Θαλάσσιο σαλιγκάρι ζει από τύχη, αλλά κινδυνεύει λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας

«Είναι σαν ένας ιππότης με την πανοπλία του που σέρνεται στα βάθη του ωκεανού» λέει η Julia Sigwart, βιολόγος στο Senckenberg Research Institute, η οποία είναι από τους λίγους ανθρώπους που έχουν δει ζωντανό ένα σαλιγκάρι με φολιδωτό πέλμα (Chrysomallon squamiferum), γνωστό και ως «παγκολίνος της θάλασσας».

Το σαλιγκάρι μοιάζει όντως με πλάσμα από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Ζει στον Ινδικό Ωκεανό, αρκετά μίλια κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε υδροθερμικές πηγές όπου οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 300 βαθμούς Κελσίου και περιτριγυρίζεται διαρκώς από τοξικές χημικές ουσίες. Ολόκληρη η ζωή του σαλιγκαριού περιστρέφεται γύρω από ένα σάκο με βακτήρια που έχει στο λαιμό του, τα οποία μετατρέπουν τις χημικές ουσίες από τις πηγές στην ενέργεια που το κρατάει ζωντανό.

#NOW

Η Freya ο θαλάσσιος ίππος ξαπλώνει σε σκάφη, τα βυθίζει και ζει το καλύτερο καλοκαίρι

Για να συντηρήσουν τα βακτήριά τους, τα σαλιγκάρια έχουν αποκτήσει βράγχια που απορροφούν το οξυγόνο και το μεταφέρουν με τη βοήθεια του κυκλοφοριακού τους συστήματος και κυρίως της καρδιάς τους. Η καρδιά του συγκεκριμένου είδους είναι τόσο μεγάλη που, αν τα σαλιγκάρια είχαν ανθρώπινες διαστάσεις, θα είχε το μέγεθος ενός ανθρώπινου κεφαλιού.

Φαίνεται ήδη πως ο παγκολίνος της θάλασσας ζει τη ζωή του στα άκρα, αλλά όχι μόνο λόγω χάρη στο περιβάλλον του· το 2019 οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως τα λέπια στο πόδι του σαλιγκαριού δεν είναι για προστασία από τους εχθρούς, αλλά για την αντιμετώπιση ενός κινδύνου που έρχεται εκ των έσω. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα βακτήρια στο σάκο εκκρίνουν θείο, μια ουσία που είναι δηλητηριώδης για όλα τα σαλιγκάρια. Τα λέπια είναι λοιπόν σχεδιασμένα σαν πολλοί μικροί σωλήνες εξάτμισης, που απομακρύνουν το θείο από τους μαλακούς ιστούς των σαλιγκαριών μετατρέποντάς το σε ένα αβλαβές χημικό μείγμα σιδήρου.

Τα σαλιγκάρια με φολιδωτό πέλμα έχουν επιβιώσει τόσο καιρό γιατί βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία με το περιβάλλον τους. Αυτό όμως μπορεί σύντομα να αλλάξει, καθώς οι βιότοποί τους είναι ιδανικοί για εξόρυξη ανοικτής θαλάσσης. Αυτό ακριβώς προσπαθούν να αποφύγουν η Sigwart και η ομάδα της, οι οποίοι μελέτησαν το συγκεκριμένο είδος και βοήθησαν ώστε να προστεθεί στη λίστα με τα ζώα σε κίνδυνο του International Union for the Conservation of Nature. Το σαλιγκάρι με το φολιδωτό πέλμα είναι το πρώτο είδος που προστέθηκε στη λίστα επειδή κινδυνεύει από την εξόρυξη ανοικτής θαλάσσης, αλλά σύντομα αναμένεται να προστεθούν και άλλα. Ενδεικτικά, από τα 184 είδη των οποίων ο βιότοπος είναι οι υδροθερμικές πηγές, μόνο 25 δεν βρίσκονται υπό εξαφάνιση, ακριβώς επειδή δεν βρίσκονται σε περιοχές που ενδείκνυνται για εξόρυξη.

Για τη Sigwart, ο παγκολίνος της θάλασσας αντιπροσωπεύει την εξέλιξη με τρόπο πολύ διαφορετικό από αυτό που αντιλαμβάνεται ο περισσότερος κόσμος: δεν χρειάζεται να είσαι ο καλύτερος, αρκεί να είσαι αρκετά καλός για να επιβιώσεις. «Μας δείχνει τα παράξενα μονοπάτια που μπορεί να πάρει η ζωή προκειμένου να προσαρμοστεί και να επιβιώσει» λέει η επιστήμονας.