3 συνήθειες που δείχνουν ότι σαμποτάρεις τον εαυτό σου χωρίς να το καταλαβαίνεις, σύμφωνα με ψυχολόγο

Πολλοί άνθρωποι συνηθίζουν να αποφεύγουν ένα πρόβλημα, αγνοώντας το. Ελπίζοντας πως ως δια μαγείας θα εξαφανιστεί από μόνο του. Όπως διαπιστώθηκε από μία παγκόσμια έρευνα της McCann Worldgroup Truth Centra, το 2024, το 91% των ανθρώπων δηλώνει ότι νιώθει την ανάγκη να αποδράσει πνευματικά κατά καιρούς, ενώ 1 στους 2 χρησιμοποιεί το διαδίκτυο ακριβώς γι’ αυτό: για να ξεφύγει από την πραγματικότητα.

Ωστόσο, η ψευδαίσθηση αυτή είναι πάντα προσωρινή. Κι όταν τελειώνει, χρειάζεται κάτι άλλο για να συντηρηθεί. Έτσι γεννιούνται οι συνήθειες - συνήθειες που με τον καιρό εξελίσσονται σε τρόπους ζωής, φέρνοντας μαζί τους συνέπειες μακροχρόνιες και ύπουλες. Συνήθειες αυτοκαταστροφικές που όσο κι αν φαίνονται αθώες ή ασήμαντες στην καθημερινότητα, στην ουσία υπονομεύουν αθόρυβα την ψυχική υγεία και την ποιότητα της ζωής.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

5 μικροσκοπικές συνήθειες που σε κάνουν άμεσα πιο προσιτό, σύμφωνα με ψυχολόγους

Αναβλητικότητα

Είναι αυτή η στιγμή που ξέρεις πως έχεις να κάνεις κάτι σημαντικό. Όμως το να το ξεκινήσεις άμεσα σημαίνει ότι θα χρειαστεί να έρθεις αντιμέτωπος/η με κάτι δύσκολο. Ίσως είναι ο φόβος της αποτυχίας, η αμφιβολία για τον εαυτό σου, η πίεση της επιτυχίας ή το βάρος των προσδοκιών - είτε κοινωνικών είτε προσωπικών. Κι έτσι το αποφεύγεις, συχνά χωρίς καν να το καταλαβαίνεις. Ασχολείσαι με πράγματα που δεν είναι σημαντικά, κάνεις δουλειές ρουτίνας, γεμίζεις τον χρόνο σου, αποσπάς την προσοχή σου με άλλα. Αλλά αυτή η εκκρεμότητα παραμένει, μέχρις ότου να μην μπορείς να την αποφύγεις άλλο.

Και όταν πια το κάνεις, δεν έχεις πια χρόνο. Το άγχος κορυφώνεται και έτσι οδηγείσαι σε ένα συμπέρασμα πως εξαρχής ήταν λάθος να το προσπαθήσεις - πράγμα που σε κάνει να θέλεις ακόμα περισσότερο να το αποφύγεις. Μια μελέτη του 2022 που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Psychology υποστηρίζει πως η αναβλητικότητα είναι ένας μηχανισμός αντιμετώπισης, που συνδέεται με δυσκολίες στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Όταν μια εργασία πυροδοτεί αρνητικά συναισθήματα και το άτομο την αποφεύγει για να αποφύγει και το συναίσθημα, η αποφυγή ενισχύεται και γίνεται πρότυπο συμπεριφοράς με μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ικανότητα συναισθηματικής ρύθμισης είναι καθοριστική. Όσο καλύτερα διαχειρίζεται κάποιος συναισθήματα όπως η ενοχή, ο φόβος, η ντροπή, η πλήξη, η ανησυχία ή η απογοήτευση, τόσο πιθανότερο είναι να ξεπεράσει την αναβλητικότητα.

Υπονομεύεις τον ύπνο σου

Μπορεί να μένεις ξύπνιος/α έως αργά, σκρολάροντας στο κινητό, βλέποντας βίντεο ή κάνοντας μία τελευταία δουλειά. Δεν είναι ότι απολαμβάνεις πραγματικά αυτή τη συνήθεια -απλώς αποφεύγεις να κάνεις overthinking. Και την επόμενη μέρα ξυπνάς πάλι κουρασμένος/η. Αυτό το μοτίβο οδηγεί σε χρόνια κόπωση και συχνά καταλήγει στην εξουθένωση. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2023, όπου οι ερευνητές εξέτασαν στο γιατί οι άνθρωποι αναβάλλουν τον ύπνο ακόμη κι όταν ξέρουν ότι τον έχουν ανάγκη, διαπιστώθηκε πως τα άτομα που είναι πνευματικά διεγερμένα είναι πιο επιρρεπή στο να καθυστερούν τον ύπνο.

Μάλιστα, η ανησυχία και η εσωτερική υπερανάλυση αποδείχθηκαν ισχυρότεροι παράγοντες καθυστέρησης απ’ ό,τι η σωματική διέγερση. Αυτό δείχνει πως η αναβολή του ύπνου, όπως και άλλες μορφές αναβλητικότητας, μπορεί να λειτουργεί ως ένας τρόπος συναισθηματικής αποφυγής.

Βάζεις πολλές υποχρεώσεις στην καθημερινότητά σου

Συμμετέχεις σε δραστηριότητες που δεν σε ενδιαφέρουν. Λες «ναι» ενώ μέσα σου θες να φωνάξεις «όχι». Γεμίζεις το πρόγραμμά σου μέχρι να μην έχεις ούτε λεπτό για ξεκούραση. Κι έτσι, μέσα στον θόρυβο και τις απαιτήσεις, ξεχνάς να ακούς τον ίδιο σου τον εαυτό. Αυτού του είδους η υπερφόρτωση σε αποσπά από τον εσωτερικό σου κόσμο. Όσο υπάρχει κάτι που «πρέπει» να γίνει, δεν χρειάζεται να σταθείς και να ρωτήσεις τον εαυτό σου: «Πώς νιώθω πραγματικά αυτή τη στιγμή;»

Μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Environmental Research and Public Health διαπίστωσε ότι η υπερδέσμευση και η εμμονική σκέψη γύρω από τις υποχρεώσεις ήταν από τους βασικούς παράγοντες για συναισθηματική εξάντληση, burnout και ακόμη και ψυχοσωματικά συμπτώματα. Πολλοί άνθρωποι, όταν υπερφορτώνονται με εξωτερικές ευθύνες, δεν αφιέρωνουν χρόνο στον εαυτό τους. Έτσι, συχνά παραμένουν σε ανισόρροπες φιλίες, δυσλειτουργικές σχέσεις ή καταστάσεις που τους εξαντλούν.

Το να αναγνωρίσεις τις αυτοκαταστροφικές σου συνήθειες δεν είναι εύκολο. Όμως, μόλις τις δεις καθαρά, έχεις τη δύναμη να κάνεις διαφορετικές επιλογές. Οι υγιείς τρόποι αντιμετώπισης χρειάζονται χρόνο και εξάσκηση, αλλά αξίζουν. Γιατί οδηγούν όχι μόνο σε καλύτερη ψυχική υγεία, αλλά και σε μια ζωή με περισσότερη αυθεντικότητα, νόημα και ισορροπία.