Παρόλο που σήμερα γνωρίζουμε τον αντίκτυπο του πλαστικού στο περιβάλλον και στην υγεία, συνεχίζουμε να το παράγουμε και να το χρησιμοποιούμε περισσότερο από ποτέ. Το πλαστικό βρίσκεται πλέον παντού, από τα ρούχα που φοράμε και το ποτήρι και το καλαμάκι του καφέ, μέχρι τις συσκευασίες των περισσότερων τροφίμων και ακόμα και το ίδιο μας το σώμα. Παράλληλα, τα συστήματα ανακύκλωσης δεν έχουν την ικανότητα να μεταβολίσουν την παραγωγή, με αποτέλεσμα να ανακυκλώνεται μόνο το 10%. Υπό αυτές τις συνθήκες, το βιοπλαστικό παρουσιάζεται ως μια ελκυστική εναλλακτική: διασπάται, κομποστοποιείται, ανακυκλώνεται. Αυτό όμως είναι αρκετό;
Καταρχάς, δεν υπάρχει ένας ορισμός για το τι είναι «βιοπλαστικό». Η λέξη μπορεί να αναφέρεται στη φυτική προέλευση του πλαστικού ή σε πλαστικά που είναι διασπώμενα ή κομποστοποιούνται. Ακόμα και πλαστικά που περιέχουν ένα μικρό ποσοστό βιομάζας θεωρούνται βιοπλαστικά. Επίσης, ενώ κάποια πλαστικά φυτικής προέλευσης διασπώνται πλήρως ή μερικώς, άλλα δεν αποσυντίθενται καθόλου. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον κάποιο υλικό πληροί κάποιους πολύ βασικούς κανόνες παραγωγής, μπορεί να ονομαστεί βιοπλαστικό. Στην ουσία όμως, η μόνη του διαφορά από τα πλαστικά πετροχημικής προέλευσης είναι η πρώτη ύλη.
Ίσως οι ιδιότητες των βιοπλαστικών να μην αποτελούσαν θέμα συζήτησης αν αυτά ήταν ανακυκλώσιμα. Τα περισσότερα βιοπλαστικά δεν μπορούν όμως να τοποθετηθούν στους κάδους ανακύκλωσης του δήμου και, αν κάποιο καταλήξει σε εργοστάσιο ανακύκλωσης και λιώσει μαζί με ανακυκλώσιμα πλαστικά, μπορεί να καταστήσει άχρηστη ολόκληρη την παρτίδα. Από την άλλη, σε αντίθεση με τα «παραδοσιακά» πλαστικά, τα περισσότερα βιοπλαστικά κομποστοποιούνται στις κατάλληλες συνθήκες. Η πρώτη ερώτηση είναι πόσοι από εμάς έχουν πρόσβαση σε κάδους κομποστοποίησης. Ακόμα κι αν είχαμε όμως, τα περισσότερα κομποστοποιήσιμα πλαστικά δεν μπορούν να μπουν στους καφέ κάδους του δήμου ή στον κάδο που μπορεί να έχει κάποιος στο σπίτι. Η επόμενη ερώτηση είναι λοιπόν πόσοι έχουμε πρόσβαση σε βιομηχανική κομποστοποίηση, γιατί χωρίς αυτές τις δύο επιλογές, τα βιοπλαστικά που δεν ανακυκλώνονται αναγκαστικά θα καταλήξουν στη χωματερή, όπου οι συνθήκες δεν είναι συνήθως κατάλληλες για βιοδιάσπαση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποια βιοπλαστικά να μην αποσυντεθούν ποτέ ή να αποσυντεθούν παράγοντας μεθάνιο, αυξάνοντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Πριν μπούμε όμως στη διαδικασία να ψάξουμε κάδο κομποστοποίησης, ας δούμε αν τα βιοπλαστικά όντως αξίζουν από περιβαλλοντική άποψη. Τα πλαστικά πετροχημικής προέλευσης εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου κατά την παραγωγή τους, οπότε από αυτή την άποψη τα βιοπλαστικά είναι όντως καλύτερα· αν όλα τα πλαστικά που παράγονται στις ΗΠΑ αντικαθίστονταν από βιοπλαστικά, τότε οι εκπομπές θα μειώνονταν κατά 25%. Οι έρευνες που λαμβάνουν όμως υπόψη παράγοντες όπως η κατανάλωση νερού παρουσιάζουν μια πολύ διαφορετική συνολική εικόνα. Επιπλέον, παρόλο που προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από φυσικά υλικά, στην παραγωγή τους χρησιμοποιούνται χημικά που είναι εξίσου τοξικά με εκείνα της παραγωγής παραδοσιακών πλαστικών.
Είναι επίσης σημαντικό να σκεφτεί κανείς τον αντίκτυπο των βιοπλαστικών στην άγρια φύση- η πλαστική βιοδιασπώμενη σακούλα μπορεί να λιώσει πιο γρήγορα, αλλά για τη θαλάσσια χελώνα που θα τη δει δεν θα έχει μεγάλη διαφορά από την κλασική σακούλα μίας χρήσης, αφού και οι δύο μοιάζουν με μέδουσες. Ακόμα, αν η σακούλα έχει καταλήξει ήδη στον υδροφόρο ορίζοντα, είναι πολύ πιθανό ότι τον έχει μολύνει ήδη με μικροπλαστικά.
Ποια είναι λοιπόν η λύση; Για κάποιον που έχει πρόσβαση σε βιομηχανική κομποστοποίηση, ένα βιοπλαστικό ποτήρι του καφέ είναι μάλλον εντάξει. Για τους υπόλοιπους όμως, η λύση δεν είναι ούτε τα βιοπλαστικά, ούτε και το σύστημα ανακύκλωσης που έχουμε στην διάθεσή μας. Αν μας ενδιαφέρουν όντως τα βιώσιμα πλαστικά και το μέλλον του πλανήτη, καλό θα ήταν να απομακρυνθούμε από τη λογική του νέου, φιλικότερου προς το περιβάλλον προϊόντος και να αρχίσουμε να αναζητάμε εναλλακτικές - αν όχι στα πλαστικά, τότε έστω στα πλαστικά μίας χρήσης.
Read More
- Οι επιστήμονες ανησυχούν για τα μικροπλαστικά στο σώμα μας - Θα πάρει 10-15 χρόνια μέχρι να καταλάβουμε τον κίνδυνο
- «Μικρές Πράξεις, Μεγάλα Εγκλήματα»: Πρωτοβουλία διεθνών προδιαγραφών για τα πλαστικά μίας χρήσης
- Μπορεί το σφουγγάρι για τα πιάτα να καθαρίσει λίμνες και ωκεανούς; Οι επιστήμονες λένε ναι
Aκολουθήστε το jenny.gr στο google news και μείνετε ενημερωμένοι για το sustainability, το climate emergency και τα πάντα γύρω από το περιβάλλον.
