Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Τα γεγονότα της χρονιάς που οδήγησαν στην εξαφάνιση των δικαιωμάτων μας
Κλέλια Φατούρου
8 Μαρτίου 2023
Χρόνια Πολλά... θα χρειαστούν για να φτάσουμε στην ισότητα των φύλων, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Ο Γενικός Γραμματέας Antonio Guterres μάς προειδοποίησε ότι «τα δικαιώματα των γυναικών κακοποιούνται, απειλούνται και παραβιάζονται σε όλο τον κόσμο» και πως θα μάς πάρει περίπου 286 χρόνια μέχρι να μπορούμε να μιλάμε για ισότητα.
Δεν είναι φυσικά κάτι που δεν γνωρίζαμε, αλλά είναι διαφορετική η αίσθηση όταν το ακούς από επίσημα χείλη. Το 2022 ήταν μία «μαύρη» χρονιά, από κάθε άποψη. Πόλεμος στην Ουκρανία, σεισμοί, καταστροφές. Και το τέλος των δικαιωμάτων των γυναικών, σε χώρες που δεν θα τις κατέτασσες στις τριτοκοσμικές.
Ποια ήταν τα γεγονότα που οδήγησαν (κι άλλο) στην υποβάθμιση των δικαιωμάτων των γυναικών, και κάνουν τη σημερινή μέρα πιο σημαντική από ποτέ;
Η επιστροφή των Ταλιμπάν
Η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, τον Αύγουστο του 2021, δεν ήταν σίγουρα καλά νέα για τις γυναίκες. Σύμφωνα όμως με τα επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ, η συμπεριφορά ενάντια στις γυναίκες και τα κορίτσια οδηγεί σε «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». Η αρχική υπόσχεση που έγινε πέρυσι, ότι τα κορίτσια θα επιστέψουν στο σχολείο, δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή. Αντιθέτως, τον Μάιο του 2022, όλες οι Μουσουλμάνες ήταν υποχρεωμένες να καλύπτουν εντελώς το σώμα και το κεφάλι, όταν κυκλοφορούν έξω. Το ότι δεν μπορούν να εργαστούν σε ανθρωπιστικούς οργανισμούς (όπως και σε κανέναν άλλο), δημιουργεί ένα ντόμινο προβλημάτων, που επιδρά και στην παγκόσμια οικονομική κρίση.
Οι διαμαρτυρίες στο Ιράν
Τον Σεπτέμβριο, μία νεαρή γυναίκα έχασε τη ζωή της επειδή φορούσε χαλαρά το hijab της. Ο θάνατος της Mahsa Amini οδήγησε (δικαίως) σε ένα κύμα διαμαρτυριών με το σλόγκαν «Γυναίκες, ζωή, ελευθερία», που ουσιαστικά εκφράζει δεκαετίες δυσαρέσκειας για τους απάνθρωπους νόμους της χώρας. Το τίμημα όμως ήταν υψηλό. Αλλαγές δεν υπήρξαν και σκοτώθηκαν τουλάχιστον 530 άνθρωποι. Ταυτόχρονα, εκατοντάδες μαθητές, κορίτσια στη συντριπτική πλειοψηφία, έχουν αρρωστήσει από ύποπτες δηλητηριάσεις.
Roe v. Wade τέλος
Ήταν ίσως το πιο ισχυρό σοκ, γιατί συνέβη στις Η.Π.Α., καταργώντας έναν νόμο 50 χρόνων, έπειτα από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Υπήρχαν υποψίες ότι θα συμβεί, και τελικά επιβεβαιώθηκαν τον περασμένο Ιούνιο. Οι γυναίκες χάνουν το δικαίωμα της άμβλωσης στις περισσότερες πολιτείες, ακόμα και αν η ζωή τους κινδυνεύει από την εγκυμοσύνη ή είναι αποτέλεσμα βιασμού. Θα πρέπει να ταξιδέψουν προκειμένου να κάνουν άμβλωση. Αυτή όμως η απόφαση οδήγησε σε ακόμα αυστηρότερες, με πιο πρόσφατη, τη νομοθεσία της Νότιας Καρολίνας, όπου οι αμβλώσεις θα οδηγούν σε θανατική ποινή. Είναι Μεσαίωνας; Όχι, είναι 2023.
Αποχωρούν γυναίκες από την ηγεσία
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μόλις 31 χώρες έχουν μία γυναίκα στην κεφαλή της ηγεσίας, ενώ οι αποφάσεις για εκείνες παίρνονται κατά βάση από άντρες. Δύο πρόσφατες παραιτήσεις αποδεικνύουν το μέγεθος του σεξισμού και του μίσους που υφίστανται. Τον Ιανουάριο, η Πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Jacinda Ardern, αποχώρησε μετά από 5 χρόνια θητείας. Ήταν η νεότερη ηγέτης τα τελευταία 150 χρόνια. Κουράστηκε να δέχεται μίσος εξαιτίας του φύλου της, σεξιστικά σχόλια.
Το ίδιο συνέβη και με την Πρωθυπουργό της Σκοτίας, Nicola Sturgeon, η οποία ανακοίνωσε την παραίτησή της μετά από 8 χρόνια. Δήλωσε ότι δεν μπορεί να δώσει τα πάντα στη δουλειά και δεν αντέχει άλλο τη βαρβαρότητα εναντίον της αλλά και στον περίγυρό της.
Γυναικοκτονίες, βιασμοί, ενδοοικογενειακή βία
Ένα παγκόσμιο φαινόμενο που απέκτησε ανοδική πορεία και στην Ελλάδα. Οι γυναικοκτονίες έγιναν μηνιαίο φαινόμενο (αν όχι συχνότερο), η τηλεφωνική γραμμή για καταγγελίες για ενδοοικογενειακή βία δέχτηκε αυξημένες κλήσεις, ενώ τα ποσοστά της παρενόχλησης στον χώρο εργασίας αυξήθηκαν δραματικά.
