσει τον καλύτερο εαυτό του, δεν έχει λόγο να µην τα καταφέρει.
- Πολλά παιδιά νιώθουν υποχρεωμένα στους γονείς τους για την προσπάθεια που κάνουν και εκείνοι. Ειδικά για τα έξοδα που δίνουν για φροντιστήρια. Επισηµάνετε ότι αυτή είναι µια προσωπική του υπόθεση, στην οποία οι γονείς θα είναι συµπαραστάτες, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσµα.
- Σε κάθε περίπτωση αποφύγετε τις συγκρίσεις. Η μαμά του τάδε μου είπε πως ο Μιχάλης κοιμάται από τις 9 και σηκώνεται το πρωί στις 7 για να διαβάσει και να έχει καθαρό μυαλό ή μπαμπάς του τάδε μου είπε πως ο γιος του διαβάζει 4 ώρες τη μέρα και 2 κάνει επανάληψη. Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει τις δικές του ικανότητες και δυνατότητες.
Να θυμάστε πως είναι μια δύσκολη περίοδο για όλη την οικογένεια. Χρειάζεστε υπομονή και θετική σκέψη. Δεν χρειάζεται να πιέζετε τα παιδιά σας δεν θα πετύχετε καλύτερο αποτέλεσμα. Αντιθέτως, κινδυνεύετε να χαλάσετε τη σχέση σας.
