Όταν ήταν 5, εγώ ήμουν λίγο παραπάνω. Εκείνη ζούσε ευτυχισμένη κοντά στη φύση κι εγώ παρατηρούσα τη χαρά της από την πόλη μέσα από λίγες σελίδες καλής παιδικής μυθοπλασίας. Η Χάιντι μέχρι σήμερα, έχει γνωρίσει αμέτρητες διασκευές, εκφράζοντας όνειρα και την ασταμάτητη δίψα για ελευθερία.
Το Εθνικό Θέατρο υποδέχεται μικρούς, αλλά κυρίως μεγάλους στη Σκηνή «Ελένη Παπαδάκη», με σκοπό να επανασυστήσει την μικρή ηρωίδα της Γιοχάνα Σπίρι. «Η Χάιντι και τα Βουνά» σε μια συγκινητική μουσική εκδοχή από τον πολυβραβευμένο Ανδρέα Φλουράκη, δεν είναι μία παράσταση, αποκλειστικά προορισμένη για παιδιά, όπως πιθανότατα εικάζετε. Είναι κάτι πολύ παραπάνω και στοχεύει να ωθήσει τους θεατές οποιασδήποτε ηλικίας, σε μια μικρή «μετατόπιση». Και το καταφέρνει.
Σε αυτό βοηθά σημαντικά η μουσική του Δημήτρη Τάσαινα, όπως περιγράφει η Γιώτα Φέστα, που υποδύεται τη γιαγιά της Κλάρας, την κυρία Ζέσεμαν. «Η μουσική είναι το βασικό κομμάτι της Δραματουργίας. Είναι ένα ανοιχτό παράθυρο για αλλαγή, σαν ένα μεγάλο βήμα προς κάτι αβέβαιο. Η μουσική είναι σαν μια ανάσα, μια άρση». Έτσι, εμείς οι μεγάλοι μπορούμε να συγκινηθούμε και να σκεφτούμε, και τα παιδιά να αντιληφθούν λίγο διαφορετικά τη ζωή, τον θάνατο, την αγάπη.
Η μουσική για τη Ντίνα Μιχαηλίδου, που υποδύεται τη γιαγιά Ντίνα, στοχεύει να γεννήσει στον θεατή την περιπέτεια. «Όλη η πορεία της Χάιντι είναι η ανθρώπινη περιπέτεια, την οποία ζει ο καθένας μας και είναι πραγματικά μοναδική. Αν σκεφτείτε ότι δεν θα ξαναγίνουμε ποτέ ξανά όπως είμαστε τώρα, με αυτά τα κύτταρα, τα γονίδια, τη διαφορετικότητα, αυτή η περιπέτεια γίνεται λοιπόν μοναδική, μόνο που δεν μας το έχουν πει».
«Η Χάιντι και τα βουνά» μεταμορφώνεται μέσα από τη μουσική και γίνεται μία από τις πιο έντονες παραστάσεις που μιλούν για τη φιλία, τη γενναιοδωρία, την αγάπη, για τις διεξόδους από τη μοναξιά, για τις εσωτερικές μας δυνάμεις... Κι όχι μόνο. Η Ιώ Βουλγαράκη, που βρίσκεται πίσω από τη σκηνοθεσία της ιδιαίτερης παράστασης που ανέβηκε στις 28 Οκτωβρίου, χαρακτηρίζει τη Χάιντι ως «αναγκαία, φωτεινή θύελλα».
Μια έντονη ανάγκη για αλλαγή. Η κυρία Μιχαηλίδου εξηγεί ότι η ανθρωπότητα θα κερδίσει από μια τέτοια θύελλα είτε προέρχεται από ένα παιδί, είτε από έναν ενήλικα, αρκεί να είναι έτοιμη να δεχτεί την αλλαγή. «Αν δεν κάνει βήματα προς την πνευματική της πρόοδο, δηλαδή εσωτερικά, η αλλαγή δεν θα μπορέσει να επέλθει ποτέ».
Ποια είναι η διαφορά της Χάιντι από ένα σημερινό παιδί;
Η Χάιντι έχει γραφτεί για «όλα τα μη κανονικά παιδιά», σημειώνει η κυρία Φέστα, «δηλαδή για όλους μας αφού μέσα μας έχουμε όλοι μη κανονικότητες».
«Στείλτε χαιρετίσματα στα κανονικά παιδιά, εκείνα μόνο ξέρουν πως δεν υπάρχουν παιδιά κανονικά»
Όσο για τις συνθήκες, τον χώρο και τον χρόνο, η Ντίνα Μιχαηλίδου περιγράφει ότι η μόνη διαφορά της Χάιντι από τα σημερινά παιδιά, έγκειται στο ότι ζει σε μια άλλη εποχή με διαφορετικά ήθη και έθιμα. «Έχει όμως την ίδια ψυχοσύνθεση ενός ανθρώπινου πλάσματος, το οποίο πρέπει να βρει τον δρόμο του και την ταυτότητά του. Τι θέλει να κάνει, πώς να το κάνει, να βρει την προέλευσή του μέσα από την θρησκεία και τη φιλοσοφία, να βρει προς τα πού θέλει να πάει και με ποιον επιθυμεί να συμπορευτεί».
Η διαφορά μας ως ανθρώπινα πλάσματα, από τότε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την ίδια, δεν είναι απολύτως καμία. «Το μόνο που αλλάζει, είναι οι εξωτερικές συνθήκες και το περιβάλλον. Όλοι οι υπόλοιποι είμαστε ίδιοι και θέλουμε το ίδιο πράγμα: να είμαστε ευτυχισμένοι. Να είμαστε εμείς και ελεύθεροι».
Είμαστε ελεύθεροι;
«Όχι, αλλά μπορούμε να είμαστε ακόμη και κάτω από τα πιο σκληρά περιβάλλοντα. Απλά ο καθένας πρέπει να βρει τον τρόπο του. Αυτή είναι η ελπίδα και η σωτηρία της ανθρωπότητας», εξηγεί η κυρία Μιχαηλίδου, η οποία είχε διαβάσει τη Χάιντι στην εφηβεία της, κι αυτό της είχε ανοίξει «έναν ορίζοντα άλλου είδους».
«Τα βουνά, η φύση και η θάλασσα, είναι για μένα, χώροι που μπορώ να είμαι εγώ. Και είναι πολύ σημαντικό σε αυτόν τον λίγο παράξενο και δύσκολο πλανήτη, να μπορείς να είσαι ο εαυτός σου»
Η Χάιντι ως «κραυγή ελευθερίας»
«Η Χάιντι είναι μια κραυγή ελευθερίας για να αλλάξει η συλλογική συνείδηση. Προέρχεται από μια πολύ αυστηρή εποχή, ειδικά για τα παιδιά. Η θεία Ντέτε παίρνει τη μικρή και την πουλάει στην κυριολεξία, σε μια πλούσια οικογένεια για να κάνει παρέα σε ένα άλλο κοριτσάκι».
«Η Χάιντι ήταν αυτό το "αχ, να φύγω, να σωθώ, να πάω στα βουνά μακριά από όλους και από όλα, προς την ελευθερία, μακριά από τη λογική των μεγάλων"»
Η Χάιντι είναι ένα «φωτεινό πλάσμα» που φωνάζει, παίζει, χορεύει και γελά. «Ξεβολεύει» τους μεγάλους, οι οποίοι τελικά ενηλικιώνονται, όπως περιγράφει η κυρία Φέστα «μόνο όταν αποκτήσουν τη δυνατότητα να αγαπάνε και απαλλάσσονται από εγωισμούς, μικρότητες και φιλαυτίες». Η αληθινή ενηλικίωση ξεκινά τότε, σύμφωνα με την ηθοποιό, και δεν έχει να κάνει με τα χρόνια.
Στην παράσταση, τρεις γενιές ηθοποιών και τρεις μουσικοί επί σκηνής ενώνονται σ’ έναν πολυμελή και δυναμικό θίασο για να ανιχνεύσουν αυτό το συναρπαστικό ταξίδι που ονομάζεται «μεγαλώνω»
Για την κυρία Μιχαηλίδου, η ενηλικίωση έρχεται όταν μαθαίνεις να είσαι καλά με τον εαυτό σου. «Δεν είναι αυτό που ακούγεται, όπως πολλοί λένε ότι πρέπει να σοβαρευτείς, να παντρευτείς, να κάνεις παιδιά. Αν δεν είσαι καλά με σένα, κάποια στιγμή γίνεσαι ένα αγκάθι. Η ενηλικίωση, η ωριμότητα στην αρχαία Ελλάδα, έκρυβε την έννοια του κάλλους και αυτό σημαίνει ότι οφείλεις να είσαι ο καλύτερος που θα μπορούσες να είσαι».
Η γιαγιά Ντίνα, η κυρία Ζέσεμαν και τα συναισθήματα
Η Γιώτα Φέστα ως κυρία Ζέσεμαν στην παράσταση, είναι η γιαγιά της Κλάρας, ενός κοριτσιού σε αναπηρικό αμαξίδιο. Στο τέλος της παράστασης, συνειδητοποιεί αυτό που ξέρει από την αρχή, ότι «το πιο σημαντικό είναι να αγαπάμε, όχι να μας αγαπούν», λέει χαρακτηριστικά η κυρία Φέστα, προσθέτοντας πως «ζούμε ωστόσο σε μια κοινωνία που περιμένουμε να μας αγαπούν».
Ο ρόλος της «εκφράζει την ανάγκη των ανθρώπων για μια αγκαλιά, για αποδοχή και αγάπη». Αυτή είναι και το κυρίαρχο αίσθημα στην παράσταση και είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, όπως παρατηρεί, «το πώς οι άνθρωποι αρχίζουν σταδιακά να μαλακώνουν».
«Είμαστε οι άλλοι κι όχι εμείς. Δεν είμαστε μόνοι μας στη σκηνή, είμαστε μαζί με τους άλλους»
Η Ντίνα Μιχαηλίδου ως γιαγιά Ντίνα είναι ένας άνθρωπος τυφλός «που βλέπει με χιλιάδες άλλους τρόπους. Η γιαγιά τυφλώθηκε στην πορεία της ζωής της και αυτό της προσέδωσε μια βαθύτατη σοφία. Δεν είναι τυχαίο που λέει "εγώ έχω ό,τι θέλω, έχω όσα χρειάζομαι" γιατί ξέρει ότι τελικά δεν χρειαζόμαστε πολλά για να είμαστε καλά».
Η γιαγιά είναι αυτή που βοηθά τη Χάιντι να βρει τον δρόμο της μέσα από τα απλά της λόγια. Η γιαγιά Ντίνα στο τέλος της παράστασης «αισθάνεται ένα με το σύμπαν, γιατί έτσι είναι στημένη και η παράσταση. Ζωντανοί/ νεκροί, το παρόν/ το μέλλον, όλα αυτά μαζί, γίνονται ένα».
Η ηθική ανταμοιβή
Η παράσταση κρίνεται επιτυχημένη, σύμφωνα με την κυρία Φέστα «αν τα παιδιά πρώτα αισθανθούν και μετά σκεφτούν». Γιατί, όπως εξηγεί, πολλές φορές μπορεί να μην καταλαβαίνουμε κάτι αλλά με έναν τρόπο το αντιλαμβανόμαστε ψυχικά, και αυτό είναι που φέρνει την ηθική ανταμοιβή μετά από μια τέτοια παράσταση.
Αν η παράσταση προβληματίσει έστω ελάχιστα παιδιά για το «τι θέλουν, τι μπορούν να γίνουν, τι είναι καλό για εκείνα», τότε θεωρείται συνολικά επιτυχημένη, σύμφωνα με την κυρία Μιχαηλίδου. «Λέει η γιαγιά να σκέφτεσαι τι σε κάνει ευτυχισμένη. Μπορεί λοιπόν κάποια παιδιά να ενεργοποιηθούν και αυτό το κομμάτι της σοφίας που θα αποκτήσουν, να το μεταφέρουν στην οικογένειά τους. Ναι, καθώς τα παιδιά της νέας γενιάς δεν κουβαλούν πάνω τους τίποτα από το παλιό και το συντηρητικό».
Η ηθική ανταμοιβή για την Ντίνα Μιχαηλίδου έχει επίσης, κάτι από τον Σαίξπηρ. «Εμείς οι ηθοποιοί που λέγεται ότι είμαστε φτιαγμένοι από την ύλη των ονείρων, όταν σβήνουν τα φώτα, χανόμαστε. Οι παραστάσεις μου μετά από 200 χρόνια δεν θα υπάρχουν αλλά δεν θα έχει καμία σημασία γιατί μπορεί να είμαι για έναν ηλικιωμένο, έναν νεότερο, ένα παιδί, αυτή η σταλαγματιά που θα τον βοηθήσει να παραμείνει ζωντανός».
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη
Σκηνικά: Μαγδαληνή Αυγερινού
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Κινησιολογία-Χορογραφία: Κατερίνα Φώτη
Μουσική/Στίχοι: Δημήτρης Τάσαινας
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Δραματολόγος παράστασης: Μαρία Καρανάνου
Μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτριας Α’: Δέσποινα Σταυρίδη
Βοηθός σκηνοθέτριας Β΄: Βαρβάρα Νταλιάνη
Βοηθός σκηνογράφου: Ξένια Παπατριανταφύλλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρίνα Κουλούρη
Διανομή (αλφαβητικά)
Νοεμή Βασιλειάδου Χάιντι
Τίτος Γρηγορόπουλος Πέτερ
Βασίλης Καραμπούλας Παππούς
Αλέξης Κωτσόπουλος Πατέρας Χάιντι/Μουσικός
Λαέρτης Μαλκότσης Κος Ζέσεμαν
Ιουστίνα Ματσιασέκ Ντέτε/ Αδελαΐδα
Ντίνα Μιχαηλίδου Γιαγιά Ντίνα
Χριστίνα Μπρέκου Κλάρα
Δημήτρης Τάσαινας Μουσικός
Γιώτα Φέστα Κυρία Ζέσεμαν
Χριστίνα Χριστοδούλου Δεσποινίς Ρότενμαγιερ
Φωτογράφος παράστασης: Κική Παπαδοπούλου
Video παράστασης: Θωμάς Παλυβός
• Hμέρες και ώρες παραστάσεων:
Καθημερινές για σχολεία
Σάββατο στις 16:30 και Κυριακή στις 11:30 και 15:00
• Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr και στο 210.7234567 (με χρήση
πιστωτικής-χρεωστικής κάρτας)
