Όταν ένα 3χρονο παιδί κακοποιείται μέχρι θανάτου, ευθύνη έχουμε όλοι

Τις πρώτες ημέρες άλλαζα το κανάλι μόλις έπαιζε ρεπορτάζ για το 3χρονο παιδί από την Κρήτη που κατέληξε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο ύστερα από την κακοποίηση που υπέστη από τους κηδεμόνες του. Ένιωθα ότι θα σπάσει η καρδιά μου, ποιος αντέχει να ακούει κάτι τέτοιο; Κάθε φορά που συναντούσα τίτλο άρθρου για τον μικρό Άγγελο, φούντωνε η ανάγκη μέσα μου να αγκαλιάσω το δικό μου παιδί, σαν να έπρεπε να το προστατέψω από κάτι αόρατο. Αυτό το ένστικτο έχουν συνήθως οι γονείς, της προστασίας. Όταν λοιπόν δεν το έχουν οι γονείς, οφείλει να το έχει ο περίγυρος, η γειτονιά, η κοινωνία.

Όταν ένα 3χρονο παιδί κακοποιείται μέχρι θανάτου, ευθύνη έχουμε όλοι

Σήμερα, που ο 3χρονος Άγγελος είναι νεκρός και τα όργανά του ετοιμάζονται να σώσουν τη ζωή άλλων παιδιών, οι κηδεμόνες του κρατούνται στη φυλακή, σε ξεχωριστές, απομονωμένες μονάδες από τους άλλους κρατούμενους προκειμένου να μείνουν ασφαλείς μέχρι να λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Όπως και όταν οδηγούνταν στον ανακριτή, υπάρχουν αγανακτισμένοι άνθρωποι που θέλουν να τους “λιντσάρουν” για όσα έκαναν σε ένα αθώο πλάσμα 3 ετών. Η κοινωνία νιώθει οργή, απαιτεί να τιμωρηθούν αυτά τα “τέρατα”. Δικαίως. Εγώ πάλι ένιωσα ανεπαρκής, σαν ήταν δική μου προσωπική ευθύνη να προστατέψω και αυτό το παιδί και απέτυχα. Όλοι αποτύχαμε.

#NOW

#ElizaSociety: Πώς μπορεί να βελτιωθεί η υπάρχουσα κατάσταση στην παιδική προστασία;

«Το μεγαλύτερο σοκ αλήθεια είναι η ανυπαρξία παιδικής προστασίας. Είναι ένα τεράστιο δίχτυ και δίκτυο υπηρεσιών που εφόσον υπάρχουν, θα μπορούσε ένα κράτος, σε κάποιον βαθμό, να προσφέρει εγγυήσεις για την ασφάλεια των παιδιών. Το σύστημα παιδικής προστασίας έχει ως σκοπό να προλάβει όλες τις μορφές βίας στα παιδιά εντός και εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος. Να αποκαταστήσει την οικογένεια που παραμελεί ή κακοποιεί ένα παιδί, όπου είναι εφικτό ή να βρει νέα οικογένεια στο παιδί -και όχι μόνιμη ιδρυματική «φροντίδα, μέσα από ένα δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών για το παιδί και την οικογένεια. Να εφαρμόσει τους νόμους και τους κανόνες της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης αλλά και να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει το κοινωνικό σύνολο, στην εφαρμογή των νόμων και των αξιών που προστατεύουν ένα παιδί. Αυτό δεν υπάρχει στη χώρα μας και τις επιπτώσεις τις βλέπουμε ήδη. Η βία που αναδύεται μεταξύ ανηλίκων αλλά και η βία μεταξύ ενηλίκων -δείτε γυναικοκτονίες- είναι ενδεικτικά της απουσίας κοινωνικής πολιτικής για το παιδί και την οικογένεια», έχει πει χαρακτηριστικά στο JennyGr η πρώην διευθύντρια του Σωματείου ΕΛΙΖΑ -Εταιρεία Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού, Βάννα Μαρκετάκη.

Η περίπτωση του μικρού Άγγελου δεν είναι η μοναδική

Όσο σοκαριστικά και αν είναι αυτά που ακούστηκαν για τις φρικαλεότητες στις οποίες υποβλήθηκε ένα ανυπεράσπιστο παιδί 3 ετών, δεν είναι πρωτοφανή. Τα νούμερα δεν λένε ψέματα. Ο κος Γιώργος Νικολαΐδης, ψυχίατρος και Διευθυντής Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού μας έδωσε πριν λίγους μήνες την τρομακτική αλήθεια σε ποσοστά.

«Τρία στα τέσσερα παιδιά θα υποστούν μια τουλάχιστον εμπειρία έκθεσής τους σε σωματική βία πριν ενηλικιωθούν. Περίπου 2/3 με 3/4 των Ελλήνων γονέων παραδέχονται ότι πού και πού ασκούν σωματική τιμωρία στα παιδιά τους. Ένα στα 20 παιδιά υφίστανται πολλαπλές, επαναλαμβανόμενες και σοβαρές μορφές σωματικής κακοποίησης. Εξ αυτών γνωστά στις αρχές θα γίνουν μόνο ένα στα 35 περιστατικά σωματικής κακοποίησης παιδιών», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η αναφορά μπορεί να ισούται με προληπτική ενέργεια

Όταν ένα παιδί κακοποιείται τόσο βάναυσα, πώς είναι δυνατόν να μην το έχει καταλάβει κανείς; Συγγενείς ή φίλοι του ζευγαριού, οι γείτονες, κάποιος. Δεν κλαίει ένα 3χρονο παιδί που το δέρνουν επανειλημμένα ή του καίνε τσιγάρα στο δέρμα; Ακούμε την τηλεόραση του πάνω διαμερίσματος και ενοχλούμαστε και δεν αναρωτιόμαστε αν τα ουρλιαχτά ενός παιδιού είναι φυσιολογικά ή κάτι συμβαίνει; Ένα κορμάκι μια σταλιά με εμφανείς μώλωπες και σημάδια εγκαύματος και δεν πρόσεξε κανείς τίποτα; Ή μήπως ο φόβος της ευθύνης μιας αναφοράς και το “μην ανακατεύεσαι μην βρεις τον μπελά σου” είναι πιο σημαντικά από τη ζωή και την ασφάλεια ενός παιδιού;

Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις για τα αντανακλαστικά των Αρχών σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας και κατά πόσο αυτά είναι επαρκή αλλά στην περίπτωση του 3χρονου Άγγελου δεν έχουν έρθει στη δημοσιότητα στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι υπήρξε κάποια καταγγελία ή έστω κάποια αναφορά, μία καταγραφή ανησυχίας για να ελεγχθεί το σπίτι και το περιβάλλον του παιδιού.

«Η ευθύνη του καθενός από εμάς, ακόμη και των ειδικών, είναι να αναφέρουν μία υποψία, μία ανησυχία. Για τους γιατρούς, ακόμη και για τους παιδιάτρους των Μονάδων Φροντίδας για την Ασφάλεια του Παιδιού, που έχει ιδρύσει το ΕΛΙΖΑ σε δημόσια νοσοκομεία της χώρας, η αναφορά τους αποτυπώνει την υποψία ενός περιστατικού. Ο καθένας από εμάς μπορεί να αναφέρει την υποψία του», αναφέρει η κα Μαρκετάκη, ενώ η σελίδα του ΕΛΙΖΑ γράφει χαρακτηριστικά: «Αντιλαμβάνεστε ότι το παιδί που μένει στη διπλανή πόρτα, κακοποιείται. Πολύ συχνά εκλιπαρεί για βοήθεια, πολύ συχνά κλαίει ή ακόμη και ουρλιάζει, πολλές φορές στέκεται έξω από την πόρτα του σπιτιού και ζητά από τη μητέρα του να το αφήσει να μπει. Και όμως, δυσκολεύεστε να δηλώσετε τις ανησυχίες σας. Δε μιλάτε για αυτό παρά μόνο στον πολύ στενό οικογενειακό σας κύκλο ή ίσως, ούτε και σε αυτούς.

Μπορεί να ανησυχείτε ότι ίσως κάνετε και λάθος… Εάν ΔΕΝ μοιραστείτε τις ανησυχίες σας, τότε αφήνετε ένα παιδί σε κίνδυνο και σε επαναλαμβανόμενη κακοποίηση. Η δική σας παρέμβαση, η δική σας καταγγελία, μπορεί να γίνει το πρώτο βήμα για να προστατευτεί, για να λάβει τη στήριξη που χρειάζεται. Κάθε παιδί και κάθε νέος άνθρωπος αξίζει να είναι ασφαλής…»

Η αναφορά μπορεί να ισούται με προληπτική ενέργεια. Σε πολλές περιπτώσεις, η Εισαγγελία συστήνει στις κοινωνικές υπηρεσίες να επισκεφτούν την οικογένεια και δεν είναι λίγες οι φορές που αυτό μπορεί να λειτουργήσει θετικά, με συστάσεις και πλαισίωση. Και μία φορά αυτό να λειτουργήσει, θα έχεις βοηθήσει ένα παιδί.

Δεν μπορείς να γνωρίζεις αν ένα παιδί κακοποιείται. Μπορείς όμως να εκφράσεις τις ανησυχίες σου στους κατάλληλους φορείς. Επιβάλλεται να το κάνεις. Το οφείλεις σε κάθε αθώα παιδική ψυχή που βρίσκεται εκεί έξω να την προστέψεις αν χρειάζεται κάνοντας κάτι τόσο απλό όσο το να πάρεις ένα τηλέφωνο και να υποβάλεις μια αναφορά.

Πότε θα μαλακώσει άραγε αυτό το μούδιασμα που νιώθω; Γιατί δεν μπορώ παρά να αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάποιο άλλο παιδί στο περιβάλλον μου, στο απέναντι σπίτι, δυο στενά πιο πάνω που χρειάζεται βοήθεια και κανείς δεν έχει δώσει τη σημασία που έπρεπε ώστε να μην γίνει ο επόμενος Άγγελος...

Η ΓΡΑΜΜΗ ΕΛΙΖΑ 10454 θέλει να βοηθήσει εργαζόμενους που βρίσκονται κοντά σε παιδιά, που αντιλαμβάνονται ή υποψιάζονται ότι ένα παιδί παραμελείται ή και κακοποιείται ψυχικά, σωματικά, σεξουαλικά.