Όταν η Γιορτή της Μητέρας δεν είναι γιορτή

Η Γιορτή της Μητέρας είναι από τις ημέρες που γιορτάζονται με εξωστρέφεια - κατασκευές στα σχολεία, λουλούδια, κάρτες και αναρτήσεις στα social media. Για όσους όμως έχουν χάσει τη μητέρα τους ή έχουν δύσκολη σχέση μαζί της, η μέρα αυτή μπορεί να φέρει στην επιφάνεια αρνητικά συναισθήματα, όπως θλίψη, ανησυχία, ακόμα και θυμό. Όταν μάλιστα την απώλεια βιώνουν παιδιά, είναι λογικό τόσο το σχολικό όσο και το οικογενειακό περιβάλλον να ανησυχούν για το πώς πρέπει να διαχειριστούν την ημέρα. Έχοντας υπόψη ότι δεν περιμένουν όλοι τη σημερινή μέρα με ανυπομονησία, μιλήσαμε με την κυρία Ντίνα Τσελεπή, ψυχολόγο και Διευθύντρια στο Συμβουλευτικό Κέντρο της Μέριμνας στη Θεσσαλονίκη, για τη διαχείριση της Γιορτής της Μητέρας στο σχολείο, την οικογένεια, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.

Πώς μπορεί το σχολικό περιβάλλον να στηρίξει ένα παιδί που πενθεί;

«Αυτό το διάστημα δεχόμαστε συχνά τηλεφωνήματα από δασκάλες και δασκάλους» λέει η κυρία Τσελεπή. «Αυτό που προτείνουμε στους εκπαιδευτικούς είναι να μην αλλάξουν κάτι από το πρόγραμμά τους, δίνοντας όμως την ευκαιρία και την δυνατότητα και σε ένα παιδί που έχει χάσει τη μαμά του να συμμετέχει εάν θέλει και με όποιον τρόπο θέλει. Αν ένα παιδί αποφασίσει ότι δε θέλει να συμμετέχει, φυσικά και το δικαιούται». Από την εμπειρία της όμως, οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται περισσότερο από τα παιδιά, σκεπτόμενοι ότι ίσως θα επιβαρύνουν περαιτέρω ένα παιδί που πενθεί. «Η ερώτηση δεν είναι αν θα κάνουμε ή δεν θα κάνουμε μια γιορτή για τη μαμά, αλλά το πόσο είναι διατεθειμένος ένας εκπαιδευτικός να στηρίξει και να διαχειριστεί τη συγκίνηση ενός παιδιού στην τάξη».

REAL LIFE

Ειρήνη Αλεξοπούλου-Τσαντήλα: «Αυτό που διαπίστωσα τα χρόνια της πανδημίας είναι ότι είναι αδύνατο να είναι όλα τέλεια»

Δεν υπάρχει ένας, «σωστός» τρόπος για να συμμετάσχει ένα παιδί στη Γιορτή της Μητέρας. Για κάποια παιδιά, η μέρα αυτή μπορεί να λειτουργήσει ως έναυσμα για ένα παιδί να μιλήσει για τη μαμά του στην τάξη και στους υπόλοιπους συμμαθητές του. «Θυμάμαι ένα κοριτσάκι στη 2α δημοτικού που είχε χάσει τη μαμά του 6 μήνες πριν τη Γιορτή της Μητέρας και σηκώθηκε στην τάξη της και είπε ότι ήθελε κι εκείνη να πει κάποια πράγματα για τη μαμά της. Και τους είπε ότι και με τη μαμά της έκαναν ωραίες κατασκευές και ζωγράφιζαν μαζί και ότι θα της έφτιαχνε κι εκείνη κάρτα». Άλλα παιδιά μπορεί να επιλέξουν να γιορτάσουν άλλες μητρικές φιγούρες, όπως γιαγιάδες ή θείες, που τα φροντίζουν μετά το θάνατο της μητέρας τους ή να φτιάξουν μια κάρτα και την πάνε στο μνήμα της μαμάς τους ή να την κρατήσουν στο σπίτι.

Και το οικογενειακό περιβάλλον πώς πρέπει να διαχειριστεί τη Γιορτή της Μητέρας;

Ούτε στο περιβάλλον της οικογένειας πρέπει να αγνοηθεί το γεγονός ότι η ημέρα εκείνη είναι αφιερωμένη στις μαμάδες, αλλά και πάλι εξαρτάται από το παιδί και την οικογένεια το τι θα κάνουν. «Τα παιδιά συνήθως επιλέγουν να πάρουν λουλούδια και να πάνε στο μνήμα της μαμάς. Κάποιες οικογένειες μπορεί να οργανώνουν κάτι μεγαλύτερο, πχ να κάνουν όλοι μαζί το αγαπημένο γλυκό της μαμάς ή να πάνε να φάνε όλοι μαζί σε ένα μαγαζί που άρεσε στη μαμά, ή οτιδήποτε άλλο, χωρίς να αποσιωπούν αυτή την ημέρα», συμβουλεύει η κυρία Τσελεπή. «Το θέμα είναι να δοθεί η ευκαιρία στο παιδί ή στα παιδιά να αποφασίσουν πώς και αν θέλουν αυτή την ιδιαίτερη μέρα να τιμήσουν τη μνήμη της μαμάς τους».

Δεν είναι άλλωστε μόνο η Γιορτή της Μητέρας που μπορεί να είναι δύσκολη· κάθε οικογένεια έχει κάποιες ιδιαίτερες ημερομηνίες -γενέθλια, επετείους, ακόμα και γιορτές όπως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα- που μπορεί να εντείνουν την αίσθηση της απώλειας, ειδικά όταν νιώθεις ότι ο υπόλοιπος κόσμος γύρω σου γιορτάζει. Σύμφωνα με την κυρία Τσελεπή, «πρέπει να υπάρχει χώρος για όλα». Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι δύσκολο ή δυσάρεστο, «οι άνθρωποι δικαιούνται να επιτρέπουν στον εαυτό τους να νιώθουν αυτό που νιώθουν, προσφέροντας όταν είναι δυνατόν όποια φροντίδα χρειάζονται για το διάστημα που χρειάζονται».

Για τους ενήλικες τι ισχύει;

Η Γιορτή της Μητέρας μπορεί να είναι δύσκολη και για τους μεγάλους, γιατί θρηνούν την απώλεια της μητέρας τους, γιατί δεν έχουν καλή σχέση με τη μητέρα τους ή γιατί έχουν οι ίδιοι δύσκολες εμπειρίες με τη μητρότητα. Τι μπορεί λοιπόν να κάνει κάποιος που δε νιώθει ότι η μέρα είναι γιορτινή όταν θα ανοίξει το Instagram την Κυριακή και θα δει όλες τις χαρούμενες αναρτήσεις; Η κυρία Τσελεπή έχει δύο συμβουλές για αυτές τις περιστάσεις: πρώτον, στη ζωή συνυπάρχουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. «Ότι εσύ πενθείς δε σημαίνει ότι δεν μπορείς να χαίρεσαι για κάποιον άλλον ή για κάποια άλλα δικά σου θέματα». Δεύτερον, είναι λογικό κάποιες συμβολικές ημέρες να μας επηρεάζουν περισσότερο συναισθηματικά, αλλά στην ουσία δεν κινδυνεύουμε από αυτό. «Το να αισθάνεται κανείς περισσότερο την απώλεια εκείνη την ημέρα, να αναπολεί στιγμές με τη μητέρα του ή παλιότερες οικογενειακές στιγμές είναι δύσκολο, αλλά δεν είναι κάτι το οποίο σώνει και καλά οι άνθρωποι πρέπει να το αποφεύγουν ή πρέπει να κάνουν σαν να μην συμβαίνει. Ο καθένας εξάλλου αποφασίζει πώς διαχειρίζεται τέτοια θέματα».

Με άλλα λόγια, είναι λογικό και φυσιολογικό να είναι κανείς θλιμμένος. Είναι επίσης λογικό και φυσιολογικό να κλείσει -αν θέλει- το Instagram, ή να το κρατήσει ανοιχτό και να χαρεί με τη χαρά των φίλων του. «Έχουμε το δικαίωμα μικροί και μεγάλοι να θρηνούμε και να αισθανόμαστε θλίψη ή άλλα δύσκολα συναισθήματα, τα οποία είναι απόλυτα φυσιολογικά», μας θυμίζει η κυρία Τσελεπή. «Η ιδέα του να είμαστε πάντα καλά, του να μην δίνουμε δικαίωμα στον εαυτό μας κάποιες μέρες ή στιγμές να είναι πιο δύσκολες είναι μεγάλη παγίδα. Ο καθένας μπορεί να φροντίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον εαυτό του σε στιγμές που νιώθει πιο ευάλωτος».

Η Μέριμνα είναι η μόνη ΜΚΟ στην Ελλάδα που παρέχει ψυχολογική υποστήριξη σε οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρές ασθένειες ή το θάνατο ενός μέλους. Η Μέριμνα λειτουργεί Συμβουλευτικά Κέντρα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Η ψυχολογική στήριξη της Μέριμνας παρέχεται εντελώς δωρεάν, είτε μέσω ατομικών συνεδριών, είτε μέσω συμμετοχής σε ομάδες στήριξης για γονείς και ομάδες στήριξης για παιδιά.

Με αφορμή την Ημέρα της Μητέρας, η Μέριμνα έχει οργανώσει την Ανθοδέσμη Αγάπης για όποιον θέλει να στηρίξει το έργο της οργάνωσης. Μέσω της ιστοσελίδας, μπορεί κανείς να στείλει μια ηλεκτρονική ανθοδέσμη κάνοντας μια δωρεά στο όνομα του παραλήπτη, βοηθώντας τη Μέριμνα να συνεχίσει να παρέχει δωρεάν υπηρεσίες στις οικογένειες που τις χρειάζονται.