Μάρω Χατζελένη: «Νομίζω ότι όλες οι μαμάδες έχουμε πέσει στην παγίδα της "τέλειας μαμάς"»

Η πανδημία δοκίμασε σχέσεις, ψυχικά αποθέματα, σωματικές αντοχές, που εξάντλησε κι επαναφόρτισε με εντυπωσιακή ταχύτητα. Κάθε γυναίκα που γιορτάζει σήμερα ως μητέρα μετά από δύο χρόνια αλλεπάλληλων lockdown και περιορισμών, έχει ανάγκη (αν δεν το έχει κάνει ήδη) να βάλει σε πρώτο πλάνο τη φροντίδα του εαυτού της. Για να μπορέσει να δείξει την απαραίτητη φροντίδα και στο παιδί της σε μια εποχή όπου ο φόβος, το άγχος και η απόγνωση κυριαρχούν.

Ανάμεσα στους ρόλους, τις ταυτότητες και τις υποχρεώσεις κάθε γυναίκας που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί, το κεφάλαιο της single μαμάς είναι από μόνο του πολύ ξεχωριστό κι απαιτητικό. Έτσι τουλάχιστον το περιγράφει η 36χρονη Μάρω Χατζελένη, η οποία μεγαλώνει μόνη της τον 5,5 χρονών Οδυσσέα στον Κάμπο της Χίου. Εκεί όπου τα δύο τελευταία χρόνια, επιστράτευσε όλες τις δυνάμεις και τη φαντασία της για να μετατρέψει την αλλόκοτη εμπειρία του εγκλεισμού στην πιο διασκεδαστική.

Σε εγρήγορση κι εφευρετική. Αυτά ήταν τα δύο μυστικά της για να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού της σε μια εποχή που έκανε τον ρόλο της ως single μητέρα ακόμη πιο απαιτητικό. Τα σχολεία ήταν κλειστά και όπως εξηγεί, δεν υπήρχε η δυνατότητα για τίποτα. Τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που η ίδια κατάφερε να μετατρέψει την εμπειρία κυριολεκτικά σε... παιχνίδι!

Η ζωή σε καραντίνα

Η αρχή, όπως για όλους μας, ήταν από τις πιο δύσκολες. «Η πρώτη καραντίνα ήταν μια απρόσμενη ανάπαυση στη ζωή μας. Ήταν μια ευκαιρία να ξανασυστηθούμε με τους εαυτούς μας. Κι επιτέλους βρήκαμε "ουσιαστικό" χρόνο με τα παιδιά μας. Όμως στην πορεία νομίζω πως αρχίσαμε να κουραζόμαστε στην προσπάθεια να καλύψουμε τόσο τις δικές μας ανάγκες όσο και τις ανάγκες των παιδιών μας, καθώς τα κουράγια κι η έλλειψη ελευθερίας είχαν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό».

Λογικό αν σκεφτούμε ότι όλα έπρεπε να περνάνε από τα χέρια της: οι δουλειές του σπιτιού, η φροντίδα του παιδιού, το διάβασμά του, η ψυχαγωγία του και όλα αυτά μέσα στο ίδιο περιβάλλον, το σπίτι. Ως ιδιοκτήτρια παιχνιδιών όμως στο νησί, η Μάρω φρόντισε να μην αφήσει πίσω τον ρόλο της ως εργαζόμενη.

«Εκμεταλλεύτηκα στο έπακρο την πρώτη καραντίνα κι επί δύο μήνες κάθε βράδυ έβαζα τον μικρό για ύπνο κι έστηνα το e- shop του μαγαζιού μου. Ήταν κάτι που το σκεφτόμουν έντονα, αλλά δεν υπήρχε χρόνος για να γίνει και έτσι άδραξα την ευκαιρία τις μέρες εκείνες και γεννήθηκε το www.svourakids.gr. Ακολούθησε ένα συνεχόμενο ξενύχτι, γιατί από τις 8:30-9:00 που ξεκινούσα το στήσιμο της σελίδας έκλεινα τον υπολογιστή γύρω στις 3:00 μετά τα μεσάνυχτα. Και φυσικά το κοκοράκι μου ξυπνούσε στις 7:30. Eπίσης, η καθημερινή μου επικοινωνία με τους πελάτες ήταν μεγάλη επιβαρύνοντάς μου το πρόγραμμα καθώς προσπαθούσα με κάθε τρόπο να βρω φωτογραφίες των προϊόντων κα παράλληλα να βρω τρόπο για να τους τα στείλω κατ΄οίκον για να τους εξυπηρετήσω. Ευχαριστώ και τους γονείς μου που με βοήθησαν όσο μπορούσαν. Η αλήθεια είναι ότι εκείνη την περίοδο υπήρξαν παράπονα από τη μεριά του γιου μου, όπως "άσε το τηλέφωνο μαμά να παίξουμε". Κάθισα και του εξήγησα πώς έχει η κατάσταση κι από τη μεριά μου προσπάθησα να μειώσω τη χρήση του τηλεφώνου».

Οι καραντίνες που ακολούθησαν, πήγαν καλυτέρα γιατί υπήρχε ήδη το e- shop και απλά ετοίμαζε τις παραγγελίες και τις έστελνε. Έτσι στο σπίτι δεν είχε πολλή δουλειά διότι η όλη διαδικασία κυλούσε ωραία με το ηλεκτρονικό κατάστημα.

Το Coping Mechanism της εξοχής

«Είμαστε τυχεροί γιατί μένουμε σε ένα πολύ όμορφο μέρος λίγο έξω από την πόλη της Χίου, στον Κάμπο. Στο σπίτι μας έχουμε περιβόλια, στέρνες και χωράφια κι επίσης έχουμε εξαίρετους σπιτονοικοκύρηδες. Μάλιστα στην πρώτη κυρίως καραντίνα δέχτηκαν να τους βοηθήσαμε στις καλλιέργειες τους». Η περιγραφή μοιάζει με παιχνίδι βγαλμένο από το e- shop της Μάρως και η συνέχεια ακόμη πιο παραμυθένια.

«Φυτεύαμε λαχανικά, συλλέγαμε φρούτα, ποτίζαμε και μάθαμε πολλά. Ο Οδυσσέας ήταν ελεύθερος, ήρεμος και βοηθούσε πάρα πολύ. Από μόνο του αυτό ήταν μια τέλεια ψυχοθεραπεία».

Αρκετά οξύμωρη εικόνα για μια εποχή που επιφέρει εγκλεισμό τουλάχιστον στην πόλη. Η απολαυστική περιγραφή συνεχίζεται καθώς οι δυο τους είχαν τη δυνατότητα να ασχοληθούν με τη φύση και την καλλιέργεια, γεγονός που τους «ελευθέρωνε» από τον καθημερινό εγκλεισμό.

«Κάθε απόγευμα παίρναμε το ποδήλατο μου με το καρεκλάκι του από πίσω και καλύπταμε μια απόσταση 15-20 χλμ στους γραφικούς δρόμους του Κάμπου. Συνήθως ακούγαμε μουσική και τραγουδούσαμε ή ακούγαμε παραμύθια. Επίσης είχαμε πάντα μαζί μας βιβλία ή επιτραπέζια παιχνίδια και σταματούσαμε σε διάφορα όμορφα σημεία για να φάμε κάτι και να παίξουμε. Είναι αλήθεια πως περάσαμε όμορφα εκείνες τις μέρες και είμαι βέβαιη πως θα μου λείψουν αυτές οι βόλτες διότι ο μικρός δεν χωράει πια στο καρεκλάκι».

Οι δραστηριότητες στο σπίτι ήταν εξίσου πολλές. «Ο Οδυσσέας έμαθε να προσφέρει σε πολλά και να με βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού. Παίξαμε πάρα πολύ, δημιουργήσαμε πολλά αυτοσχέδια παιχνίδια με ό,τι υλικά είχαμε στο σπίτι. Διαβάσαμε πολύ, ο Οδυσσέας έπλυνε ντουζίνες πιάτα και έχοντας τη δυνατότητα του διαδικτύου, βρήκαμε πάρα πολλές δραστηριότητες να κάνουμε. Το δύσκολο κομμάτι ήταν το webex. Λόγω του ότι δεν ξέρει να χρησιμοποιεί κινητό ή tablet, δυσκολευόταν να βρει ενδιαφέρον στην οθόνη κι εκεί είχαμε λίγο κυνηγητό για να παρακολουθήσει τα μαθήματά του. Ευτυχώς όμως τα καταφέραμε».

Η νέα κανονικότητα

Η Μάρω και ο Οδυσσέας έμαθαν να εξελίσσονται μαζί, να πειθαρχούν, να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες και να υιοθετούν συμπεριφορές που καλυτέρευσαν τις συνθήκες. Όσο για τις προτεραιότητες της Μάρως ως μητέρα, δεν άλλαξαν, όπως λέει. Απλώς έχει καταφέρει να προσθέσει μες στη βδομάδα κάτι που να την ευχαριστεί και να την ηρεμεί. Στιγμές που να λέει πως «αυτή είναι η δική της ώρα».

Ο ρόλος της μητέρας είναι υπέροχος αλλά και δύσκολος. Όσο κι αν προσπαθούμε να ακολουθήσουμε τις οδηγίες χρήσης που υποτίθεται έχουμε στο τσεπάκι, νομίζω ότι απλά ακολουθούμε το ένστικτό μας. Επίσης διαπίστωσα πόσα αποθέματα υπομονής και δύναμης κρύβουμε μέσα μας, τα οποία δεν είχαμε διανοηθεί πως είχαμε παλιότερα. Έπειτα, βλέπω την εποικοδομητική συζήτηση που κάνουμε με τον μικρό και χαίρομαι που έχουμε αναπτύξει μια υγιή σχέση.

Η στήριξη που άργησε μια μέρα

«Νομίζω ότι όλοι θέλαμε περισσότερη στήριξη διότι ήταν πολύ έντονο όλο αυτό που βιώσαμε. Κυρίως μια στήριξη οικονομική από το κράτος. Δεν πήραν όλες οι εταιρείες την επιστρεπτέα, κάτι το οποίο συνέβη και σε μένα. Ήταν κλειστές οι επιχειρήσεις, τα έξοδα έτρεχαν, δεν υπήρχαν έσοδα και παράλληλα προσπαθούσα να βρω τρόπους για να καλύψω τα πάγια μου. Επίσης θα μπορούσαν να είχαν μεριμνήσει για τα σχολεία. Υπήρχαν πολλοί εργαζόμενοι που δεν γύρισαν στις δουλειές τους επειδή δεν είχαν που να αφήσουν τα παιδιά τους. Όσον αφορά τις τάξεις, θεωρώ πως όφειλαν να σπάσουν τα τμήματα στα σχολεία ώστε η κάθε αίθουσα να έχει λιγότερα παιδιά. Ίσως και να τα μοίραζαν σε πρωί- απόγευμα, ανά εβδομάδα».

Η ελληνική κοινωνία απέναντι στη μητρότητα

«Νομίζω ότι έχουν αρχίσει να ασχολούνται περισσότερο με τις νέες μαμάδες και κυρίως με τη μητρότητα. Ίσως αυτό που πρέπει να μεριμνήσει λίγο το κράτος, είναι την περίοδο που μια γυναίκα – επιχειρηματίας γίνεται μητέρα ώστε να μπορεί να της εξασφαλίζει κάποια ασφάλεια. Για παράδειγμα, να μπορεί να έχει για ένα 6μηνο κάποιον υπάλληλο επιδοτούμενο 100% από το κράτος, διότι στη σημερινή εποχή γεννάς και σε 10 με 20 μέρες αναγκάζεσαι να επιστρέψεις στη δουλειά. Δεν δικαιούσαι να λείψεις ούτε για αυτό. Για παράδειγμα εγώ, 2,5 μήνες αφότου γέννησα τον Οδυσσέα αναγκάστηκα να τον πάρω μαζί μου στο προηγούμενο κατάστημα που διατηρούσα (videoclub). Ευτυχώς είχα τη δυνατότητα να το κάνω αυτό διότι ο χώρος του καταστήματος ήταν μεγάλος. Ο γιος μου είχε εξοικειωθεί τόσο με το περιβάλλον που στα 2 του εξυπηρετούσε και τους πελάτες, διαλέγοντάς τους ταινίες, γεγονός που είχε πολύ πλάκα».

Η μέση μητέρα στην πανδημία

«Ήταν πραγματικά μια αδιανόητα δύσκολη περίοδος για όλους, όχι μόνο για τις μητέρες, αλλά και για αυτούς που ήταν μόνοι. Μέσα από τις κουβέντες που έκανα με άλλες μητέρες, διαπίστωσα πως το πιο σημαντικό είναι ότι ενώ πολλές φορές φτάσαμε στα όρια μας, (τυχεροί όσοι δεν τα ξεπεράσαμε κιόλας), τελικά βγήκαμε πιο δυνατές και πιο σίγουρες για τους εαυτούς μας και τον ρόλο μας ως μητέρες, ειδικά τώρα που φαίνεται πως η πανδημία περνάει σιγά-σιγά. Έπειτα είναι φοβερό το πως τα παιδιά, μέχρι 6-7 χρονών θα έχουν αναμνήσεις της νηπιακής τους ζωής εγκλωβισμένα μέσα σε ένα σπίτι χωρίς επαφές με άλλα παιδιά».

Η παγίδα της «τέλειας» μαμάς

«Νομίζω ότι όλες οι μαμάδες έχουμε πέσει στην παγίδα της "τέλειας μαμάς". Όλες είμαστε τέλειες μαμάδες, όλες προσπαθούμε αυτό που μπορούμε να δώσουμε και κάθε φορά δίνουμε τα αδύνατα- δυνατά. Αλλάζει ο τρόπος αλλά το μέγεθος της προσπάθειας δεν μπορείς να το μετρήσει κανείς. Για μένα το μότο μου είναι: "Παίξε – παρατήρησε – απόλαυσε!"».

Οποιοδήποτε είδος παιχνιδιού- τραγουδιού- χορού, βοηθάει και το παιδί και τον ενήλικα που είναι μαζί του να ελαφρύνει την κατάσταση. «Μακάρι να έχουμε τη δυνατότητα και το χρόνο να αφιερώναμε λίγα λεπτά κάθε μέρα στα παιδιά μας».

«Ως μητέρα εύχομαι τα παιδιά να δουν σύντομα ποια είναι η αληθινή πραγματικότητα, χωρίς φόβο και μάσκες και οτιδήποτε άλλο που μπορεί να τους στερήσει την ελευθερία τους. Δυστυχώς η μάσκα δυσκολεύει πολύ την επικοινωνία σε όλους τους τομείς. Γι’ αυτόν τον λόγο εύχομαι κι ελπίζω να μάθουν σύντομα να βλέπουν ολόκληρα πρόσωπα, να βλέπουν εκφράσεις και χαμόγελα, για να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους πιο εύκολα».

Η Μάρω Χατζελένη μέσα από όλες τις πρωτόγνωρες εμπειρίες των δύο αυτών χρόνων, κρατάει το πιο σημαντικό μάθημα από το παιδί της, το οποίο ελπίζουμε να ανακαλύψει σύντομα και κάθε άλλη μαμά. «Το πόσο σημαντική είναι η ασφάλεια της αγκαλιάς, σε όλες τις ηλικίες»... Και σε μια εποχή, θα προσθέσουμε εμείς, σαν αυτή της πανδημίας.